Την μοναδική μείωση στις τιμές παραγωγού αγροτικών προϊόντων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση σημείωσε η Ελλάδα στο β’ τρίμηνο, αλλά ενώ η ακρίβεια στα τρόφιμα δείχνει να ισορροπεί, η μετάδοση των μειώσεων κινείται με αργούς ρυθμούς «από το χωράφι στο ράφι».
Έτσι, η εικόνα της ακρίβειας στα τρόφιμα περιλαμβάνει δύο ταχύτητες. Από την μία οι τιμές παραγωγού στη γεωργία μειώθηκαν κατά -0,1% σε ετήσια βάση το β΄ τρίμηνο 2025 (συνολικά ακολουθούν έντονα πτωτική πορεία μετά την κορύφωση του 2022), από την άλλη ο δείκτης τιμών καταναλωτή στα τρόφιμα μέχρι και τον Αύγουστο συνεχίζει να κινείται ανοδικά κατά 2,2%, σε συνέχεια προηγούμενων αυξήσεων, αν και με ήπια επιβράδυνση.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Σε επίπεδο παραγωγής, η μείωση είναι υπαρκτή και σε ορισμένες κατηγορίες έντονη (π.χ. ελαιόλαδο). Στο ράφι όμως, η μέση τιμή των τροφίμων παραμένει αυξημένη σε ετήσια βάση. Χαρακτηριστικά, ενώ το ελαιόλαδο καταγράφει μεγάλη υποχώρηση στην τιμή, άλλες υποκατηγορίες όπως φρούτα (αλλά και κάποια εισαγόμενα όπως καφές και σοκολάτα) συνεχίζουν να πιέζουν ανοδικά τον πληθωρισμό τροφίμων.
Το παραπάνω σημαίνει πως υπάρχει υστέρηση στη μετάδοση των μειώσεων.
Πρώτον, υπάρχουν χρονικές καθυστερήσεις καθώς και μετά τις μειώσεις στην παραγωγή εξακολουθούν να λειτουργούν συμβάσεις και να υπάρχουν αποθέματα τα οποία έχουν αγοραστεί σε προηγούμενες, ακριβότερες παρτίδες.
Δεύτερον, το τελικό κόστος τροφίμων δεν είναι μόνο η πρώτη ύλη, καθώς ενέργεια, μεταφορές, συσκευασία και μισθολογικό κόστος παραμένουν υψηλότερα από την προ κρίσης περίοδο, και κρατούν την τελική τιμή ψηλά.
Τρίτον, η δομή της αγοράς με την ύπαρξη ισχυρών μεσαζόντων και αλυσίδων τροφίμων περιορίζει τον ανταγωνισμό και κρατά το κόστος ανεβασμένο, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές.
Τέταρτον, οι φορολογικοί παράγοντες (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι όπου υπάρχουν) δεν μεταβάλλονται μαζί με τις τιμές παραγωγού και συνεχίζουν να επιβαρύνουν την τελική τιμή, αν και αυτό γίνεται αναλογικά.
Πέμπτον, συνεχίζονται πρακτικές όπως «συρρίκνωση συσκευασιών» που, ακόμη κι όταν πέφτει η τιμή ανά κιλό χονδρικής, δεν μεταφράζονται αυτόματα στο ράφι ως χαμηλότερη τιμή ανά τεμάχιο.
Τι να περιμένουμε αυτό το φθινόπωρο
Αν ο μηνιαίος ρυθμός στα τρόφιμα παραμείνει αρνητικός και τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο, η απόκλιση μεταξύ των τιμών παραγωγού και καταναλωτή θα μικρύνει. Η ένταση της αποκλιμάκωσης θα κριθεί από το γενικότερο λειτουργικό κόστος (ενέργειας, μεταφορών, μισθολογικό) στη μεταποίηση και τον ανταγωνισμό στο ράφι (προσφορές, ιδιωτική ετικέτα). Αν τα μεγέθη αυτά δεν ξαναπιεστούν, η ακρίβεια στα τρόφιμα αναμένεται να συνεχίσει να υποχωρεί, αν και βαθμιαία.
Ας σημειωθεί πως εντός 2 εβδομάδων, τα σούπερ μάρκετ και η βιομηχανία τροφίμων θα καταθέσουν προτάσεις για μειώσεις σε εκατοντάδες προϊόντα, κόβοντας το μεσοσταθμικό τους κέρδος. Θα υπάρξει διατήρηση τιμών στα σχολικά είδη στα περσινά επίπεδα, κατόπιν συμφωνίας με τις αλυσίδες και εντατικοί έλεγχοι για παραπλανητικές εκπτώσεις με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας. Παράλληλα, έρχεται η Νέα Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας Καταναλωτή & Εποπτείας Αγοράς με νομοθέτηση Οκτώβριο, ενώ μεσοπρόθεσμα στόχος και η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής (πρωτογενής, μεταποίηση) ώστε να μειωθούν οι εισαγωγές και οι πιέσεις στις τιμές.
To άρθρο Ακρίβεια: Φθηναίνει η παραγωγή τροφίμων στην Ελλάδα – Αργεί η αποτύπωση στη τσέπη του καταναλωτή δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
