Στη Μικρή Γοργόνα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, η ηρωίδα εγκαταλείπει τον κόσμο της και θυσιάζει τη φωνή της για τον πρίγκιπα, όμως εκείνος τελικά την απορρίπτει και στρέφεται αλλού. Η μικρή γοργόνα στο παραμύθι του Άντερσεν δεν έχει όνομα, γιατί δεν είναι ένα πρόσωπο, αλλά το σύμβολο κάθε ψυχής που αναζητάει την αγάπη και την αποδοχή.

Το παραμύθι ζωντανεύει παραστατικά την εμπειρία της απόρριψης, δείχνοντας πώς η αγάπη μπορεί να μείνει χωρίς ανταπόκριση. Και μπορεί εμείς να μην το ζήσαμε τόσο τραγικά αλλά όλοι έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση.

Η συνθήκη αυτή μπορεί να είναι δύσκολη και εξαιρετικά άβολη. Είτε μάς απορρίπτουν είτε απορρίπτουμε, η εμπειρία δεν είναι ευχάριστη. Δεν θέλουμε να είμαστε σκληροί αλλά ούτε και να αφήνουμε τον άλλον μετέωρο.

Το σημαντικό είναι να λέμε «όχι» με καλοσύνη αλλά και με σταθερότητα. Δεν χρειάζονται ψεύτικες ελπίδες ούτε κλισέ. Ένα «όχι» μπορεί να ειπωθεί απλά, ειλικρινά και με σεβασμό.

Τι μπορούμε να πούμε

• «Είναι πολύ ευγενικό που με ρωτάς, αλλά όχι, ευχαριστώ.»
• «Πέρασα όμορφα στο προηγούμενο ραντεβού μας, αλλά θέλω να είμαι ειλικρινής: δεν νιώθω τη σύνδεση που αναζητώ.»
• «Σου εύχομαι τα καλύτερα και ελπίζω να βρεις αυτό που ψάχνεις.»

Τι να αποφύγουμε

• Να λέμε «Ίσως αργότερα» ενώ δεν το εννοούμε.
• Να εξαφανιστούμε χωρίς εξηγήσεις.
• Να καταφεύγουμε στο κλισέ «Δεν φταις εσύ, εγώ φταίω».

Γιατί έχει σημασία να λέμε «όχι» όταν το νιώθουμε

Πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να βάλουμε όρια. Μερικές φορές λέμε «ναι» από ευγένεια ή από συμπόνια, όμως αυτό τελικά κουράζει και τους δύο. Η σαφήνεια από την αρχή προστατεύεικαι από χάσιμο χρόνου,και από απογοητεύσεις, αλλά και από ανώφελη στενοχώρια.

Και το πιο σημαντικό: δείχνουμε σεβασμό στον εαυτό μας. Η συμπεριφορά των άλλων προς εμάς ξεκινά από τον τρόπο που φερόμαστε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας. Όταν μένουμε πιστοί στα θέλω μας, κάνουμε σαφές ποιοι είμαστε και τι θέλουμε.

Πώς να πούμε «όχι»

Σε ένα πρώτο ραντεβού

• Δείχνουμε εκτίμηση: «Ευχαριστώ που με σκέφτηκες.»
• Είμαστε άμεσοι: «Δεν ενδιαφέρομαι να βγούμε.»
• Μιλάμε σε πρώτο πρόσωπο: «Δεν νιώθω τη σύνδεση» ή «Δεν ψάχνω για σχέση τώρα.»
• Κρατάμε το μήνυμα απλό και καθαρό.
• Δεν δίνουμε διφορούμενα σήματα.

Σε ένα δεύτερο ραντεβού

• Ευχαριστούμε για τον χρόνο και την παρέα.
• Εξηγούμε ότι δεν νιώθουμε τη σύνδεση που θα θέλαμε.
• Αν θέλουμε, δίνουμε μια σύντομη εξήγηση.
• Αναγνωρίζουμε και σεβόμαστετα συναισθήματα του άλλου.

Όταν δεν χρειάζεται να είμαστε «ευγενικοί»

Υπάρχουν και περιπτώσεις που η ευγένεια δεν βοηθάει:

• Εάν κάποιος δεν δέχεται το «όχι», τότε πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: «Δεν ενδιαφέρομαι, σε παρακαλώ μην ξαναρωτήσεις.»
• Εάν προσπαθεί να μάς χειραγωγήσει, λέμε καθαρά: «Δεν είναι δική μου ευθύνη, δεν ενδιαφέρομαι.»
• Εάν παραβιάζει τα όριά μας ή μας κάνει να νιώθουμε άβολα, βάζουμε φρένο.

Όταν βρισκόμαστε σε κίνδυνο

Σε καταστάσεις κακοποίησης ή απειλής, οι κανόνες αλλάζουν. Τότε προέχει η ασφάλειά μας, και μπορεί να χρειαστεί να κατευνάσουμε τον άλλον μέχρι να βρούμε βοήθεια.

Και όταν μας απορρίπτουν;

Η άλλη όψη είναι όταν είμαστε εμείς αυτοί που ακούμε το «όχι». Υπάρχουν τρόποι να το δεχτούμε με αξιοπρέπεια:

• Αποδεχόμαστε την απόφαση.
• Δεν αντιδρούμε παρορμητικά.
• Απαντάμε με ευγένεια: «Ευχαριστώ για την ειλικρίνειά σου.»
• Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας.
• Σεβόμαστε την επιλογή του άλλου.
• Δείχνουμε καλοσύνη και στον εαυτό μας.

Ιστορικές ερωτικές απορρίψεις

Φρίντριχ Νίτσε (Friedrich Nietzsche) και Λου Αντρέας – Σαλομέ (Lou Andreas-Salomé) – δεκαετία 1880
Ο Νίτσε γοητεύτηκε από την νεαρή διανοούμενη Λου Σαλομέ και της έκανε πρόταση γάμου δύο φορές. Εκείνη τον απέρριψε, επιμένοντας ότι ήθελε πνευματική συντροφικότητα κι όχι γάμο. Η απόρριψη αυτή θεωρείται καθοριστική στην ψυχολογία και το έργο του Νίτσε.

Ράινερ Μαρία Ρίλκε (Rainer Maria Rilke) και Λου Αντρέας-Σαλομέ (Lou Andreas-Salomé)
Ο Ρίλκε, πολύ νεότερός της, την ερωτεύτηκε. Η Σαλομέ δεν ήθελε σχέση δέσμευσης· του έδωσε να καταλάβει ότι η σχέση τους θα μπορούσε να είναι μόνο πνευματική.

Άρθουρ Σοπενχάουερ (Arthur Schopenhauer) και Φλώρα Βάις (Flora Weiss)
Ο φιλόσοφος, σε ηλικία 43 ετών, ερωτεύτηκε τη δεκαεπτάχρονη Φλώρα Βάις και της έκανε πρόταση γάμου. Εκείνη σημείωσε στο ημερολόγιό της ότι τον απέρριψε. Η εμπειρία αυτή ενίσχυσε την απαισιόδοξη και σκοτεινή στάση του Σοπενχάουερ απέναντι στον γάμο και τις σχέσεις των φύλων.

Λόρδος Βύρων (Lord Byron) και Λαίδη Καρολάιν Λαμ (Lady Caroline Lamb)
Η Λαίδη Καρολάιν Λαμ γοητεύτηκε από τον Βύρωνα. Παρά το πάθος της και την εμμονή με το πρόσωπό του, ο ποιητής σύντομα κουράστηκε από τη συμπεριφορά της και την απέρριψε. Η απόρριψη αυτή την οδήγησε σε ακραίες αντιδράσεις και κοινωνικό διασυρμό, ενώ η ιστορία του σύντομου δεσμού τους έγινε θρυλική στην αγγλική ρομαντική παράδοση

Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (Francis Scott Fitzgerald) και Τζίνεβρα Κινγκ (Ginevra King)
Ως νεαρός φοιτητής, ο Φιτζέραλντ ερωτεύτηκε την όμορφη και πλούσια κληρονόμο Τζίνεβρα Κινγκ. Η σχέση τους κράτησε από το 1915 έως το 1917 μέσα από συχνές επιστολές και συναντήσεις. Παρότι η Κινγκ έδειχνε τρυφερότητα και ενδιαφέρον, η οικογένεια και ο κοινωνικός της κύκλος δεν αποδέχονταν την προοπτική ενός γάμου με έναν νεαρό χωρίς περιουσία. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο πατέρας της ή κάποιος από τον περίγυρό της φέρεται να είπε τη φράση: «Τα φτωχά αγόρια δεν πρέπει να σκέφτονται πως θα παντρευτούν πλούσια κορίτσια». Η εμπειρία αυτή σημάδεψε τον Φιτζέραλντ και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη μορφή της Νταίζης Μπιουκάναν στον Μεγάλο Γκάτσμπι.

Πριγκίπισσα Μαργαρίτα (Princess Margaret) και Πίτερ Τάουνσεντ (Peter Townsend) – δεκαετία 1950
Η Μαργαρίτα απέρριψε την πρόταση γάμου του Τάουνσεντ, καθώς η κυβέρνηση και η Εκκλησία της Αγγλίας δεν ενέκριναν τον γάμο της με διαζευγμένο αξιωματικό RAF.

Η απόρριψη πονάει. Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν αξίζουμε. Σημαίνει απλώς πως δεν πορευτήκαμε στον ίδιο δρόμο με τον άλλον. Και τότε μαθαίνουμε να προχωράμε, αφήνοντας χώρο για εκείνους που θα βαδίσουν πλάι μας.

Με πληροφορίες από: Λίντε Ζαλμπέρ, Λου Αντρέας-Σαλομέ – Η βιογραφία μιας μοιραίας γυναίκας, Εκδόσεις Μελάνι, 2005, Έφη Φρυδά, Γράμματα χωρισμού, Εκδόσεις Μελάνι, 2003. Princeton University, Philanthropy and Philosophy, Time

Σχετικό άρθρο: Τι είναι η χρόνια μοναξιά και πώς να την αντιμετωπίσετε

www.ertnews.gr