Η φτώχεια στην τρίτη ηλικία προβλέπεται να γίνει ο κανόνας για μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πληθυσμού, εκτός αν οι πολιτικές συνταξιοδότησης αναθεωρηθούν ριζικά, σύμφωνα με προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA). Η επικεφαλής της αρχής Πέτρα Χιελκέμα υπογραμμίζει ότι ήδη ένας στους πέντε Ευρωπαίους κινδυνεύει να ζήσει σε συνθήκες φτώχειας στην τρίτη ηλικία, με τις γυναίκες να αντιμετωπίζουν 30% μεγαλύτερο κίνδυνο.
Η δημογραφική γήρανση και οι προκλήσεις για τα συνταξιοδοτικά συστήματα
Η δημογραφική γήρανση της Ευρώπης επιδεινώνει την κατάσταση, καθώς σε 40 χρόνια η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους θα έχει μειωθεί στο μισό (1,5 προς 1), δημιουργώντας έντονη πίεση στα συνταξιοδοτικά συστήματα. Οι χώρες με ανεπαρκή συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά ταμεία διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο.
Το παραδοσιακό μοντέλο κρατικών συντάξεων σε κρίση
Το παραδοσιακό ευρωπαϊκό μοντέλο βασίζεται κυρίως σε κρατικές συντάξεις, όμως το αυξανόμενο κόστος λόγω γήρανσης πληθυσμού, μειωμένων γεννήσεων και αυξημένων αναγκών υγειονομικής περίθαλψης καθιστά τη χρηματοδότησή του μη βιώσιμη. Η λύση εντοπίζεται στην ανάπτυξη συμπληρωματικών ιδιωτικών και επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων, τα οποία επιτρέπουν την αποταμίευση μέσω της εργασίας.
Η αναγκαιότητα συμπληρωματικών συνταξιοδοτικών ταμείων
Οι σκανδιναβικές χώρες είναι πιο καλά προετοιμασμένες, καθώς διαθέτουν πολυεπίπεδα συνταξιοδοτικά συστήματα που συνδυάζουν κρατικές παροχές, επαγγελματικά ταμεία και επενδυτικά προϊόντα. Αντίθετα, πολλές χώρες της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στις κρατικές συντάξεις, που είναι συχνά χαμηλές σε σχέση με τους μισθούς.
Έλλειψη διαφάνειας και ενημέρωσης για τις συντάξεις
Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι η έλλειψη διαφάνειας για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των πολιτών, καθώς συχνά δεν λαμβάνουν πλήρη πληροφόρηση από δημόσιες αρχές ή εργοδότες. Η αρμοδιότητα για μεταρρυθμίσεις παραμένει σε εθνικό επίπεδο, ενώ η ΕΕ περιορίζεται σε συστάσεις.
Ο ρόλος της EIOPA και η αυτόματη εγγραφή σε επαγγελματικά ταμεία
Η EIOPA υποστηρίζει την ανάγκη για μεγαλύτερο ρόλο της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με μέτρα όπως η αυτόματη εγγραφή σε επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία, όπως ήδη εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία και την Ιταλία. Η αυτόματη εγγραφή θα αυξήσει την αποταμίευση των εργαζομένων για τη σύνταξή τους, καθώς οι περισσότεροι θα παραμένουν εγγεγραμμένοι εκτός αν επιλέξουν να εξαιρεθούν.
Ψηφιακοί λογαριασμοί και φορολογικά κίνητρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγραμματίζει την έκδοση προτάσεων για ψηφιακούς λογαριασμούς αποταμιεύσεων και επενδύσεων, καλύτερη παρακολούθηση συντάξεων, πίνακες ελέγχου παροχών και φορολογικά κίνητρα. Επιπλέον, θα επανεξεταστούν οι κανόνες για τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία και τα επενδυτικά προϊόντα.
Πολιτικές προκλήσεις στις μεταρρυθμίσεις συντάξεων
Παρά τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, το θέμα των συντάξεων παραμένει πολιτικά ευαίσθητο, όπως δείχνουν οι πρόσφατες πολιτικές εντάσεις στη Γαλλία και τη Γερμανία. Ωστόσο, η ανάγκη για αλλαγή επιταχύνεται, καθώς το μέγεθος των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων διαφέρει δραματικά μεταξύ χωρών για παράδειγμα, στη Σουηδία οι επαγγελματικές συντάξεις ανέρχονται στο 92% του ΑΕΠ, ενώ στη Γερμανία σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.
Εν κατακλείδι η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή για το μέλλον της συνταξιοδοτικής ασφάλειας.
Πηγή:Politicο
