Η ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τα Κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν στη Συρία (A/80/443), που εκπονήθηκε βάσει του ψηφίσματος 79/90 της Γενικής Συνέλευσης, επισημαίνει τη συνεχιζόμενη μη συμμόρφωση του Ισραήλ με τα σχετικά ψηφίσματα του Οργανισμού.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Γενική Συνέλευση είχε καλέσει το Ισραήλ, ως κατοχική δύναμη, «να συμμορφωθεί με τις σχετικές αποφάσεις για το κατεχόμενο Συριακό Γκολάν». Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ψήφισμα 497 (1981) του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο έκρινε ότι η ισραηλινή απόφαση «να επιβάλει τους νόμους, τη δικαιοδοσία και τη διοίκηση του στο κατεχόμενο Γκολάν είναι άκυρη και χωρίς διεθνή νομική ισχύ».
Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) απέστειλε στις 14 Μαΐου 2025 ρηματική διακοίνωση προς τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Ισραήλ, ζητώντας ενημέρωση για την εφαρμογή του ψηφίσματος. Ωστόσο, «καμία απάντηση δεν είχε ληφθεί έως την ολοκλήρωση της έκθεσης».
Ανάλογες διακοινώσεις εστάλησαν σε κράτη-μέλη, θεσμικά όργανα και διεθνείς οργανισμούς, από τα οποία απάντησαν μόνο η Ανδόρρα, το Ιράκ, το Μεξικό, το Κατάρ και η Συρία.
Η θέση της Συρίας
Η Αραβική Δημοκρατία της Συρίας κατήγγειλε ότι «το ψήφισμα 79/90, όπως και τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ, παραμένουν ανεφάρμοστα από την κατοχική δύναμη Ισραήλ». Η Δαμασκός υπενθύμισε πως η διεθνής κοινότητα από το 1967 «έχει απορρίψει την κατοχή» και έχει ζητήσει «την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ έως τη γραμμή της 4ης Ιουνίου 1967».
Η Συρία τόνισε ότι ο τοπικός πληθυσμός «συνεχίζει να απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε απόπειρα επιβολής παράνομης ισραηλινής δικαιοδοσίας», επικαλούμενη το μποϊκοτάζ των λεγόμενων τοπικών εκλογών. Παράλληλα, κατηγόρησε το Ισραήλ ότι «κατά παράβαση της Συνθήκης της Γενεύης του 1949» διατηρεί «στρατιωτική εξουσία» στα κατεχόμενα και προβαίνει σε «επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στο έδαφος της Συρίας», παραβιάζοντας τη Συμφωνία Αποχώρησης των Δυνάμεων του 1974.
Η έκθεση καταγράφει τις καταγγελίες της Συρίας για «συνεχιζόμενες δραστηριότητες εποικισμού», συμπεριλαμβανομένων σχεδίων «διπλασιασμού του αριθμού των εποίκων μέσα σε πέντε χρόνια» και εγκατάστασης «ανεμογεννητριών σε έκταση άνω των 6.000 στρεμμάτων». Κατά τη Δαμασκό, οι πρακτικές αυτές συνιστούν «παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Η Συρία κάνει λόγο για «δημεύσεις γης, περιορισμούς στην αστική ανάπτυξη, πιέσεις για αποδοχή ισραηλινών τίτλων ιδιοκτησίας και προσπάθειες επιβολής υπηκοότητας». Επισημαίνει επίσης την «οικιστική κρίση στα χωριά του Γκολάν» και τις δυσκολίες πρόσβασης των Σύρων πολιτών σε υγεία και εκπαίδευση.
Στην έκθεση παρατίθεται και αναφορά της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), η οποία καταγράφει «παραβιάσεις κατά των Σύρων εργαζομένων στο Γκολάν, όπως διακρίσεις και περιορισμούς στα συνδικαλιστικά δικαιώματα».
Η Δαμασκός ζητεί από τα κράτη «να απορρίψουν κάθε άμεση ή έμμεση στήριξη των πολιτικών της κατοχικής δύναμης», να επικαιροποιήσουν τη «βάση δεδομένων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους εποικισμούς» και να «επαναλειτουργήσει η διάβαση Κουνέιτρα». Υπογραμμίζει ότι «η αποκατάσταση του κατεχόμενου Γκολάν είναι αναφαίρετο δικαίωμα που δεν παραγράφεται».
Άλλες διεθνείς θέσεις
Η Ανδόρρα δήλωσε ότι «δεν έχει προχωρήσει σε κάποιο βήμα» σχετικά με την εφαρμογή του ψηφίσματος.
Το Ιράκ χαρακτήρισε την κατοχή «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και κάλεσε σε «πλήρη αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων». Επίσης, κατήγγειλε τις «επιθέσεις των ισραηλινών δυνάμεων στο συριακό έδαφος και την κατάληψη της ουδέτερης ζώνης», ζητώντας παρέμβαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Το Μεξικό επανέλαβε τη «σταθερή του θέση υπέρ του διεθνούς δικαίου και του ψηφίσματος 497 (1981)».
Το Κατάρ αναφέρθηκε στην πρόσφατη παράταση της εντολής της UNDOF, υπογραμμίζοντας ότι «η παρουσία ισραηλινών δυνάμεων στη ζώνη αποκλιμάκωσης συνιστά παραβίαση της Συμφωνίας του 1974». Τόνισε επίσης την «παγκόσμια καταδίκη των σχεδίων εποικιστικής επέκτασης» και κάλεσε για «πιο αποτελεσματικά μέτρα ή κυρώσεις» με στόχο την επιβολή της συμμόρφωσης του Ισραήλ.
