Το εν εξελίξει εγχείρημα του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να κατασκευάσει μια καινούργια δημόσια εικόνα για τον εαυτό του μου έφερε στον νου το πασίγνωστο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα». Αυτός είναι ο αυθεντικός τίτλος του παραμυθιού, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην Κοπεγχάγη το 1837. Ανέτρεξα στην αρχική έκδοση, γιατί στα 188 χρόνια που μεσολάβησαν μεταφράστηκε και διασκευάστηκε αμέτρητες φορές, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί το αρχικό κείμενο. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι το εξής: κατά τη διέλευση της αυτοκρατορικής πομπής το παιδάκι δεν λέει, σύμφωνα με τη λανθασμένη μετάφραση του Δημητρίου Βικέλα, «Καλέ, ο βασιλεύς είναι γυμνός» (Παραμύθια δανικά, 1873). Η δημόσια έκθεση του γυμνού σώματος, και μάλιστα ενός αυτοκράτορα, ήταν αδιανόητη στα 1837. Αυτό που το παιδάκι είπε ήταν το εξής: «Αλλά δεν έχει τίποτα επάνω του» («Men han har jo ikke noget på»). Μάλιστα ο Βικέλας ανατύπωσε την αρχική εικονογράφηση, όπου ο αυτοκράτορας φαίνεται να περπατά φορώντας το νυχτικό του!
Η κεντρική ιδέα του παραμυθιού έγκειται στην επιτυχημένη έμπνευση δύο απατεώνων υφαντών να πείσουν όλους τους κατοίκους της πόλης ότι «τα ρούχα που ύφαιναν με το θαυμαστό τους ύφασμα ήταν αόρατα σε όσους ήταν ακατάλληλοι για το αξίωμά τους ή σε όσους ήταν ασυγχώρητα βλάκες». Λογικά, οι αυλικοί και ο βασιλιάς δεν μπορούσαν να παραδεχτούν ότι ανήκαν στην πρώτη κατηγορία ούτε οι πολίτες ότι ανήκαν στη δεύτερη.
Η αναλογία ανάμεσα στα αόρατα ρούχα του βασιλιά και την οπτική απάτη της άπιαστης «Ιθάκης» που ευαγγελίζεται ο πρώην πρωθυπουργός είναι εύληπτη, σύμφωνα μάλιστα με το δικό του ισχυρισμό: «Η Ιθάκη δεν είναι ένας προορισμός, είναι ένα ταξίδι αέναο. […] είναι περίπου σαν τον σοσιαλισμό που λέγαμε παλιά, ότι όσο πηγαίνεις προς τα εκεί, τόσο θα απομακρύνεται. Σαν τον ορίζοντα που όσο πηγαίνεις τόσο απομακρύνεται».
Η μόνη διαφορά που βλέπω με το παρελθόν είναι ότι ο πρώην πρωθυπουργός πέρασε από τον ευκολοχώνευτο λαϊκισμό στις αφόρητες κενολογίες. Και όπως οι δύο υφαντές του παραμυθιού, θέτει στους Ελληνες πολίτες ένα ανάλογο δίλημμα: «αν δεν βλέπετε τη νέα δημόσια εικόνα μου, το πρόβλημα είναι δικό σας». Το ερώτημα είναι πλέον διττό. Το πρώτο είναι πόσοι, επώνυμοι και ανώνυμοι, θα πειστούν ότι πράγματι βλέπουν το αόρατο νέο ένδυμα του τέως ηγέτη της Αριστεράς και θα τον ακολουθήσουν.
Πιο ενδιαφέρον είναι όμως το δεύτερο ερώτημα, τι θα κάνει δηλαδή ο ίδιος αν το εγχείρημα της απατηλής μεταμφίεσής του αποτύχει και τα πράγματα εξελιχθούν όπως στο παραμύθι. Τι θα αποφασίσει αν, ως απάντηση στο βιβλίο του, αρχίσουν οι αναπόφευκτες επιθέσεις εναντίον του και ξεκινήσει βροχή αποκαλύψεων από τους πρώην συντρόφους του; Θα αποσυρθεί ή θα συνεχίσει υπερήφανα την προαποφασισμένη πορεία του με τους λίγους πιστούς του ακολούθους όπως ο αυτοκράτορας του Αντερσεν;
«”Αλλά δεν έχει τίποτα επάνω του”, φώναξε ολόκληρη η πόλη στο τέλος. Ο αυτοκράτορας ρίγησε, γιατί υποπτεύθηκε ότι είχαν δίκιο. Αλλά σκέφτηκε: “Αυτή η παρέλαση πρέπει να συνεχιστεί”. Ετσι συνέχισε να περπατά πιο περήφανα από ποτέ, καθώς οι αυλικοί σήκωναν την ουρά του ανύπαρκτου ενδύματός του».
