Από την καλή
«Ναι, είναι πολύ ωραίος τύπος. Τώρα, μπορείς να γίνεις λίγο καλύτερος, Μπίμπι, γιατί δεν είσαι πια σε πόλεμο, Μπίμπι». Από το τραμπικό σόου στην Κνεσέτ δεν θα μπορούσαν να λείπουν τέτοιες ατάκες. Ταυτόχρονα, παρά το πανηγυρικό κλίμα και τις φιλοφρονήσεις, ο πλανητάρχης δεν έκρυψε ότι βρίσκει το αντικείμενο των επαίνων του δύσκολο στη συνεργασία. Βέβαια, δεν είπε κάτι που οι περισσότεροι απ’ όσους έχουν διαπραγματευτεί με τον μακροβιότερο στην ιστορία ισραηλινό πρωθυπουργό δεν έχουν παρατηρήσει. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι μετρ της ιδιοτέλειας. Το κίνητρο πίσω από σχεδόν κάθε του απόφαση είναι το προσωπικό του συμφέρον, όχι το εθνικό. Κι αυτό ενοχλεί εχθρούς και συμμάχους.
Λόγω της υστεροβουλίας του, ωστόσο, έχει γίνει υπόδειγμα πολιτικού επιζώντος. Αν και πρόκειται για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες φιγούρες της διεθνούς σκηνής, διανύει την 5η του πρωθυπουργική θητεία. Εχει πέσει στη δυσμένεια του Λευκού Οίκου αλλά έχει επανακτήσει την άνεση να αγνοεί τις συμβουλές της Ουάσιγκτον. Εχει ξανακερδίσει μέχρι και την εμπιστοσύνη του Τραμπ – που τον θεωρούσε προδότη –, ενώ έχει δει τα δημοσκοπικά του νούμερα να ανεβαίνουν πάνω από μια φορά. Ανθρωπος που έχει δουλέψει κοντά του τον έχει περιγράψει σαν κάποιον που «δημιουργεί φανταστικούς κόσμους με τις λέξεις καλύτερα από τον καθένα”». Πρώην συνεργάτης του έχει συνοψίσει τη μεθοδικότητά του με δυο φράσεις: «έχει πάντα ένα σχέδιο – κι όχι μόνο ένα».
Σύμφωνα με αναλυτές, για να τον κατανοήσει κανείς πρέπει να λάβει υπόψη του δύο παράγοντες. Ο πρώτος είναι η δίκη του για τρεις υποθέσεις διαφθοράς. Τον έχει κάνει πιο αποφασισμένο από ποτέ να διατηρήσει την καρέκλα. O δεύτερος είναι ο λόγος για τον οποίο μπήκε στην πολιτική: ο ζήλος του να σταματήσει οποιαδήποτε πρόοδο στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
Ο ίδιος, πάλι, έχει δηλώσει ότι θέλει να τον θυμούνται σαν προστάτη του Ισραήλ – πριν αποτύχει να αποτρέψει την 7η Οκτωβρίου, το παρατσούκλι του ήταν «κύριος Ασφάλεια». Η εμμονή του να αναγνωριστεί ως μέγας φρουρός του εβραϊκού λαού εξηγείται με ψυχομετρικά εργαλεία κυρίως.
Και από την ανάποδη
Αποδίδεται στο γεγονός πως γαλουχήθηκε με την ιδέα της διαρκούς απειλής κατά του ισραηλινού κράτους, στην πατρική διδαχή περί επιβίωσης των Εβραίων μέσω της ισχύος (ο πατέρας του, σύμφωνα με παλιό του σωματοφύλακα, φαινόταν να τον αποδοκιμάζει ακόμη κι όταν πρωτοεκλέχθηκε πρωθυπουργός) και στον θάνατο του στρατιώτη αδελφού του σε επιχείρηση απελευθέρωσης αιχμαλώτων το 1976.
Για να κρατηθεί στην εξουσία σχημάτισε το 2022 την πιο θρησκόληπτη, υπερδεξιά κυβέρνηση που διοίκησε ποτέ το Ισραήλ και απέρριψε μια εκεχειρία το 2024, φοβούμενος πως ακροδεξιοί υπουργοί του – θιασώτες της κατοχής της Γάζας – θα την έριχναν σε μια περίοδο που τα γκάλοπ έδειχναν ότι θα έχανε σίγουρα τις εκλογές. Για να πετύχει τους σκοπούς του (την παραμονή του στην πρωθυπουργία και την τήρηση του Καταστατικού του Λικούντ, που γράφει ότι «μεταξύ της θάλασσας και του Ιορδάνη θα υπάρχει μόνο ισραηλινή κυριαρχία») υπέκυψε στις πιέσεις και δέχτηκε να του πάρει τον τίτλο του σωτήρα των ομήρων ο Τραμπ.
Αντίπαλοί του εκτιμούν ότι τώρα πιστεύει πως έχει περισσότερα να κερδίσει αποδεχόμενος τη «συμφωνία ειρήνης» παρά συνεχίζοντας τη σύγκρουση. Γιατί; Επειδή του χρόνου θα στηθούν κάλπες στο Ισραήλ και τα ποσοστά της δημοφιλίας του αμερικανού προέδρου εκεί είναι πολύ υψηλά. Επειδή, δηλαδή, ξέρει ότι ο τελευταίος μπορεί είτε να υποστηρίξει το πολιτικό αύριο που ονειρεύεται είτε να το σαμποτάρει.
Προσεκτικοί μελετητές του, πάντως, δεν διακινδυνεύουν την πρόβλεψη πως θα συνεχίσει να υποχωρεί στις αμερικανικές απαιτήσεις. Οταν ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία, ίσως τροποποιήσει την τακτική του αδίστακτα, εφόσον κρίνει ότι δεν αποδίδει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο Νετανιάχου «πουλάει» μέχρι και τις μπηχτές του φίλου του Ντόναλντ σαν απόδειξη πως είναι «πολύ σκληρός στα θέματα του μέλλοντος της χώρας» του (το έκανε τις προάλλες στο BBC). Είναι όμως ο ηγέτης που κατάφερε να κλονίσει την ακλόνητη για δεκαετίες στήριξη της Δύσης στο Ισραήλ. Οσες κατηγορίες για αντισημιτισμό κι αν εξαπολύσει κατά των επικριτών των μεθόδων του, η πραγματικότητα δεν αλλάζει επειδή αυτός επιλέγει συνειδητά την ψυχολογική χειραγώγηση όποιων την αντιλαμβάνονται.
