Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου είναι ένα έργο που ξεκίνησε την προηγούμενη δεκαετία με στόχο να δώσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση του νησιού.
Καθώς η Κύπρος λειτουργεί εντελώς αυτόνομα μονάχα με τις δικές του μονάδες παραγωγής, το κόστος του ρεύματος είναι υψηλό για τους Κύπριους καταναλωτές. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο προβλημάτων με την ομαλή ηλεκτροδότηση, όπως φάνηκε άλλωστε το φετινό καλοκαίρι, όταν σημειώθηκαν μπλακ αουτ.
Στον αντίποδα, τα ενεργειακά οφέλη για την Ελλάδα είναι περιορισμένα, καθώς το καλώδιο προσφέρει απλά μια ακόμη διέξοδο για τις εξαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος.
Από την πλευρά της, η ΕΕ στηρίζει ένθερμα τέτοιου είδους έργα και όντως προσέφερε κεφάλαια 657 εκατ. ευρώ μέσω του Connecting Europe Facility. Το υπόλοιπο 1,4 δισ. ευρώ επιμερίζεται εν τέλει στους Έλληνες και Κύπριους καταναλωτές σε βάθος χρόνου μέσω των λογαριασμών τους.
Βάσει της διακυβερνητικής συμφωνίας που ολοκληρώθηκε πέρυσι, προβλέπονται ετήσιες δόσεις των 25 εκατ. ευρώ προς τον φορέα υλοποίησης ΑΔΜΗΕ, ξεκινώντας από φέτος. Ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε τα ηνία πριν από μερικά χρόνια από τον αρχικό φορέα Euroasia και έχει δαπανήσει ήδη χρήματα προς την ανάδοχο Nexans που κατασκευάζει το ίδιο το καλώδιο και έχει θέσει ως όρο την ομαλή αποπληρωμή για να συνεχίσει.
Υποτίθεται ότι η περσινή συμφωνία Ελλάδας-Κύπρου και οι αντίστοιχες αποφάσεις των ρυθμιστικών τους αρχών είχαν θέσει το έργο σε οριστική τροχιά υλοποίησης. Μοναδικό πρόβλημα που θα έπρεπε να ξεπεραστεί ήταν η τουρκική αντίδραση.
Με αφορμή τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, τα πράγματα πηγαίνουν πίσω και προκύπτουν ξανά οικονομικά, νομικά και ρυθμιστικά ζητήματα, τα οποία εγείρει η Κύπρος.
Ενόψει, λοιπόν, μιας πιθανής ματαίωσης, θα πρέπει να κάνουμε μια σημαντική διάκριση ως προς τη σημασία του Great Sea Interconnector: Για την Κύπρο το όφελος είναι περισσότερο ενεργειακό, ενώ για την Ελλάδα εξόχως γεωπολιτικό.
Η διαδρομή των 898 χλμ από την Κρήτη ως την Κύπρο κόβει στη μέση το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την τουρκική ΑΟΖ όπως παρανόμως την ορίζει η Τουρκία. Παράλληλα, το καλώδιο ενώνει την ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ, άρα αποτελεί άσκηση εθνικών δικαιωμάτων.
Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος που πέρυσι τον Ιούλιο η Τουρκία έβγαλε στην Κάσο πέντε πολεμικά πλοία για να σταματήσει τις βυθομετρικές έρευνες που πραγματοποιούσαν ιταλικά πλοία εκ μέρους του φορέα υλοποίησης.
Σε περίπτωση που η διασύνδεση δεν συνεχιστεί, τότε μιλάμε σίγουρα για ένα φιάσκο. Βρισκόμαστε σήμερα σε μια περίοδο κατά την οποία το κοινοβούλιο της Λιβύης πρόκειται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ η Άγκυρα κάνει ανοίγματα προς την Αίγυπτο, μια χώρα που εδώ και πολλά χρόνια συντάσσεται με τις ελληνικές θέσεις.
Μάλιστα, η Ελλάδα πλήρωσε ακριβά την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, καθώς της προσέφερε μεγαλύτερη έκταση από ότι προβλέπει κανονικά το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, περιορίζοντας σε ένα βαθμό την επήρεια της Κρήτης στη χάραξη της ζώνης.
Βλέπουμε, λοιπόν, το καλώδιο, ως ακρογωνιαίος λίθος της ελληνικής (και της κυπριακής υποτίθεται) εξωτερικής πολιτικής να απειλείται. Το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση θα είναι σαφές και άκρως επιζήμιο για τις ελληνικές θέσεις, αφού όλες οι άλλες χώρες θα αντιληφθούν ότι πρόκειται περί μιας γκρίζας ζώνης.
Παρά τα προβλήματα, υπάρχει ακόμα το περιθώριο αυτή τη στιγμή να υλοποιηθεί το έργο και να δοθούν οι κατάλληλες απαντήσεις επί του πεδίου. Θα χρειαστούν, όμως, γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις εκ μέρους των δύο κυβερνήσεων.
To άρθρο Η σημασία της διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου και τι διακυβεύεται από τυχόν ματαίωσή της δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
