Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Δανία, η Γερμανία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Κροατία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Φινλανδία ζήτησαν την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, προκειμένου να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους.
Άλλα κράτη μέλη προχωρούν επίσης με τις προγραμματισμένες ενισχύσεις των αμυντικών τους ικανοτήτων, σεβόμενα τη συγκεκριμένη φύση των πολιτικών τους για την ασφάλεια και την άμυνα. Αυτή η συντονισμένη προσέγγιση διασφαλίζει ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών ευθυγραμμίζεται με το αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, προστατεύοντας τη βιωσιμότητα του χρέους.
Η χρήση της δημοσιονομικής ευελιξίας θα διευκολύνει μια ισχυρή μετάβαση σε υψηλότερες εθνικές αμυντικές δαπάνες, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν κρίσιμα κενά ικανοτήτων, να ενισχύσουν τη βάση της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογίας και βιομηχανίας και να βελτιώσουν τη συνολική ασφάλεια. Μειώνοντας τις στρατηγικές εξαρτήσεις και ενισχύοντας την αμυντική ετοιμότητα, αυτές οι προσπάθειες θα συμβάλουν σημαντικά στην προστασία των πολιτών της ΕΕ και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ένωσης σε ένα ευμετάβλητο γεωπολιτικό τοπίο.
Η απόφαση αυτή, που βασίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 6ης Μαρτίου 2025, αντικατοπτρίζει τη δέσμευση όλων των κρατών μελών να αναπτύξουν κρίσιμες αμυντικές ικανότητες ως απάντηση στις αυξημένες απειλές για την ασφάλεια, ιδίως τον συνεχιζόμενο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Τι είναι η δημοσιονομική ευελιξία;
Η δημοσιονομική ευελιξία αναφέρεται στην ικανότητα των κυβερνήσεων να αποκλίνουν προσωρινά από αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες για την αντιμετώπιση εξαιρετικών συνθηκών, όπως οικονομικές κρίσεις ή γεωπολιτικές προκλήσεις.
Στο πλαίσιο της ΕΕ, αυτή η ευελιξία είναι ενσωματωμένη στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο εξασφαλίζει δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ επιτρέπει περιθώρια ελιγμών υπό έκτακτες συνθήκες.
Η «εθνική ρήτρα διαφυγής», ένας βασικός μηχανισμός, επιτρέπει στα κράτη μέλη να υπερβαίνουν τα όρια ελλείμματος ή χρέους για μια καθορισμένη περίοδο – έως 1,5% του ΑΕΠ για τέσσερα χρόνια στην προκειμένη περίπτωση – όταν γεγονότα εκτός του ελέγχου τους επηρεάζουν σημαντικά τα δημόσια οικονομικά.
Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 19 Μαρτίου 2025 χαρακτήρισε τον πόλεμο της Ρωσίας και την απειλή του για την ευρωπαϊκή ασφάλεια ως τέτοιες εξαιρετικές συνθήκες, που καθιστούν αναγκαία την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Αυτή η ευελιξία επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρηματοδοτήσουν κρίσιμες επενδύσεις χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα, επιτυγχάνοντας ισορροπία μεταξύ άμεσων αναγκών ασφάλειας και μακροπρόθεσμης οικονομικής υγείας.
Ανταπόκριση από Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος
www.ertnews.gr
