Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ τελείωσε σε έναν μελαγχολικό τόνο. Οι εργασίες του, νομίζω, έχουν κάνει σαφές ότι το κόμμα αυτό δεν έχει ούτε τη δύναμη ούτε το πνεύμα να κατανοήσει τον κόσμο ούτε να τον εκφράσει. Οι συριζαίοι ζουν νοσταλγώντας κάτι άλλο. Την κινηματική Αριστερά των ονείρων τους, τις χαμένες ευκαιρίες, την περίοδο της διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τις συγκρούσεις που έγιναν και χάθηκαν. Αλλά η νοσταλγία δεν είναι καλός σύμβουλος στην πολιτική.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, άλλωστε, ανέβηκε όταν τη νοσταλγική σχέση της Αριστεράς με το παρελθόν της την αντικατέστησε η ορμή για το αύριο. Ανεξαρτήτως της αμετροέπειας και των κενών περιεχομένου ανέφικτων υποσχέσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα ήταν ένα κόμμα που έσφυζε από ενέργεια. Ηθελε τον κόσμο και τον ήθελε τώρα – δηλαδή τότε. Και τον κέρδισε.
Εκεί όμως τελείωσε η αριστερή μπαταρία. Με το που ο Τσίπρας πήρε τη διακυβέρνηση, δεν ήξερε τι να την κάνει. Να την πάει στα άκρα, όπως ήθελαν η Ζωή Κωνσταντοπούλου ή ο Βαρουφάκης, να επιβάλει δηλαδή ένα αυταρχικό καθεστώς με μια κομματική νομενκλατούρα που θα ζούσε σε βάρος της πλειονότητας των Ελλήνων; Να μπλοφάρει μήπως τσιμπήσουν οι Ευρωπαίοι, και μας δώσουν φιλί της ζωής, όπως πιθανόν έλπιζε ο ίδιος ο Τσίπρας, έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στο χάρισμά του να κοροϊδεύει; Να υποθηκεύσουμε τα πήλινα ποδαράκια της οικονομίας μας στα ρωσικά συμφέροντα, ελπίζοντας ότι ο Πούτιν θα αναβιώσει μια νέα Σοβιετική Ενωση, στην οποία θα παριστάναμε ότι δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού, όπως καταλάβαινε τα πράγματα ο Λαφαζάνης;
Να μην τα πολυλογούμε, υπήρξαμε τυχεροί και στο τέλος πέρασε του Τσίπρα, ο οποίος ήταν ικανός ακόμα και για την κωλοτούμπα, προκειμένου να μείνει στο παιχνίδι. Αλλά στη συνέχεια, οι όποιες ικμάδες του είχαν μείνει τελείωσαν. Ως πρωθυπουργός, ο άλλοτε ριζοσπάστης διέψευσε τις προσδοκίες όσων τον ψήφισαν επενδύοντας στην καταστροφή. Αλλά δεν είχε τίποτα άλλο να προτείνει – και κάπως έτσι, έχασε τις εκλογές το 2019 και συνετρίβη το 2023, οδηγώντας στη συντριβή και τον ΣΥΡΙΖΑ. Υστερα, ο Κασσελάκης τράβηξε πιο βαθιά στον βυθό το κόμμα για να το αποτελειώσει ο Φάμελλος, που δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει κανένα από τα προβλήματά του.
Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα κατατονικό. Αδυνατεί να κατανοήσει τι συμβαίνει και δεν έχει ούτε τα πρόσωπα ούτε τον τρόπο να παίξει κάποιον ρόλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2015 είναι πια πολύ μακριά – και ό,τι του έχει μείνει είναι η επίκληση του «ηθικού πλεονεκτήματος» (ενός φωτοστέφανου, δηλαδή, που το έχουν φιλοτεχνήσει μόνοι τους οι πιο αφοσιωμένοι).
Αλλά φυσικά το ενδιαφέρον βρίσκεται στους μη αφοσιωμένους. Οχι στον Τσίπρα, που προσπαθεί να επαναλανσάρει το πρόσωπό του, ενώ ξέρει ότι ούτε τη φρεσκάδα του νέου διαθέτει πια ούτε έχει να πουλήσει κάποιο νέο πειστικό παραμύθι. Αλλά στη Ζωή Κωνσταντοπούλου, που (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις) κατάφερε με ό,τι απέμεινε από την τοξικότητα του 2015 να συγκεντρώσει γύρω της τον συνωμοσιολογικό αντισυστημισμό που άνοιξε τα πανιά του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη χρεοκοπία και τα μνημόνια.
Γνωρίζοντας όμως τον χαρακτήρα της, είμαι περίεργος να δω τι θα της έχει μείνει από το ποσοστό που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις ότι έχει, μετά τη δυσμενή γι’ αυτήν κατάληξη του ρεσιτάλ ξυλολίου που φούσκωσε τα πανιά της.
Δεν είναι όλα αυτά κολακευτικά για την Αριστερά – αλλά δεν τους φταίει κανείς: μόνοι τους γκρέμισαν τον μύθο τους.
