Την Κυριακή 10 Αυγούστου 2025, στις 20:00, ανοίγει τις πύλες της η φωτογραφική έκθεση «Nelly’s. Η Σαντορίνη του μεσοπολέμου» στο Κέντρο Φωτογραφίας Καστελάνα, στο Καστέλι Πύργου της Σαντορίνης. Η σημαντική αυτή έκθεση φέρνει στο προσκήνιο μοναδικές λήψεις της διακεκριμένης φωτογράφου Nelly’s (Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη) από το κυκλαδίτικο νησί, τραβηγμένες πριν τον καταστροφικό σεισμό του 1956. Πρόκειται για μια συνέργεια του Μουσείου Μπενάκη και του Κέντρου Φωτογραφίας Καστελάνα, υπό την επιμέλεια της Αλίκης Τσίργιαλου και της Τόνιας Νούσια. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή για το κοινό έως και τις 20 Οκτωβρίου 2025.
Η συμβολή της Nelly’s στην απεικόνιση της Σαντορίνης
Το καλοκαίρι του 1956, η Σαντορίνη δοκιμάστηκε από τον γνωστό σεισμό της Αμοργού, ο οποίος προκάλεσε απώλειες σε ανθρώπινες ζωές αλλά και σημαντικές ζημιές στον παραδοσιακό της οικιστικό ιστό. Η εικόνα του νησιού πριν την τραγωδία σώζεται, σε μεγάλο βαθμό, χάρη στη λεπτομερή φωτογραφική αποτύπωση της Nelly’s κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.
Η φωτογράφος επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Σαντορίνη το καλοκαίρι του 1928, μετά από προτροπή της αδελφής της, Μάρως, και του συζύγου της, μεσαίου καταγόμενου από τη Θήρα. Με ορμητήριο τον οικισμό του Πύργου, περιηγήθηκε και κατέγραψε με τη φωτογραφική της μηχανή την τοπική αρχιτεκτονική, το ηφαιστειακό τοπίο και την καθημερινότητα.
Τοπίο, αρχιτεκτονική και αισθητική ματιά της Nelly’s
Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες της αποδίδουν μοναδικά το ηφαιστειογενές τοπίο της Σαντορίνης: οι σκουρόχρωμες αποχρώσεις της λάβας συνυπάρχουν με το βαθύ μπλε της θάλασσας και το εκτυφλωτικό αιγαιοπελαγίτικο φως. Στις συνθέσεις της κυριαρχούν οι καμπύλες των σκιών, οι αρχιτεκτονικές καμάρες, οι τρούλοι των εκκλησιών και η ιδιότυπη τοπογραφία του νησιού. Η ανθρώπινη παρουσία διατηρείται διακριτική –τα πρόσωπα ηλικιωμένων γυναικών και παιδιών εντάσσονται σχεδόν σκηνοθετικά στα κάδρα–, προκειμένου να τονιστεί ο ανεπιτήδευτος χαρακτήρας του τοπίου και της αρχιτεκτονικής του.
Σχεδόν έναν αιώνα μετά, οι εικόνες αυτές –σε σύγχρονες ψηφιακές εκτυπώσεις– «επανέρχονται» στον γενέθλιο τόπο τους, προσκαλώντας τον επισκέπτη σε μια εικαστική συζήτηση με το σύγχρονο νησιωτικό περιβάλλον.
Η παρακαταθήκη της Nelly’s στο Μουσείο Μπενάκη και το σημερινό κοινό
Το 1984, η Nelly’s δωρίζει το σύνολο του φωτογραφικού της έργου στο Μουσείο Μπενάκη. Τρία χρόνια αργότερα, ο συλλέκτης Δημήτρης Τσίτουρας παρουσιάζει στο κοινό το λεύκωμα «Nelly’s. Σαντορίνη 1925-1930», φέρνοντας για πρώτη φορά στο φως ένα απόσπασμα του σπάνιου αυτού φωτογραφικού υλικού. Κατά τα εγκαίνια της τρέχουσας έκθεσης, το παρόν θα δώσουν, μιλώντας για τη φωτογράφο και το έργο της, οι:
- Αλίκη Τσίργιαλου, υπεύθυνη των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και συνεπιμελήτρια
- Δημοσθένης Αγραφιώτης, ποιητής και καλλιτέχνης διαμέσων
- Δημήτρης Τσίτουρας, νομικός, συλλέκτης
- Νατάσα Μαρκίδου, αν. καθηγήτρια Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών, ΠΑΔΑ
Τον συντονισμό της συζήτησης θα έχει η αρχιτέκτων – μουσειολόγος και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, Τόνια Νούσια.
Πρακτικές πληροφορίες και παράλληλες εκδηλώσεις
Η έκθεση είναι ανοιχτή στο κοινό καθημερινά από τις 10:00 έως τις 21:00, καθ’ όλη τη διάρκεια από 10 Αυγούστου έως 20 Οκτωβρίου 2025, με ελεύθερη είσοδο. Παράλληλα, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, προγραμματίζονται εκδηλώσεις και συζητήσεις για το έργο της Nelly’s και τον ρόλο της φωτογραφίας στη μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και εκπαιδευτικά εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες.
Η συγκεκριμένη διοργάνωση εντάσσεται στις δράσεις του Δήμου Θήρας με τίτλο «Σαντορίνη 2025: Έτος Ανάδειξης και Υποστήριξης της Αυθεντικότητας», επιβεβαιώνοντας τη δυναμική σχέση τέχνης, πολιτισμού και τοπικής ιστορίας στη σύγχρονη Σαντορίνη.
