Σε πλήρη φάση υλοποίησης εισέρχεται το Εθνικό Διαστημικό Πρόγραμμα, με την εκτόξευση δύο επιχειρησιακών δορυφόρων τεχνολογίας Radar (SAR) και τριών πειραματικών μικροδορυφόρων να προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο του 2025. Οι δορυφόροι, που κατασκευάζονται από την ICEYE, θα ενισχύσουν την εθνική ικανότητα σε προηγμένες τεχνολογίες και θα επιτρέψουν την ανάπτυξη νέων εφαρμογών. Θα ακολουθήσουν οι εκτοξεύσεις επτά οπτικών και τεσσάρων θερμικών δορυφόρων, οι οποίοι θα εξασφαλίζουν πλήρη ημερήσια κάλυψη του ελληνικού χώρου.
Το πρόγραμμα σχεδιάζεται και υλοποιείται από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, υπό την τεχνική επίβλεψη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
«Όταν αποφασίσαμε να επενδύσουμε ως χώρα στο διάστημα με μικροδορυφόρους που θα παρέχουν 24 ώρες το 24ωρο κρίσιμα δεδομένα για την πολιτική προστασία, την πολεοδομία, το περιβάλλον, πολλοί το θεώρησαν επιστημονική φαντασία. Σε συνεργασία όμως με την ESA, τρέξαμε όλες τις διαδικασίες πολύ γρήγορα, υπογράψαμε τις σχετικές συμφωνίες και μέσα σε μόλις έναν χρόνο θα τεθεί σε τροχιά ο πρώτος μικροδορυφόρος στο πλαίσιο του ”Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων”. Εντός του Νοεμβρίου θα γίνει η εκτόξευση», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου.
Οι στόχοι και η στρατηγική του προγράμματος
Κεντρικός στόχος του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος είναι η άμεση επιχειρησιακή αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων για την προστασία του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής, καθώς και για εφαρμογές που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια και άμυνα. Παράλληλα, επιδιώκεται η ενίσχυση της εγχώριας διαστημικής βιομηχανίας με νέες γραμμές παραγωγής δορυφόρων και υποσυστημάτων.
Η επιδίωξη του προγράμματος είναι διπλή: αφενός η εξασφάλιση πρόσβασης σε δορυφορικά δεδομένα για την ενίσχυση κρίσιμων τομέων, και αφετέρου η ανάπτυξη τεχνολογικής αυτονομίας μέσω παραγωγής δορυφόρων και προηγμένων υποσυστημάτων στην Ελλάδα.
Επενδύσεις και υποδομές
Ήδη δρομολογούνται σημαντικές επενδύσεις σε γραμμές παραγωγής, υποδομές δοκιμών και σταθμούς εδάφους. Μεταξύ αυτών, η δημιουργία καθαρού χώρου AIT Facility (Assembly, Integration & Testing) 350 τ.μ. στην Τανάγρα για δοκιμές μικροδορυφόρων έως 500 κιλά, καθώς και η αναβάθμιση τριών τηλεσκοπίων —Χελμού, Σκίνακα και Χολομώντα— σε οπτικούς σταθμούς εδάφους για οπτικές και κβαντικές επικοινωνίες.
«Ακόμα πιο καθοριστικό είναι ότι ήδη σχεδιάζουμε το επόμενο βήμα μας, που προβλέπει ολοκληρωμένη παραγωγή δορυφόρων στην Ελλάδα για να εξυπηρετήσουμε την παγκόσμια αγορά. Ο επόμενος στόχος της εταιρείας είναι η παραγωγή πρωτογενούς τεχνολογίας μέσω δραστηριοτήτων R&D στην Ελλάδα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής της ICEYE, Βασίλης Χαλουλάκος. Όπως εξηγεί, το σύστημα SAR που φέρουν οι δορυφόροι της εταιρείας παρέχει δεδομένα που βοηθούν τις Αρχές να ανταποκρίνονται ταχύτερα σε φυσικές καταστροφές και ζητήματα ασφάλειας.
Εφαρμογές και επιχειρησιακές δυνατότητες
Οι θερμικοί δορυφόροι θα υποστηρίζουν τη διαχείριση δασικών πυρκαγιών και την παρακολούθηση θερμοκρασιών σε θάλασσα, έδαφος και πόλεις, συμβάλλοντας στην έγκαιρη ανίχνευση θαλάσσιων καυσώνων και στην προστασία της γαλάζιας οικονομίας. Τα δεδομένα SAR θα επιτρέπουν ακριβή χαρτογράφηση πλημμυρών, εντοπισμό σκαφών και οχημάτων, καθώς και επιτήρηση θαλάσσιων περιοχών και κρίσιμων υποδομών.
Οι οπτικοί δορυφόροι θα παρέχουν υψηλής ακρίβειας χαρτογραφικά υπόβαθρα και θα ενισχύσουν την παρακολούθηση οικοσυστημάτων, περιοχών Natura και βιοποικιλότητας. Παράλληλα, θα υποστηρίξουν την αγροτική παραγωγή μέσω χαρτογράφησης καλλιεργειών και εκτίμησης αποδόσεων, ενώ θα συμβάλουν στην ανάλυση αστικών θερμικών νησίδων και εδαφικών παραμορφώσεων.
«Στην ICEYE είμαστε πολύ περήφανοι που κατασκευάσαμε και θα θέσουμε σε τροχιά τους πρώτους ελληνικούς δορυφόρους, νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Η συνεργασία μας με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το European Space Agency ήταν υποδειγματική», σημειώνει ο κ. Χαλουλάκος, υπογραμμίζοντας τη συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης στην ταχεία δημιουργία ελληνικών γραφείων και παραγωγικών μονάδων της εταιρείας στην Αθήνα.
Η επόμενη μέρα για την Ελλάδα στο Διάστημα
Η ανάπτυξη του Κυβερνητικού Γεωπληροφοριακού Κόμβου θα επιτρέψει την ενιαία συλλογή και διάχυση δεδομένων από τους ελληνικούς δορυφόρους αλλά και από διεθνή προγράμματα, όπως το Copernicus και το Landsat. Με αυτόν τον τρόπο, θα ενισχυθεί η αξιοποίηση δορυφορικών πληροφοριών για πολιτική προστασία, έρευνα, ασφάλεια και βιομηχανική ανάπτυξη.
«Με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά τα δικά της ”μάτια” στο διάστημα, που επιτρέπουν σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς να χαράσσουν αποτελεσματικές πολιτικές και να παράγουν έξυπνες λύσεις. Από το 2026 η χώρα θα διαθέτει πλήρη γραμμή παραγωγής ικανή να κατασκευάζει εξ ολοκλήρου δορυφόρους υψηλής τεχνολογίας, ”made in Greece”», τονίζει ο Δημήτρης Παπαστεργίου. Όπως επισημαίνει, η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί την τεχνολογική αναβάθμιση της Ελλάδας και δημιουργεί ευκαιρίες για brain regain, με Έλληνες επιστήμονες να επιστρέφουν για να συμβάλουν στη δημιουργία ενός ισχυρού διαστημικού οικοσυστήματος.
