Γίνεται πολλή συζήτηση τελευταία, για πολλοστή φορά, για την αγάπη των Κρητικών στα όπλα. Πάνω σ’ αυτό μπορούμε να κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις.
Η τεράστια ζήτηση για όπλα στην Κρήτη θέριεψε με την οικονομική ανάπτυξη μετά τη δεκαετία του ’80 σε μια διαστρεβλωμένη έννοια – άλλοθι της επαναστατικής της παράδοσης. Μέχρι τότε υπήρχαν αρκετοί που με περηφάνια είχαν όπλα, κυρίως κατάλοιπα των περιόδων της κρητικής απελευθέρωσης και της αντίστασης στους Ναζί. Η επαφή με τα όπλα αποτελεί ένα βασικό στοιχείο στη διαδικασία «άνδρωσης» των αγοριών σε πολλές τοπικές κοινωνίες. Σήμερα στην Κρήτη υπάρχουν νόμιμα κυνηγετικά όπλα, πιστόλια και πολεμικά (σκοπευτικά), και αρκετοί σκοπευτικοί σύλλογοι. Μάλιστα υπάρχουν και πρωταθλητές πρακτικής σκοποβολής στους συλλόγους αυτούς. Από την άλλη, υπάρχουν και πολλά παράνομα όπλα, κυρίως πιστόλια και περίστροφα, αλλά και αυτόματα με κυρίαρχο τύπο το Καλάσνικοφ, τα οποία προέκυψαν στο νησί μετά τη δεύτερη κατάρρευση της Αλβανίας το 1997. Ενα σημαντικό μέρος της κρητικής κοινωνίας, κυρίως της υπαίθρου, είναι ένοπλο.
Τα όπλα στην καθημερινότητα των κατόχων τους βρίσκονται κρυμμένα, αλλά εύκολα προσβάσιμα. Χρησιμοποιούνται σε κοινωνικές εκδηλώσεις χαράς και λύπης (κηδείες) και για εγκληματικούς σκοπούς. Στην πρώτη περίπτωση η κατοχή και η χρήση των όπλων είναι ανεκτές από το μεγαλύτερο μέρος της τοπικής κοινωνίας. Η χρήση τους στις κοινωνικές εκδηλώσεις δεν είναι τίποτα άλλο από μια επίδειξη συμβολικής βίας αλλά και επίδειξη της δυνατότητας άσκησης ένοπλης βίας. Ο αφοπλισμός των Κρητικών με τις αυστηρές απαγορεύσεις, τις αστυνομικές έρευνες αλλά και διάφορες διακηρύξεις έχει επιχειρηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά αποδείχτηκε πρακτικά αδύνατος. Δεν υπάρχει λοιπόν λύση; θα ρωτήσει κάποιος. Η ειλικρινής απάντηση είναι η εξής: δεν υπάρχει άμεση λύση. Παρεμβάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση όμως μπορούν να γίνουν. Ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας με λεπτομερή κατηγοριοποίηση των όπλων και ανάλογη ποινική μεταχείριση θα συμβάλει σε μια πιο ορθολογική αντιμετώπιση. Π.χ. τα σύγχρονα αυτόματα (Καλάσνικοφ, ούζι και σύγχρονα πιστόλια) να επισύρουν αυστηρότερες και ιδιαίτερα υψηλές χρηματικές ποινές. Το να απειλείς απλώς με φυλάκιση ανθρώπους που θεωρούν τιμητικό να κάνουν φυλακή για όπλο, δεν το λες και αποτελεσματικό. Από την άλλη, αδειοδότηση με αντίστοιχη των κυνηγετικών όπλων διαδικασία, όπλων που είναι παλιά (γκράδες, μάλινχερ, ένφιλντ και παρόμοια). Δεύτερο μέτρο ο αποτελεσματικός έλεγχος και η αυστηροποίηση της διαδικασίας κατανάλωσης πυρομαχικών στους σκοπευτικούς αγώνες. Τρίτο μέτρο, οι άδειες κυνηγετικών όπλων ανά κάτοχο και όχι ανά όπλο και προϋπόθεση απόκτησης κυνηγετικού όπλου η άδεια κυνηγίου. Μακροπρόθεσμα είναι απαραίτητο το ξερίζωμα του όπλου από κάθε έννοια παράδοσης ή τοπικής κουλτούρας.
Χρειάζεται σχεδιασμός κοινωνικών παρεμβάσεων με συναίνεση όλων των εμπλεκομένων με καθημερινή απαξίωση των όπλων και παρεμβάσεις στη νέα γενιά με κάθε τρόπο. Από τους θεσμούς του κράτους, τους φορείς παιδείας, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Εκκλησία, ακόμη και από τους κρητικούς καλλιτέχνες που έχουν μεγάλη επίδραση, ώστε να πειστεί το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ότι τα όπλα εκφράζουν βία και έλλειψη πολιτισμού.
