Μετατρέπει την Αθήνα σε ζωντανό ψηφιακό οργανισμό, όπου η φιλοσοφία, τα μαθηματικά και ο μύθος συναντούν την τεχνητή νοημοσύνη. Ο Charles Sandison, ο διεθνώς αναγνωρισμένος δημιουργός νέων εικαστικών μέσων, επιχειρεί να μεταφράσει τον παλμό της Αθήνας σε κινούμενο φως, σε αλγοριθμικές κατασκευές που μοιάζουν με ζωντανά κείμενα, αστερισμούς λέξεων και δεδομένων που ανασαίνουν, εξελίσσονται και αναδιαμορφώνονται συνεχώς. Στην καρδιά αυτής της σύνθετης διαδικασίας βρίσκεται η Ada Lovelace, η κόρη του Λόρδου Βύρωνα, που πρόβλεψε μια «ποιητική επιστήμη»· μια τέχνη των αριθμών ικανή να εκφράζει όχι μόνο δεδομένα, αλλά και συναίσθημα. «tanea.gr» μίλησαν με τον καλλιτέχνη για τον τρόπο που σχεδίασε την επίκαιρη αυτή έκθεση, για όσα τον ξάφνιασαν κατά η δημιουργική διαδικασία και για όσα κρύβονται πίσω από τον «Αλγόριθμο της Αθήνας, όπως είναι ο τίτλος της έκθεσής του που φιλοξενείται στην γκαλερί Bernier/Eliades (Επταχάλκου 11) έως τις 22 Ιανουαρίου.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του «Αλγόριθμου της Αθήνας»;
Ο «Αλγόριθμος της Αθήνας» είναι ουσιαστικά μια συμπεριφορά και όχι μια εικόνα. Δεν είναι πορτρέτο, αλλά μια ζωντανή προσέγγιση του εσωτερικού παλμού της Αθήνας.
Αν η Αθήνα ήταν ένας αλγόριθμος, ποια θα ήταν η βασική του εντολή; Και αν η Ada Lovelace ζούσε σήμερα, τι πιστεύετε ότι θα έγραφε βλέποντας το έργο σας;
Αν η Αθήνα ήταν αλγόριθμος, η εντολή της θα ήταν: «Συνέχισε να μεταμορφώνεσαι, αλλά μην ξεχνάς ποτέ την αφετηρία σου». Η Ada Lovelace θα αναγνώριζε ότι ο υπολογισμός μπορεί να φέρει μέσα του το συναίσθημα και τη φαντασία.
Ποια πτυχή της ελληνικής σκέψης σάς ενδιαφέρει περισσότερο — η μαθηματική της λογική ή ο μυθικός τρόπος με τον οποίο εξηγεί τον κόσμο; Και πώς αυτό ενσωματώνεται στον αλγόριθμό σας;
Με ελκύει η στιγμή πριν η λογική και ο μύθος χωρίσουν. Η ελληνική σκέψη είναι ένα φάσμα: στη μία άκρη η μαθηματική αρμονία και στην άλλη η αμφισημία του μαντείου. Ο αλγόριθμος εμπεριέχει και τα δύο — δομή και ανάσα, κανόνα και μοίρα.
Συχνά λέτε ότι για εσάς ο κώδικας είναι «σύνταξη και πνεύμα». Τι είναι, κατά τη γνώμη σας, το “πνεύμα” ενός αλγορίθμου; Διαθέτει βούληση; Ή λειτουργεί ως καθρέφτης που επιστρέφει σε εμάς όσα φοβόμαστε και όσα ελπίζουμε;
Μου αρέσει η ιδέα ότι ξεκινήσαμε το εξελικτικό μας ταξίδι ως μια μορφή πρωτο-DNA. Ακόμη και πριν φτάσουμε να είμαστε ένας μονοκύτταρος οργανισμός, υπήρξαμε ένα οργανικό μόριο — ένας οργανικός χημικός κώδικας. Τι άλλο είναι αυτό, αν όχι ένας κώδικας, ένας «αλγόριθμος»;
Στην Αθήνα — μια πόλη όπου συνυπάρχουν η λογική και ο μύθος — πώς “συμπεριφέρονται” οι ψηφιακές σας οντότητες; Υπακούν σε κανόνες;
Υπακούν σε κανόνες όπως υπακούν και οι άνθρωποι: ανακόλουθα, δημιουργικά. Ακολουθούν βαρυτικές έλξεις, αντιδρούν στην κίνηση και κάποιες φορές εγκαταλείπουν εντελώς τη λογική τους. Η Αθήνα διαμόρφωσε αυτή τη συμπεριφορά — η ένταση ανάμεσα στη γεωμετρία και τον αυτοσχεδιασμό είναι μέσα στον κώδικα.
Η δημιουργική διαδικασία που ακολουθείται συχνά θυμίζει πειραματικό εργαστήριο. Υπάρχει στιγμή που νιώθετε ότι ένα σύστημα έχει “συνειδητοποιήσει” την τελική του μορφή ή αφήνετε πάντοτε ένα περιθώριο αβεβαιότητας στην εξέλιξή του;
Σταματώ όταν η συμπεριφορά του με εκπλήσσει με τρόπο που παραμένει αληθινός. Η αβεβαιότητα είναι απαραίτητη. Χωρίς αυτήν, το έργο μετατρέπεται σε διάγραμμα. Αυτά τα συστήματα πρέπει να μπορούν να αντιφάσκουν με τον εαυτό τους· εκεί εισχωρεί η ζωή.
Η έκθεσή σας παρουσιάζεται σε μια περίοδο όπου η τεχνητή νοημοσύνη προκαλεί ταυτόχρονα φόβο και προσδοκία. Πιστεύετε ότι ο ρόλος του καλλιτέχνη σήμερα είναι να αποδομεί αυτόν τον φόβο ή να τον εντείνει ώστε να λειτουργήσει ως καταλύτης επίγνωσης;
Ο ρόλος του καλλιτέχνη δεν είναι να καθησυχάζει ούτε να φοβίζει, αλλά να δημιουργεί χώρο για πολυπλοκότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη αντικατοπτρίζει τόσο τις φιλοδοξίες όσο και τα τυφλά μας σημεία. Αν το κατανοήσουμε αυτό, ο φόβος διαλύεται και μένει η περιέργεια.
Συχνά εξερευνάτε το όριο ανάμεσα στη φυσική και την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά τη δημιουργία αυτής της έκθεσης, υπήρξε κάποια στιγμή όπου ο κώδικάς σας “σκέφτηκε” με τρόπο που δεν είχατε προβλέψει;
Ναι. Κάποια στιγμή, συστάδες λέξεων άρχισαν να περιστρέφονται γύρω από μια και μόνη φράση, σαν να αναγνώριζαν ένα κέντρο βάρους. Δεν το είχα προγραμματίσει. Προέκυψε φυσικά, σαν μια μικρή υπόθεση που διαμορφώθηκε από το ίδιο το σύστημα. Αυτές οι στιγμές είναι ο λόγος που συνεχίζω να γράφω κώδικα.
