Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως τα ερείπια ενός αρχαίου αιγυπτιακού ναού αφιερωμένου στον θεό Ήλιο Ρα, σε μια ανακάλυψη που θεωρείται εξαιρετικής σημασίας για την κατανόηση της Πέμπτης Δυναστείας της Αιγύπτου.
Ο ναός, ηλικίας περίπου 4.500 ετών, εντοπίστηκε περίπου εννέα μίλια νότια του Καΐρου και πέντε μίλια δυτικά του ποταμού Νείλου. Το κτίσμα καλύπτει έκταση άνω των 10.000 τετραγωνικών ποδών και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα της εποχής του.
Σύμφωνα με το αιγυπτιακό Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, ο ναός ανεγέρθηκε κατόπιν εντολής του Φαραώ Νιούσερε Ίνι, ο οποίος βασίλευσε από το 2420 έως το 2389 π.Χ. Κατά την ίδια ανακοίνωση, το μνημείο περιελάμβανε ημερολόγιο θρησκευτικών εορτών χαραγμένο σε πέτρινες πλάκες, καθώς και οροφή που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις.
Οι τελετές που αναγράφονται σε αυτές τις επιγραφές περιλαμβάνουν γιορτές προς τιμήν του θεού Σοκάρ, του γερακοκέφαλου θεού της Μέμφιδας, καθώς και του Μιν, θεού της γονιμότητας, ενώ ξεχωρίζει και μια πομπή αφιερωμένη στον Ρα.
Εικόνες από τον χώρο δείχνουν καλοδιατηρημένα ευρήματα, όπως αποσπάσματα τοιχογραφιών με ιερογλυφικά και κομμάτια αγγείων. Το υπουργείο σημείωσε ότι «με το μοναδικό του αρχιτεκτονικό σχέδιο, ο ναός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της κοιλάδας».
Η ανασκαφή και τα ευρήματα
Η περιοχή είχε εντοπιστεί ήδη από το 1901 από τον Γερμανό αρχαιολόγο Λούντβιχ Μπόρχαρντ, ωστόσο τα υψηλά επίπεδα νερού δεν επέτρεψαν τότε την ανασκαφή. Οι πρόσφατες εργασίες, που ξεκίνησαν το 2024, αποκάλυψαν πάνω από το μισό του ναού, ο οποίος μέχρι πρότινος βρισκόταν θαμμένος κάτω από στρώματα ιζημάτων.
Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν την είσοδο του ναού, μαζί με το αρχικό δάπεδο και τμήματα μιας κυκλικής γρανιτένιας κολόνας, πιθανότατα από την πρόσοψη. Εντοπίστηκαν επίσης τμήματα της αρχικής επένδυσης των διαδρόμων, καθώς και αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως γρανιτένιες πλάκες και θύρες.
Επιπλέον, αποκαλύφθηκαν τα υπολείμματα εσωτερικής σκάλας που οδηγούσε στην οροφή, καθώς και μια κεκλιμένη κατασκευή που φαίνεται να συνέδεε τον ναό με τον Νείλο ή κάποιον παραπόταμό του. Ο επικεφαλής της ανασκαφής, Ματσιμιλιάνο Νουτσόλο, δήλωσε ότι «η οροφή του ναού πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις, ενώ το κατώτερο επίπεδο λειτουργούσε ως αποβάθρα για σκάφη που προσέγγιζαν από τον Νείλο».
Από τόπος λατρείας σε κατοικία
Μεταξύ των πιο ενδιαφερόντων ευρημάτων συγκαταλέγονται δύο ξύλινα κομμάτια από το αρχαίο παιχνίδι Σενέτ, το οποίο θυμίζει το σύγχρονο σκάκι. Όπως εξηγεί ο Νουτσόλο, «ο ναός μετατράπηκε αργότερα σε κατοικία, όπου οι κάτοικοι πιθανότατα έπαιζαν Σενέτ».
Η ανάλυση των ευρημάτων υποδεικνύει ότι, μετά την παύση της λατρευτικής του λειτουργίας, ο ναός μετατράπηκε σε μικρό οικιστικό συγκρότημα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι περαιτέρω ανασκαφές θα αποκαλύψουν ακόμη περισσότερα για την πολύπλευρη ιστορία του μνημείου.
Το υπουργείο ανακοίνωσε ότι η αρχαιολογική αποστολή προγραμματίζει τη συνέχιση των εργασιών στις επόμενες περιόδους, με στόχο την πλήρη διερεύνηση αυτού του σημαντικού χώρου. Η ανακάλυψη έρχεται μετά από άλλες εξίσου σημαντικές αποκαλύψεις το 2022, που φώτισαν νέες πτυχές της αρχαίας αιγυπτιακής παράδοσης.
