Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξέδωσε για πρώτη φορά μια συνολική παγκόσμια οδηγία για την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, καλώντας τα κράτη να εξασφαλίσουν ασφαλέστερη, δικαιότερη και πιο προσιτή φροντίδα γονιμότητας για όλους. Η ανακοίνωση έγινε στη Γενεύη, με τον οργανισμό να τονίζει ότι η υπογονιμότητα αποτελεί μια από τις πιο παραβλεπόμενες προκλήσεις δημόσιας υγείας παγκοσμίως.
Η υπογονιμότητα εκτιμάται ότι επηρεάζει 1 στους 6 ανθρώπους αναπαραγωγικής ηλικίας κάποια στιγμή στη ζωή τους. Παρά την αυξανόμενη ζήτηση υπηρεσιών, η πρόσβαση στη φροντίδα παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη: σε πολλές χώρες, οι εξετάσεις και οι θεραπείες πληρώνονται εξ ολοκλήρου από τους ίδιους τους ασθενείς, οδηγώντας συχνά σε καταστροφικές δαπάνες. Σε ορισμένα συστήματα υγείας, ένας μόνο κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) μπορεί να κοστίσει διπλάσια από το μέσο ετήσιο εισόδημα ενός νοικοκυριού.
«Η υπογονιμότητα είναι μια από τις πιο παραμελημένες προκλήσεις δημόσιας υγείας και ένα τεράστιο ζήτημα ισότητας», δήλωσε ο Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Εκατομμύρια άνθρωποι περνούν αυτή τη διαδρομή μόνοι, αποκλεισμένοι από τη φροντίδα, αναγκασμένοι να επιλέξουν ανάμεσα στην ελπίδα για ένα παιδί και την οικονομική τους ασφάλεια. Καλούμε τις χώρες να υιοθετήσουν αυτές τις οδηγίες ώστε η φροντίδα γονιμότητας να γίνει πιο προσβάσιμη, πιο αξιοπρεπής και βασισμένη στην επιστήμη».
Η νέα κατευθυντήρια οδηγία περιλαμβάνει 40 συστάσεις που ενισχύουν την πρόληψη, τη διάγνωση και τις θεραπείες υπογονιμότητας, δίνοντας έμφαση σε οικονομικά αποδοτικές επιλογές και στην ένταξη της φροντίδας γονιμότητας στις εθνικές στρατηγικές υγείας.
Η υπογονιμότητα – ορίζεται ως η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από 12 μήνες τακτικής, απροστάτευτης σεξουαλικής επαφής – επιβαρύνει ψυχικά, κοινωνικά και οικονομικά τους ανθρώπους που την αντιμετωπίζουν.
Οι συστάσεις του ΠΟΥ καλύπτουν τη σωστή διαχείριση της διάγνωσης, την προώθηση της πρόληψης μέσα από ενημέρωση σε σχολεία και δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας, καθώς και την αντιμετώπιση βασικών παραγόντων κινδύνου, όπως οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις ή η χρήση καπνού.
Παράλληλα, οι οδηγίες περιγράφουν σαφείς κλινικές διαδρομές για τη διάγνωση αιτιών υπογονιμότητας σε άνδρες και γυναίκες και προτείνουν μια προοδευτική προσέγγιση: από απλές συμβουλές για τις γόνιμες ημέρες, έως πιο προχωρημένες θεραπείες όπως η ενδομήτρια σπερματέγχυση και η εξωσωματική γονιμοποίηση.
Επιπλέον, τονίζεται η ανάγκη συνεχούς πρόσβασης σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη, καθώς η υπογονιμότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή συναισθηματική επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένων άγχους, κατάθλιψης και κοινωνικής απομόνωσης.
Γονιμότητα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον
Ο ΠΟΥ καλεί τα κράτη να προσαρμόσουν τις κατευθυντήριες γραμμές στα εθνικά τους δεδομένα και να παρακολουθούν συστηματικά την εφαρμογή τους. Η επιτυχής εφαρμογή απαιτεί συνεργασία μεταξύ υπουργείων Υγείας, επιστημονικών εταιρειών, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ομάδων ασθενών, στο πλαίσιο μιας συνολικής, δικαιοκεντρικής προσέγγισης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.
Όπως υπογραμμίζει η Δρ Πασκάλ Αλοτέι, Διευθύντρια του Τμήματος Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του ΠΟΥ, «η πρόληψη και η θεραπεία της υπογονιμότητας πρέπει να βασίζονται στην ισότητα των φύλων και στα αναπαραγωγικά δικαιώματα. Η ενδυνάμωση των ανθρώπων να παίρνουν ενημερωμένες αποφάσεις για τη ζωή τους αποτελεί ζήτημα δημόσιας υγείας και κοινωνικής δικαιοσύνης».
Παρά την πληρότητά της, η οδηγία αναγνωρίζει τα κενά στη σημερινή επιστημονική γνώση και δεσμεύεται να τα καλύψει σε επόμενες εκδόσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν θέματα όπως η διατήρηση γονιμότητας, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με τρίτα πρόσωπα και η επίδραση προϋπαρχουσών ιατρικών καταστάσεων.
