Μία νέα υποθαλάσσια έρευνα αποκαλύπτει εύθραυστα οικοσυστήματα στα ανοιχτά της Κύπρου, που απειλούνται από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ειδικότερα, μια χρηματοδοτούμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο αποστολή χαρτογραφεί τους κρυμμένους υφάλους του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας, αποκαλύπτοντας εύθραυστα οικοσυστήματα που φέρουν ήδη τα σημάδια της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέχρι τώρα αυτά τα βάθη ήταν ουσιαστικά αχαρτογράφητα. Μέσω του χρηματοδοτούμενου από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έργου MESOPHOS, το Εργαστήριο Θαλάσσιας & Περιβαλλοντικής Έρευνας (MER) πραγματοποίησε την πρώτη εξερεύνηση των γνωστών ως μεσοφωτικών οικοσυστημάτων στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, δύο περιοχές του Βρετανικού Υπερπόντιου Εδάφους στο νησί της Κύπρου.
Αυτά τα οικοσυστήματα βρίσκονται 50 έως 200 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, όπου διεισδύει αρκετό φως για να επιβιώσουν οι οργανισμοί που εξαρτώνται από το φως, αλλά όπου είναι πολύ αμυδρό, για να συμβεί πιο τυπική φωτοσύνθεση. Υποστηρίζουν μοναδικές κοινότητες ζωής, που μπορούν να χρησιμεύσουν ως πιθανά καταφύγια για είδη από υποβαθμισμένους κοραλλιογενείς υφάλους σε ρηχά νερά. Καθώς αυτά τα οικοσυστήματα βρίσκονται πέρα από τα όρια των καταδύσεων, η ερευνητική ομάδα εξέτασε πάνω από 32 τοποθεσίες με τηλεχειριζόμενα οχήματα, αποκαλύπτοντας τεράστιες εκτάσεις με σφουγγάρια, κοράλλια, ανεμώνες και άλλους οργανισμούς που δημιουργούν οικοτόπους, που υποστηρίζουν ποικίλη θαλάσσια ζωή.
Καταγράφηκαν περισσότερα από 200 είδη, συμπεριλαμβανομένων αρκετών που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως στην Κύπρο. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτα ήταν τα εύθραυστα και αργά αναπτυσσόμενα κοράλλια, όπως οι γοργόνιες (Callogorgia verticillata), τα υδροειδή κοράλλια (Lytocarpia myriophyllum), τα μαλακά κοράλλια και οι θαλάσσιες πένες, πολλά από τα οποία απειλούνται ή προστατεύονται.
Το ανθρώπινο αποτύπωμα φθάνει ακόμη και βαθιά κάτω από το νερό
Αυτά τα μεσοφωτικά ενδιαιτήματα λειτουργούν ως καταφύγια βιοποικιλότητας, συμβάλλοντας έμμεσα στη βιώσιμη αλιεία ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των θαλάσσιων πόρων. Ωστόσο, παρά το βάθος της περιοχής που ερευνήθηκε, το αποτύπωμα της ανθρώπινης δραστηριότητας ήταν σαφές. Η ομάδα βρήκε ανθρώπινα απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένων κουτιών αναψυκτικών και χαμένου αλιευτικού εξοπλισμού. Κατέγραψε επίσης στοιχεία αλιείας με τράτες βυθού, χωροκατακτητικών ειδών και θανάτου κοραλλιών, που πιθανότατα συνδέονται με την υπερθέρμανση της θάλασσας.
«Η παρουσία ανθρώπινων επιπτώσεων σε αυτά τα βάθη είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, επειδή ενδιαιτήματα όπως οι θαλάσσιες εκτάσεις, τα σφουγγάρια και τα κοράλλια αναπτύσσονται εξαιρετικά αργά και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα», είπε στο Euronews Green η Χριστίνα Μιχαήλ, βιολόγος και θαλάσσια βιολόγος στο Εργαστήριο MER. «Οι έρευνές μας αποκάλυψαν σαφή σημάδια από εργαλεία αλιείας με τράτες βυθού, παράλληλα με περιοχές όπου η ιζηματογένεση και η διαταραχή είχαν μειώσει τόσο την αφθονία, όσο και την ποικιλομορφία της θαλάσσιας ζωής» πρόσθεσε.
Η κ. Μιχαήλ προσθέτει, ότι τα ευρήματα της ομάδας δείχνουν, πώς ακόμη και τα βαθιά ή λιγότερο προσβάσιμα ενδιαιτήματα δεν είναι άτρωτα στις ανθρώπινες πιέσεις. Οι ειδικοί ζητούν επείγουσα προστασία των σπάνιων θαλάσσιων ενδιαιτημάτων. Με το MESOPHOS να επιβεβαιώνει την παρουσία αυτών των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και να επισημαίνει τις πιέσεις που ήδη αντιμετωπίζουν, οι ειδικοί λένε, ότι χρειάζονται επείγοντα μέτρα προστασίας. «Συνιστούμε την άμεση προστασία ευαίσθητων οικοτόπων, όπως οι θαλάσσιοι ύφαλοι και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, από καταστροφικές αλιευτικές δραστηριότητες, ιδίως από την αλιεία με τράτες βυθού», εξηγεί η κ. Μιχαήλ.
«Αυτό πρέπει να συμβαδίζει με τη χαρτογράφηση της χωρικής έκτασης αυτών των κρίσιμων οικοτόπων για την καθοδήγηση της αποτελεσματικής διαχείρισης, ενώ η μακροπρόθεσμη, συστηματική παρακολούθηση θα είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της προόδου και την προσαρμογή μέτρων όπου χρειάζεται» προσθέτει. Η κ. Μιχαήλ επισημαίνει, ότι αυτά τα ευρήματα θα πρέπει επίσης να καθοδηγήσουν τη μελλοντική έρευνα, ενθαρρύνοντας παρόμοιες έρευνες σε όλη την Κύπρο, για να σχηματιστεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα αυτών των οικοσυστημάτων και του πόσο ευάλωτα είναι.
