Ιδιαίτερα σημαντική για την ομαλοποίηση της διεθνούς εμπορικής ζωής είναι η συμφωνία ΗΠΑ – Κίνας για τις σπάνιες γαίες.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι οι δύο ηγέτες είχαν «διευθετήσει» τις διαφορές τους σε ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα και μια σημαντική πηγή επιρροής του Πεκίνου: την πρόσβαση στις σπάνιες γαίες της Κίνας. «Δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο στις σπάνιες γαίες», δήλωσε την Πέμπτη στο Air Force One. «Αυτό ελπίζουμε να εξαφανιστεί από το λεξιλόγιό μας για λίγο καιρό».
Αυτό που ο Τραμπ χαρακτήρισε ως νίκη – για την παγκόσμια οικονομία καθώς και για τις ΗΠΑ – ήταν η συμφωνία της Κίνας να περιμένει ένα χρόνο πριν εφαρμόσει ένα ευρύ καθεστώς ελέγχων εξαγωγών για κρίσιμα ορυκτά που είναι κρίσιμα σε κάθε είδους βιομηχανίες.
Ωστόσο, αυτά τα νέα μέτρα βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, ενώ τα παλαιότερα εξακολουθούν να ισχύουν – πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες στις ΗΠΑ και αλλού θα παραμείνουν στο έλεος του Πεκίνου για βασικές εισροές που απαιτούνται για την κατασκευή μαχητικών αεροσκαφών, ημιαγωγών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Μόνο μια πολύ πιο ολοκληρωμένη συμφωνία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου πιθανότατα θα εξαλείψει αυτή την απειλή.
Επιπλέον, για να πετύχει την παύση της Κίνας, ο Τραμπ έπρεπε να προσφέρει μια αντίστοιχη. Οι ΗΠΑ συμφώνησαν να αναβάλουν μια προτεινόμενη επέκταση της μαύρης λίστας εξαγωγών τους, η οποία θα είχε προσθέσει χιλιάδες ακόμη κινεζικές εταιρείες.
«Επικίνδυνο προηγούμενο»
Αυτό κατέδειξε την πολύ μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ που απολαμβάνει η Κίνα κατά τη δεύτερη θητεία του Τραμπ. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ έχουν πλέον αποδεχτεί μια διαπραγματευτική σύνδεση μεταξύ των δικών τους περιορισμών στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας, όπως τα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, και των ελέγχων σπάνιων γαιών της Κίνας. Για ορισμένους υποστηρικτές της Ουάσιγκτον, αυτό ξεπερνά ένα επικίνδυνο όριο.
«Οι κινεζικοί έλεγχοι σπάνιων γαιών ήταν μια τεράστια κλιμάκωση και μια προσπάθεια να μας αποτρέψουν από την επιβολή τυχόν πρόσθετων ελέγχων. Και αντί να αντιδράσουμε, συμφωνήσαμε να αναιρέσουμε τους ελέγχους μας», δήλωσε ο Κρις ΜακΓκουάιρ, ειδικός στην Κίνα και τις αναδυόμενες τεχνολογίες που υπηρέτησε στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν και στο Υπουργείο Εξωτερικών μέχρι αυτό το καλοκαίρι.
«Δεν νομίζω ότι αυτό έχει συμβεί ποτέ πριν και θέτει ένα επικίνδυνο προηγούμενο», δήλωσε ο ΜακΓκουάιρ. Η συμφωνία ισοδυναμεί με μονοετή εκεχειρία για τους νέους ελέγχους – και δεδομένου ότι τα μέτρα των ΗΠΑ είναι πιο στοχευμένα και επομένως πρέπει να ενημερώνονται συχνά για να παραμείνουν αποτελεσματικά, αυτό «ωφελεί την Κίνα περισσότερο από τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η Κίνα εισήγαγε για πρώτη φορά περιορισμούς στις εξαγωγές μαγνητών σπάνιων γαιών τον Απρίλιο και αποκάλυψε τα νέα της, σαρωτικά σχέδια στις αρχές Οκτωβρίου. Στο μεταξύ, ακολούθησαν μήνες ανταλλαγών αντιρρήσεων.
Εν όψει της συνάντησης αυτής της εβδομάδας, ο Τραμπ προσπάθησε να αποκτήσει μόχλευση με μέτρα που περιελάμβαναν αύξηση των δασμών κατά 100%. Τελικά, απέσυρε όχι μόνο αυτήν την απειλή, αλλά και τους δασμούς που επιβλήθηκαν για τον ρόλο του Πεκίνου στο εμπόριο φαιντανύλης, καθώς και τα τέλη για τα κινεζικής κατασκευής πλοία που δένουν σε λιμάνια των ΗΠΑ, τα οποία έχουν πλέον ανασταλεί για ένα χρόνο.
Ως αποτέλεσμα, ο στόχος του προέδρου να χρησιμοποιήσει εμπορικά εμπόδια για να εκδιώξει Αμερικανούς και άλλους κατασκευαστές από την Κίνα μπορεί να δεχθεί πλήγμα. Εάν ο δασμός 20% στη φαιντανύλη μειωθεί στο μισό, όπως ανακοίνωσε ο Τραμπ, τότε ο μέσος συντελεστής στα κινεζικά προϊόντα θα μειωθεί στο 31% σύμφωνα με το Bloomberg Economics. Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τους δασμούς 50% των ΗΠΑ σε πολλά προϊόντα από τη Βραζιλία και την Ινδία – καθιστώντας την παραγωγή στην Κίνα πιο ελκυστική από οποιαδήποτε από τις δύο, τουλάχιστον προς το παρόν.
«Όλα εκτός από σπάνιες γαίες»
Όλες αυτές οι παραχωρήσεις ήρθαν καθώς το χέρι του προέδρου των ΗΠΑ κινδυνεύει να αποδυναμωθεί περαιτέρω.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αναμένεται να ακούσει τα επιχειρήματα την επόμενη εβδομάδα σε μια υπόθεση που θα μπορούσε να δει το μεγαλύτερο μέρος των νέων δασμών του – συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην Κίνα – να απορρίπτονται. Τα κατώτερα δικαστήρια έχουν ήδη αποφανθεί ότι η επίκληση του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης – ενός νόμου του 1977 που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν για την επιβολή δασμών – ήταν παράνομη.
Βεβαίως, ούτε ο Xi πήρε όλα όσα ήθελε. Ο Τραμπ δεν συμφώνησε να εγκρίνει την πώληση στην Κίνα των ισχυρών τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Blackwell της Nvidia, κάτι που είχε επισημάνει ως πιθανότητα πριν από τη συνάντηση.
Δεν υπήρχαν επίσης λεπτομέρειες σχετικά με τυχόν σχέδια που θα επιτρέψουν στην Κίνα να αυξήσει τις επενδύσεις στις ΗΠΑ, όπως έχει ενθαρρύνει ο Τραμπ σε συμφωνίες με χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.
Οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Κίνας σχεδιάζουν μια σειρά συναντήσεων το 2026. Εν τω μεταξύ, υπάρχει ο κίνδυνος οι υποσχέσεις αυτής της εβδομάδας να μην οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές για τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από μαγνήτες σπάνιων γαιών ή για εταιρείες που προσπαθούν να δημιουργήσουν μια εναλλακτική λύση στην Κίνα.
«Αυτή η εκεχειρία Κίνας-ΗΠΑ αφορούσε τα πάντα εκτός από τις σπάνιες γαίες και τους μόνιμους μαγνήτες», δήλωσε ο Γουέιντ Σέντι, πρόεδρος της Advanced Magnet Lab Inc., η οποία κατασκευάζει μαγνήτες στις ΗΠΑ για άμυνα και άλλες χρήσεις. «Ο κίνδυνος για τον στρατό δεν νομίζω, ειλικρινά, ότι έχει αλλάξει από τις αρχές Ιουνίου».
«Καθυστέρηση Άδειας»
Η πραγματικότητα για τις βιομηχανίες όπλων, αεροδιαστημικής ή αυτοκινητοβιομηχανίας που εξαρτώνται από τις εισαγωγές σπάνιων γαιών και μαγνητών είναι ότι οι έλεγχοι εξαγωγών της Κίνας συνεχίζουν να διαμορφώνουν το τοπίο. Μέσω πολλαπλών παύσεων και εκεχειριών ήδη φέτος, υπήρξε ελάχιστη ή καθόλου αλλαγή στην πραγματική πρακτική.
Οι διαδικασίες της Κίνας για την έγκριση πωλήσεων σε αμερικανικές εταιρείες παραμένουν δυσκίνητες. Οι εταιρείες έχουν αναφέρει μεγαλύτερους χρόνους έγκρισης για άδειες εξαγωγής, ενώ το Πεκίνο απαιτούσε επίσης επαναλαμβανόμενες υποβολές για κάθε παραγγελία. Ο αντίκτυπος έχει γίνει αισθητός και πέρα από τις ΗΠΑ, με εταιρείες στη Γερμανία και αλλού να πρέπει πλέον να παρέχουν ευαίσθητες πληροφορίες της αλυσίδας εφοδιασμού σε Κινέζους αξιωματούχους προκειμένου να λάβουν άδειες.
Η κινεζική αναβολή των νέων ελέγχων εξαγωγών δίνει κάποια ανακούφιση στις αμερικανικές βιομηχανίες. Θα μπορούσε να βοηθήσει τις μη αμυντικές εταιρείες να αγοράσουν βασικά μηχανήματα που απαιτούνται για την επεξεργασία και την παραγωγή ορισμένων σπάνιων γαιών και μαγνητών, για παράδειγμα.
Άλλοι ειδικοί προειδοποίησαν ότι στην πράξη το Πεκίνο μπορεί να καταλήξει να μην έχει άδειες – όπως έκαναν οι ΗΠΑ με τις άδειες εξαγωγής για τσιπ – σε έναν de facto περιορισμό.
«Δύο μπορούν να παίξουν»
Πιστοί του κλάδου ανησυχούν επίσης ότι οι ΗΠΑ έκαναν παραχωρήσεις στην Κίνα με αντάλλαγμα μόνο μια προσωρινή παύση, αντί να κερδίσουν οποιεσδήποτε ουσιαστικές αλλαγές στους ελέγχους των σπάνιων γαιών. Και επισημαίνουν ότι ακόμη και αν η Κίνα έχει καθυστερήσει τα πιο σαρωτικά μέτρα της, η έκδοση του Απριλίου που προκάλεσε προβλήματα εξαρχής παραμένει σε ισχύ.
«Εάν η Κίνα πρόκειται να εξακολουθεί να απαιτεί από τις εταιρείες να υποβάλλουν άδειες και να μην τις εκδικάζει όπως έκανε πριν, αυτό μπορεί να μην σηματοδοτεί μεγάλη πρόοδο», δήλωσε ο Nazak Nikakhtar, πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Εμπορίου κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Τώρα είναι συνεργάτης στην Wiley Rein, εκπροσωπώντας πελάτες στις βιομηχανίες σπάνιων γαιών, μόνιμων μαγνητών και τσιπ.
Αυτό που κρέμεται πάνω από το αποτέλεσμα αυτής της εβδομάδας είναι το γεγονός ότι στις σπάνιες γαίες – και σε άλλα ζητήματα της Κίνας – οι ΗΠΑ έχουν διεκδικήσει μια πρόωρη νίκη στο παρελθόν. Ο Εμπορικός Εκπρόσωπος των ΗΠΑ, Τζέιμισον Γκριρ, ολοκλήρωσε έναν γύρο διαπραγματεύσεων στη Στοκχόλμη τον Ιούλιο διακηρύσσοντας δυναμικά: «Δεν θέλουμε ποτέ ξανά να μιλήσουμε για μαγνήτες».
Υπάρχει επίσης η αίσθηση ότι η Κίνα βελτιώνεται μόνο στις συναλλαγές με τον Τραμπ και στη χρήση της μόχλευσής της.
«Το Πεκίνο έκανε μια σκληρή συμφωνία, επιμένοντας να πληρώνεται για κάθε παραχώρηση που έκανε», δήλωσε η Γουέντι Κάτλερ, πρώην διαπραγματευτής εμπορίου των ΗΠΑ, η οποία τώρα εργάζεται στο Ινστιτούτο Πολιτικής της Κοινωνίας της Ασίας. «Ο Τραμπ βρήκε τον αντίπαλό του με την Κίνα, η οποία έχει δείξει ότι δύο μπορούν να παίξουν σε αυτό το παιχνίδι».
To άρθρο Tί σημαίνει η συμφωνία Τραμπ – Σι για τις σπάνιες γαίες δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
