Η παγκόσμια αγορά ενέργειας παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, καθώς η πιθανότητα κλιμάκωσης των συγκρούσεων αναβιώνει τον φόβο για το μέλλον των Στενών του Ορμούζ.
Αυτός ο στρατηγικής σημασίας πορθμός, το μοναδικό θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ του Κόλπου του Ομάν και του Περσικού Κόλπου, αποτελεί τη ζωτική αρτηρία για το 35% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου αργού πετρελαίου και το 30% των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, αν και απίθανη, μια πλήρης διακοπή της ροής θα είχε σοβαρότερες επιπτώσεις από την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας.
Η εξάρτηση από τα Στενά του Ορμούζ είναι καθολική για τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Εκτός από το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ εξάγουν τα φορτία τους μέσω αυτής της θαλάσσιας οδού.
Η μεγάλη διαφορά με άλλες κρίσεις, όπως αυτή στην Ερυθρά Θάλασσα, έγκειται στην παντελή έλλειψη εναλλακτικών πλωτών διαδρομών.
Ενώ στην Ερυθρά Θάλασσα υπάρχει η δυνατότητα παράκαμψης μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, για τα Στενά του Ορμούζ δεν υπάρχουν παρόμοιες λύσεις για την εκτροπή των φορτίων πετρελαίου και LNG.
Οι μόνες χερσαίες εναλλακτικές είναι ο αγωγός αργού της Σαουδικής Αραβίας (Ανατολή προς Δύση) και ένας αγωγός που συνδέει τα κοιτάσματα των ΗΑΕ με το λιμάνι της Φουτζέιρα, αλλά οι δυνατότητές τους δεν επαρκούν για να καλύψουν τις παγκόσμιες ανάγκες.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν – Ιράκ (1980-1988), γνωστού ως «πόλεμος των δεξαμενόπλοιων», όπου οι δύο πλευρές επιχείρησαν να διαταράξουν τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης, τα Στενά του Ορμούζ δεν έκλεισαν ποτέ εντελώς. Παρ’ όλα αυτά, κάθε νέα κρίση στην περιοχή επαναφέρει το ερώτημα της ασφάλειάς τους.
Οι αναλυτές θεωρούν απίθανη μια σημαντική διακοπή των ροών, καθώς κάτι τέτοιο θα έπληττε και τις εξαγωγές του ίδιου του Ιράν.
Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια αποκλεισμού θα είχε «σημαντικό αντίκτυπο» στις αγορές πετρελαίου, οδηγώντας σε εκτόξευση των τιμών του αργού.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση, επηρεάζοντας αρνητικά και τα κόστη μεταφοράς.
Η διαφοροποίηση
Από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, το Ιράν έκανε ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα για τη διαφοροποίηση των εξαγωγών του.
Για πρώτη φορά εξήγαγε αργό πετρέλαιο από τον τερματικό σταθμό Jask, ο οποίος βρίσκεται εκτός του Περσικού Κόλπου, στη Θάλασσα του Ομάν. Το έργο, αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συνδέεται μέσω ενός αγωγού 1.000 χιλιομέτρων με τα κοιτάσματα του Γκουρέχ στην επαρχία Μπουσέρ.
Σύμφωνα με αναφορές, στα τέλη Σεπτεμβρίου το Ιράν εξήγαγε 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου από το Jask, ενώ στις 2 Οκτωβρίου το δεξαμενόπλοιο «VLCC Dune» φόρτωσε 2 εκατομμύρια βαρέλια. Παρόλο που το Ιράν εργάζεται εδώ και χρόνια για να παρακάμψει τα Στενά του Ορμούζ – δεδομένου ότι το 90% του ιρανικού αργού εξάγεται από το νησί Χαργκ στον Περσικό Κόλπο -, η εγγύτητα του Jask στα Στενά σημαίνει ότι και αυτός ο τερματικός σταθμός πιθανότατα θα επηρεαζόταν σε περίπτωση σοβαρής διακοπής.
