Μία από τις σχέσεις με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην πολιτική πορεία του Αλέξη Τσίπρα, αυτή για την οποία οι περισσότεροι περίμεναν την αυτοκριτική του στην «Ιθάκη», ήταν αυτή με τον Πάνο Καμμένο – με τον οποίο δεν συνεργάστηκε μία φορά, τον Ιανουάριο του 2015, αλλά δύο, και μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου. Αυτή όμως δεν ήρθε. Για την ακρίβεια, στο βιβλίο του ο πρώην πρωθυπουργός παρουσιάζει τους Ανεξάρτητους Ελληνες ως έναν ιδεολογικά παράδοξο αλλά απαραίτητο εταίρο, ο οποίος, μέχρι οι δρόμοι των δύο κομμάτων να χωρίσουν, δεν δυσκόλεψε καθόλου την κυβέρνηση να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, αντιθέτως τη στήριξε σε όλη τη διάρκεια του πρώτου, πολύ δύσκολου εξαμήνου και έπειτα δεν προκάλεσε προβλήματα και κυβερνητικές κρίσεις.
To πρώτο ραντεβού μετά τη νίκη στις εκλογές
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ ξεκίνησαν προφανώς από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, όμως συναντήθηκαν στο αντιμνημονιακό μέτωπο. Σύμφωνα με όσα διηγείται ο πρώην πρωθυπουργός, τον Ιανουάριο του 2015, μετά την πρωτιά στις εκλογές, ο Καμμένος ήταν το πρώτο ραντεβού με τον Τσίπρα στα γραφεία της Κουμουνδούρου. Δεν έθεσε καμία προϋπόθεση για να μπει στο κυβερνητικό σχήμα – είχε ήδη προαναγγείλει τη συμφωνία δηλώνοντας στις κάμερες πως «η χώρα έχει πρωθυπουργό» -, ζήτησε «ό,τι αναλογεί» στο ποσοστό των ΑΝΕΛ και είχε μία απαίτηση: το υπουργείο Αμυνας για τον εαυτό του. «Μαζί θα φτιάξουμε μια νέα εθνική ενότητα. Εσύ θα είσαι ο Αρης Βελουχιώτης και εγώ ο Ναπολέων Ζέρβας». Και παρότι ομολογεί πως βρήκε τον τρόπο του Καμμένου υπερβολικό και απάντησε γελώντας, ο Τσίπρας παραδέχεται δύο πράγματα. Το πρώτο πως η προσέγγιση τον αιφνιδίασε θετικά: «Παρά τις κατά καιρούς ανορθόδοξες, για τα δεδομένα ενός πολιτικού αρχηγού, συμπεριφορές του (…) ο Πάνος Καμμένος στάθηκε με θεσμική συνέπεια απέναντί μου και στήριξε τη λειτουργία της κυβέρνησής μας χωρίς να δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή της συνοχή. Δεν μας έβαλε παράλογους όρους, δεν μας υπονόμευσε», λέει ο Τσίπρας. Το δεύτερο; Πως και ο ίδιος είχε περίπου την ίδια σκέψη με τον Καμμένο: «Δεν ήθελα με κανέναν τρόπο να φανεί στην ελληνική κοινωνία πως οι ηττημένοι της δεκαετίας του 1940 είχαν βρει την ευκαιρία να βγάλουν τα απωθημένα τους».
Το σποτ με το σπασμένο χέρι του μικρού Αλέξη
Πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, ο Τσίπρας ήδη στόχευε σε άνοιγμα στην Κεντροαριστερά. Προσπάθησε, σύμφωνα με όσα λέει στην «Ιθάκη», να πείσει τον Καμμένο να μην κατέβει στις εκλογές με τους ΑΝΕΛ, έφτασε μάλιστα στο σημείο να του προτείνει ακόμα και θέση συνεργαζομένου στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, την οποία όμως εκείνος αρνήθηκε. «Εφυγα με τη συνείδησή μου ήσυχη, βέβαιος ότι δεν θα καταφέρει να μπει στη Βουλή. Διαψεύστηκα», περιγράφει για τη συνέχεια, τονίζοντας τον ρόλο που έπαιξε τότε το διαφημιστικό σποτ των ΑΝΕΛ με το σπασμένο χέρι του μικρού Αλέξη. Εκείνο το βράδυ, λέει ο Τσίπρας, ο Καμμένος εμφανίστηκε στα Προπύλαια χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν, αγκάλιασε και φίλησε τον Τσίπρα, επιβεβαιώνοντας ότι η συνεργασία τους θα συνεχιζόταν – στο τσιπρικό αφήγημα, αυτό ήταν το πρόσχημα η Φώφη Γεννηματά να αρνηθεί έστω τη νύξη για συμμετοχή σε συγκυβέρνηση. Η σχετική συζήτηση, όπως περιγράφεται στην «Ιθάκη», έχει πάντως διαψευστεί από στελέχη του περιβάλλοντος της προέδρου του ΠΑΣΟΚ αλλά και του διευθυντή του γραφείου της Μανώλη Οθωνα, που, όπως είπε, ήταν παρών στο τυπικό τηλεφώνημα συγχαρητηρίων που έγινε μεταξύ τους.
Οταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήρθε σε δύσκολη θέση
Αυτό που ο Τσίπρας παραλείπει να πει είναι πως ήταν πολλές οι φορές τα επόμενα τέσσερα χρόνια που η κυβέρνηση ήρθε σε δύσκολη θέση από τον κυβερνητικό εταίρο του – μεταξύ άλλων, η φωτογραφία με τη γραβάτα και τα πέη, οι διαφοροποιήσεις στην ψήφιση του συμφώνου συμβίωσης, οι αρχαιοελληνικές τελετές στη Σαλαμίνα και η τακτική χρήση του Σινούκ (ανάμεσα στις επισκέψεις ήταν και μία στο Καστελλόριζο, όπου μαζί με βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ παρευρέθηκαν ο Ηλίας Κασιδιάρης και ο Χρήστος Παππάς από τη Χρυσή Αυγή), αλλά και η προσπάθεια πώλησης πολεμικού υλικού στη Σαουδική Αραβία, η οποία αναιρέθηκε από την Επιτροπή Εξοπλιστικών της Βουλής.
Συνεχίζονται οι αντιδράσεις από πρώην συντρόφους και αντιπάλους
Ο Πάνος Καμμένος, στο ίδιο πλαίσιο της καλής συνεργασίας που περιγράφει ο Αλέξης Τσίπρας, ανταπέδωσε χθες τις φιλοφρονήσεις, χαρακτηρίζοντας «έντιμη» τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ. «Και λίγα είπε», σχολίασε για τα λεγόμενα του Τσίπρα που αφορούσαν το υπουργικό συμβούλιο που διεξήχθη πριν από την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, στο οποίο ο καθένας έλεγε «ό,τι ήθελε» – επιβεβαίωσε, δε, την ατάκα με τον Βελουχιώτη και τον Ζέρβα, τονίζοντας πως τότε το κλίμα στη χώρα ήταν εμφυλιοπολεμικό. Σε μια νέα του παρέμβαση, ο Νίκος Παππάς συνέστησε στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ψυχραιμία, λέγοντας πως η αποτίμηση της κυβερνητικής περιόδου χρειάζεται πρώτα απ’ όλα νηφαλιότητα: «Ο Αλέξης Τσίπρας παίρνει την ευθύνη και τον τιμά και παίρνω κι εγώ την ευθύνη, ως υπουργός του», επανέλαβε, σε ήπιους τόνους, για όσα ισχυρίζεται ο πρώην πρωθυπουργός για τις τηλεοπτικές άδειες, υπενθυμίζοντας ότι η προσπάθεια ρύθμισης του τηλεοπτικού τοπίου ήταν κεντρική στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης.
«Μεταμφιέζει την ενοχή σε αφέλεια»
Πολύ πιο αιχμηρός ήταν ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, για τον οποίο οι περιγραφές στην «Ιθάκη» δεν είναι φειδωλές: «Επιδίδεται σε μια προσπάθεια να μεταμφιέσει την ενοχή σε αφέλεια», ανέφερε για τις αιχμές Τσίπρα ο Βαρουφάκης. «Εχω πολλά βιβλία να διαβάσω, λέω να περιμένω την ταινία», είπε επίσης. «Ο Τσίπρας έστρωσε τον δρόμο για τον Μητσοτάκη. Αυτή η προσπάθεια rebranding που αποτελεί ενδιαφέρουσα προσπάθεια διαστρέβλωσης όσων έγιναν, έχει ενδιαφέρον να το διαβάσει όποιος θέλει και να κρίνει».
Από τη δική του πλευρά, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης σχολίασε πως ο Τσίπρας «έβγαλε το βιβλίο προφανώς για να δικαιολογήσει το παρελθόν. Οταν χρειάζεται να δικαιολογήσεις το παρελθόν, έχεις αποτύχει». Απαντώντας για τη Ρωσία, τόνισε πως «εμείς δεν ζητήσαμε αυτά τα λεφτά για να αποπληρώσουμε αυτά τα δάνεια ή για να φύγουμε από τη δύσκολη θέση. Είπα δεν υπήρχε τέτοια δυνατότητα. Εμείς θέλαμε ανάσες για να κάνουμε τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα, άμα χρειαζόταν. Δεν υπήρχε, όμως, σχέδιο», ανέφερε, εννοώντας πως δεν υπήρχε κεντρικό σχέδιο από τη μεριά της κυβέρνησης, αλλά αυτή ήταν η δική του άποψη.
Ο Ανδρέας Λοβέρδος, από τη μεριά του, έθεσε μια σειρά από ερωτήματα, μεταξύ των οποίων «Ποιος έγραψε την ανακοίνωση της παραίτησης του Χρήστου Καλογρίτσα από τη διεκδίκηση τηλεοπτικής άδειας;» και «Θυμάται συνάντηση σε σπίτι βασικού του συνεργάτη στο Σούνιο και τι είχε ειπωθεί εκεί;».
To ΠΑΣΟΚ σήκωσε το γάντι
Μετά τη μαρτυρία του Μανώλη Οθωνα για τα όσα επικαλείται ο πρώην πρωθυπουργός, μια σειρά συνεργατών και στελεχών του ΠΑΣΟΚ και του περιβάλλοντος της Φώφης Γεννηματά κατηγορούν τον Τσίπρα για ψέματα: «Δεν αποδέχομαι να εμφανίζονται από τον κ. Τσίπρα γεγονότα ή λόγια που να αφορούν σε έναν άνθρωπο ο οποίος δεν είναι εν ζωή ώστε να απαντήσει. Δεν είναι θέμα αισθητικής, είναι θέμα πολιτικής ηθικής», ανέφερε ο Δημήτρης Μάντζος. «Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να είναι αληθής ο δρόμος, θα πω εγώ στον κ. Τσίπρα», σχολίασε (OPEN). Ο Παύλος Χρηστίδης παρέθεσε μια σειρά διαψεύσεων παρόμοιας φημολογίας ανά τα χρόνια: «H πορεία, οι αξίες και η ηθική της Φώφης Γεννηματά δεν θα της επέτρεπαν ποτέ, ούτε καν να ανοίξει κουβέντα για συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ σε συγκυβέρνηση που θα περιλάμβανε τον Καμμένο και τους ΑΝΕΛ», επεσήμανε. «Rebranding με ψέματα δεν γίνεται», τόνισε ο Μανώλης Χριστοδουλάκης. «Και αυτές οι επιλογές, αλλά και άλλες επιλογές που κρίθηκαν, δεν αναστατώνουν τους πολιτικούς συσχετισμούς της επόμενης ημέρας». Και ο Παύλος Γερουλάνος, ωστόσο, σήκωσε εμμέσως το γάντι στο rebranding Τσίπρα («Ενα είναι το συμπέρασμα και των τελευταίων ημερών: η καρδιά της βαθιάς πολιτικής αλλαγής με σοβαρότητα που χρειάζεται η χώρα, χτυπάει στο ΠΑΣΟΚ»), ενώ ο Χάρης Δούκας δήλωσε πως δεν θα πάει στο Παλλάς για την παρουσίαση την 3η Δεκεμβρίου.
