Ο τουρισμός έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια στο ισχυρότερο «όπλο» της ισπανικής οικονομίας. Μετά την πανδημία, ο κλάδος γνώρισε μια εκρηκτική ανάκαμψη, φτάνοντας να συνεισφέρει περίπου 200,7 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ, δηλαδή το 12,6% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Χωρίς αυτή τη δυναμική, η ανάπτυξη του ισπανικού ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια δύσκολα θα μπορούσε να εξηγηθεί.
Παρότι το κύμα των αφίξεων αναμένεται να «ομαλοποιηθεί» μετά την έντονη μεταπανδημική έκρηξη, η Ισπανία συνεχίζει να κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Οι προβλέψεις της Mesa del Turismo κάνουν λόγο για έναν αριθμό που θα αγγίξει τα 100 εκατομμύρια διεθνείς επισκέπτες το 2025 – ένα ορόσημο που μέχρι πρόσφατα φάνταζε σχεδόν αδιανόητο. Την ίδια στιγμή, η Γαλλία, που διατηρεί παραδοσιακά την πρώτη θέση παγκοσμίως, φαίνεται να πλησιάζει το «ταβάνι» της, έχοντας φτάσει περίπου τα 101 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024.
Σύμφωνα με έκθεση της Oxford Economics, η Ισπανία δεν αναμένεται να ξεπεράσει άμεσα τη Γαλλία, ωστόσο η σταθερή της δημοτικότητα ως προσιτός και ελκυστικός προορισμός οδηγεί σε συνεχή σύγκλιση των δύο χωρών. Όπως σημειώνουν οι αναλυτές, «είναι απολύτως πιθανό η Ισπανία να εξελιχθεί στον κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια». Η απόσταση που κάποτε έμοιαζε αγεφύρωτη έχει πλέον μειωθεί στο ελάχιστο: το 2010 οι αφίξεις στην Ισπανία ήταν 31% χαμηλότερες από εκείνες της Γαλλίας, ενώ σήμερα η διαφορά έχει περιοριστεί περίπου στο 6%.
Οι τράπεζες και οι φορείς του κλάδου συμφωνούν ότι η ανάπτυξη θα συνεχιστεί, έστω με πιο ήπιους ρυθμούς. Η CaixaBank εκτιμά ότι το τουριστικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,7% το 2025 και θα επιταχυνθεί στο 3,2% το 2026, ξεπερνώντας τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ισπανικής οικονομίας. Κομβικό ρόλο παίζει η βελτίωση των οικονομιών της ευρωζώνης, που ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα βασικών αγορών όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η ίδια η Γαλλία. Η ζήτηση, με άλλα λόγια, δεν στηρίζεται πλέον μόνο στο «μεταπανδημικό ξέσπασμα», αλλά σε πιο σταθερά θεμέλια.
Πιο συγκρατημένη εμφανίζεται η Exceltur, η οποία κάνει λόγο για τουριστική ανάπτυξη 2,8% και επισημαίνει ότι το φαινόμενο του «τουρισμού εκδίκησης» –των ταξιδιών που έγιναν μετά την άρση των περιορισμών– εξασθενεί. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και οι πιο επιφυλακτικοί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι ο τουρισμός παραμένει βασικός πυλώνας της ισπανικής οικονομίας, έστω κι αν δεν κινείται πλέον με ρυθμούς-ρεκόρ.
Σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι προοπτικές είναι ακόμη πιο φιλόδοξες. Το World Travel & Tourism Council προβλέπει ότι έως το 2035 η συμβολή του τουρισμού στο ισπανικό ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει τα 315,7 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας το 17% της οικονομίας και δημιουργώντας περίπου 4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Ένα τέτοιο σενάριο θα έδινε στην Ισπανία όχι μόνο αριθμητική υπεροχή, αλλά και ηγετικό ρόλο στον παγκόσμιο τουρισμό.
Πίσω από αυτά τα μεγέθη κρύβονται βαθύτερες αλλαγές. Η Ισπανία επωφελείται από πιο «ανώριμες» και αναπτυσσόμενες αγορές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ασία, σε αντίθεση με τη Γαλλία που λειτουργεί σε πιο κορεσμένο περιβάλλον. Παράλληλα, η χώρα εμφανίζεται γεωπολιτικά πιο σταθερή σε σχέση με άλλους μεσογειακούς ανταγωνιστές, ενώ η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος τόσο στο εσωτερικό όσο και στις βασικές αγορές προέλευσης ενισχύει περαιτέρω τη ζήτηση.
Καθοριστικής σημασίας είναι και η αποσυγκέντρωση του τουρισμού. Περιοχές της ενδοχώρας, που μέχρι πρόσφατα δεν θεωρούνταν τουριστικοί προορισμοί, αρχίζουν να προσελκύουν επισκέπτες, ενώ η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου μειώνει την εξάρτηση από τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό δημιουργεί έναν «ενάρετο κύκλο»: καλύτερη αξιοποίηση των υποδομών, περισσότερες επενδύσεις και, δυνητικά, ποιοτικότερες θέσεις εργασίας.
Υπάρχουν, βέβαια, και προκλήσεις. Ο ανταγωνισμός στον «ήλιο και τη θάλασσα» εντείνεται, με χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Τουρκία αλλά και αναδυόμενους προορισμούς όπως η Αλβανία και το Μαυροβούνιο να διεκδικούν μερίδιο της ίδιας αγοράς. Αν η Ισπανία δεν καταφέρει να διαφοροποιήσει περαιτέρω το προϊόν της, το πλεονέκτημα μπορεί να περιοριστεί.
Παρά τα ρίσκα, το συμπέρασμα των περισσότερων αναλυτών είναι σαφές: η Ισπανία βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στο να κατακτήσει την κορυφή του παγκόσμιου τουρισμού. Ένα ενδεχόμενο που πριν από λίγα χρόνια έμοιαζε μακρινό, σήμερα θεωρείται ρεαλιστικό – και ίσως απλώς θέμα χρόνου.
