Η βιωσιμότητα των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα εξακολουθεί να αποτελεί αιτία ανησυχίας, ωστόσο η εικόνα δείχνει σταθερή βελτίωση. Σύμφωνα με την έκθεση State of Mediterranean and Black Sea Fisheries 2025 της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο (GFCM) του FAO, το ποσοστό των υπεραλιευμένων αποθεμάτων έχει μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, την ώρα που η υδατοκαλλιέργεια καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο και καλύπτει πλέον σχεδόν τη μισή παραγωγή υδρόβιων προϊόντων της περιοχής.
Η έκθεση, που αποτελεί το πιο ολοκληρωμένο αποτύπωμα της κατάστασης των αλιευμάτων και βασίζεται σε δεδομένα και αξιολογήσεις περισσότερων από 700 ειδικών, δείχνει ότι η αλιευτική πίεση μειώθηκε κατά 50% την τελευταία δεκαετία, ενώ η βιομάζα των εμπορικά σημαντικών ειδών αυξήθηκε κατά 25%. Σε αρκετά είδη, όπως η κουτσομούρακαι η γαρίδα, η ανάκαμψη είναι ορατή. Στην Αδριατική, η γλώσσα είδε μείωση θνησιμότητας κατά 42% και αύξηση βιομάζας κατά 64% από το 2019, ενώ το καλκάνι στη Μαύρη Θάλασσα κατέγραψε εντυπωσιακή άνοδο 310% στη βιομάζα από το 2013.
Ωστόσο, η πρόοδος δεν είναι ομοιόμορφη. Οι σαρδέλες εξακολουθούν να βρίσκονται σε κατάσταση υπερεκμετάλλευσης, ενώ ο μπακαλιάρος δείχνει μόνο περιορισμένη ανάκαμψη, παρά τη μείωση της αλιευτικής πίεσης κατά 38% από το 2015. Παρά τη βελτίωση, το 52% των αξιολογημένων αποθεμάτων παραμένει υπεραλιευμένο—βελτίωση σε σχέση με το 87% πριν από δέκα χρόνια, αλλά ακόμη μακριά από τα επίπεδα υγιούς οικοσυστήματος.
Στο μεταξύ, η υδατοκαλλιέργεια εξελίσσεται σε βασικό πυλώνα της διατροφικής ασφάλειας. Το 2023, η θαλάσσια και υφάλμυρη υδατοκαλλιέργεια παρήγαγε 940.000 τόνους προϊόντων, αποτελώντας το 45% της συνολικής παραγωγής υδρόβιων τροφών. Εάν προστεθεί και η παραγωγή σε γλυκά νερά, ο τομέας παράγει σχεδόν 3 εκατ. τόνους και δημιουργεί έσοδα 9,3 δισ. δολαρίων. Η παραγωγή επικεντρώνεται σε περιορισμένο αριθμό ειδών — με τη τσιπούρα (34,5%) και το λαβράκι (29,7%) να κυριαρχούν — και λίγες χώρες, με την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ελλάδα να ηγούνται.
Παρά την ανάπτυξη, ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις: περιβαλλοντικό αποτύπωμα, υγεία των ζώων, βιοασφάλεια και αδειοδοτήσεις, σε ένα συχνά κατακερματισμένο ρυθμιστικό πλαίσιο. Η κοινωνική αποδοχή παραμένει επίσης κρίσιμος παράγοντας για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Η ζήτηση για υδρόβια προϊόντα στην ευρύτερη περιοχή αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες. Το FAO εκτιμά ότι για να καλυφθεί η μελλοντική κατανάλωση μέχρι το 2050, η παραγωγή θα πρέπει να αυξηθεί κατά 14–29%, ώστε τα κράτη να διατηρήσουν τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης.
Η έκθεση SoMFi, που δημοσιεύεται ανά διετία, αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, καταγράφοντας την κατάσταση των αποθεμάτων, τις επιδόσεις στόλων και μονάδων υδατοκαλλιέργειας και την πρόοδο προς τους στόχους βιωσιμότητας. Η συνολική εικόνα είναι πιο αισιόδοξη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή την τελευταία δεκαετία, ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν: η πρόοδος δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη και η συνέχεια της συνεργασίας και της εφαρμογής μέτρων είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις θάλασσες και τις παράκτιες κοινότητες της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
