Μετά τις ιστορικές συναντήσεις αυτής της εβδομάδας στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δηλώνει ότι η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της «εργάζονται ήδη πάνω στο συγκεκριμένο περιεχόμενο των εγγυήσεων ασφαλείας».
Όμως, τι σημαίνουν στην πράξη οι «εγγυήσεις ασφαλείας». Το φάσμα είναι ευρύ, από την πολυσυζητημένη αποστολή στρατευμάτων στο έδαφος, μέχρι την απειλή για συντριπτικές οικονομικές κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου.
Τι ζητά η Ουκρανία
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ παραμένει εκτός συζήτησης, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ την έχει αποκλείσει, ενώ και άλλα κράτη-μέλη, όπως η Σλοβακία, διατηρούν σοβαρές αντιρρήσεις, φοβούμενα ότι θα αυξάνονταν δραματικά οι πιθανότητες εμπλοκής της Συμμαχίας σε απευθείας πολεμική σύγκρουση με τη Ρωσία.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας μετά την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας, ώστε να αποτραπεί μια νέα ρωσική εισβολή.
Για τον λόγο αυτό, ο Στάρμερ και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έχουν συγκροτήσει τη Συμμαχία των Προθύμων, η οποία αριθμεί πάνω από 30 χώρες, με σκοπό να προσφέρει στην Ουκρανία διεθνείς διαβεβαιώσεις.
Πιθανά σενάρια
Αστυνόμευση του εναέριου χώρου της Ουκρανίας είναι μια πιθανή επιλογή. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την εγκατάσταση αεροσκαφών σε υπάρχουσες αεροπορικές βάσεις στη γειτονική Πολωνία ή τη Ρουμανία, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, αναφέρει ανάλυση του βρετανικού δικτύου, παραθέτοντας στη συνέχεια τα «αγκάθια»:
«Θα χρειαστούν ακόμη σαφείς και ισχυρούς κανόνες εμπλοκής, αν πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο από μια συμβολική χειρονομία. Οι πιλότοι πρέπει να γνωρίζουν αν μπορούν να ανταποδώσουν τα πυρά εάν η Ρωσία παραβιάσει την ειρηνευτική συμφωνία.
Η Μαύρη Θάλασσα είναι μια άλλη περιοχή όπου οι δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας θα μπορούσαν να βοηθήσουν να κρατηθεί ο ρωσικός στόλος σε απόσταση και να διασφαλιστεί η ελεύθερη ροή εμπορικών πλοίων από λιμάνια όπως η Οδησσός.
Στην ξηρά, η κατάσταση γίνεται πιο προβληματική. Η Ουκρανία είναι μια τεράστια χώρα και η γραμμή του μετώπου εκτείνεται σήμερα σε περισσότερα από 1000 χιλιόμετρα.
Ο Συνασπισμός των «Προθύμων» δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώσει αρκετά στρατεύματα για να αναπτύξει για να διασφαλίσει αυτή τη γραμμή επαφής, ακόμη και αν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συμφωνούσε με αυτό». Η Μόσχα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα δεχθεί την παρουσία ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στο ουκρανικό έδαφος, υπό οποιαδήποτε μορφή. Έτσι, η στήριξη αναμένεται να περιοριστεί σε εκπαίδευση, παροχή πληροφοριών, λογιστική υποστήριξη και συνεχή προμήθεια οπλισμού και πυρομαχικών.
Το ιδανικό για την Ουκρανία θα ήταν μια ξεκάθαρη δέσμευση της Ουάσιγκτον ότι, σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης, οι ΗΠΑ θα προσφέρουν στρατιωτική στήριξη – ιδίως αεροπορική ισχύ. Ωστόσο, οι συχνές μεταβολές στη στάση του Τραμπ δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη.
Η στάση της Ρωσίας και ο ρόλος των ΗΠΑ
Παραμένει ασαφές τι θα μπορούσε να αποδεχθεί η Ρωσία ως εγγυήσεις. Αν και αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η Μόσχα δεν θα έπρεπε να έχει λόγο, καμία χώρα της Συμμαχίας των Προθύμων δεν είναι διατεθειμένη να στείλει στρατεύματα ενάντια στη θέλησή της Ρωσίας. Κανείς δεν θέλει να προκαλέσει τον κίνδυνο ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο πρώην στρατιωτικός ακόλουθος της Βρετανίας στη Μόσχα, Τζον Φόρμαν, εκτιμά ότι η Ρωσία ίσως δεχθεί μια αμερικανική εγγύηση για την Ουκρανία, με αντάλλαγμα την αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών και την αποτροπή ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. «Ό,τι κι αν γίνει», σημειώνει, «η Συμμαχία των Προθύμων δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δύναμη των ΗΠΑ».
Το ιδανικό για την Ουκρανία θα ήταν μια ξεκάθαρη δέσμευση της Ουάσιγκτον ότι, σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης, οι ΗΠΑ θα προσφέρουν στρατιωτική στήριξη – ιδίως αεροπορική ισχύ. Ωστόσο, οι συχνές μεταβολές στη στάση του Τραμπ δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη.
Ο απόστρατος αντιστράτηγος Μπεν Χότζες εκφράζει σκεπτικισμό: «Δεν πιστεύω ότι οι ΗΠΑ είναι πραγματικά σοβαρές στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τον Πούτιν και ξέρουν ποιος είναι ο επιτιθέμενος. Ανησυχούν ότι ο Τραμπ δεν το παραδέχεται».
Και τώρα τι
Το κεντρικό ερώτημα παραμένει: πώς θα είναι αρκετά ισχυρές οι εγγυήσεις ώστε να αποτρέψουν νέα ρωσική επίθεση, χωρίς όμως να προκαλέσουν την άμεση αντίδραση της Μόσχας;
Ο πρώην Βρετανός υπουργός Άμυνας σερ Μπεν Γουάλας θεωρεί ότι η Δύση δεν έχει δείξει μέχρι στιγμής την απαιτούμενη αποφασιστικότητα απέναντι στον Πούτιν: «Η πραγματικότητα είναι ότι δεν δείχνει καμία διάθεση να σταματήσει τη σφαγή. Μέχρι να υπάρξει βούληση σε ΗΠΑ και Ευρώπη να τον εξαναγκάσουν σε αλλαγή στάσης, λίγα μπορούν να επιτευχθούν».
Τέλος, ο Έντουαρντ Άρνολντ, ερευνητής του RUSI, σημειώνει ότι η Συμμαχία των Προθύμων έχει πετύχει να προσφέρει ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας με τις ΗΠΑ και στήριξης της Ουκρανίας, αλλά «παραμένει πολιτική φιλοδοξία και όχι σκληρό στρατιωτικό σχήμα. Οι επόμενοι μήνες θα δοκιμάσουν την αντοχή και τη διάθεση ανάληψης πολιτικού ρίσκου».
www.ertnews.gr
