Ακολουθώντας το μακρύ ταξίδι του Έλληνα στρατηλάτη από την Μακεδονία, στην Ασία και την Αφρική, ένας φωτογράφος, με τον φακό του ξαναγράφει την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Νίκος Πιτσιακίδης παρουσιάζει μια έκθεση στο Λαογραφικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, η οποία αποτελεί μέρος από το σύνολο των 1.200 φωτογραφικών ψηφίδων που συνέλλεξε στο ταξίδι του ο καλλιτέχνης.
Ο Πάρις Γαβριηλίδης για περισσότερο από δυο χρόνια σχεδίασε ένα ταξίδι σε τέσσερις χώρες της κεντρικής Ασίας, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν και Καζακστάν και ξεκίνησε την δική του περιπέτεια.
Επί 32 ημέρες πραγματοποίησε μια διαδρομή 22.000 χλμ στις εσχατιές της Ασίας, όπου η φήμη του Αλεξάνδρου παραμένει ζωντανή, διεγείροντας στο άκουσμά της Ακαδημαϊκούς και απλούς ανθρώπους.
Οι περισσότεροι γνωρίζουν την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ελάχιστα έως καθόλου τις λοιπές Αλεξάνδρειες που εδραίωσαν το ελληνικό πνεύμα και τον πολιτισμό στα βάθη της Ασίας.
Στην Αλεξάνδρεια επί του Ώξου ποταμού, γνωστή ως Αλεξάνδρεια Ωξειανή, πόλη η οποία ιδρύθηκε το 325 π.Χ. από τον Μ. Αλέξανδρο, στην Σογδιανή, στην Κεντρική Ασία, εδραιώθηκε η κυριαρχία του στην Ανατολή. Το ελληνιστικό βασίλειο της Βακτριανής κατέστη εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο για πάνω από δύο αιώνες. Εκεί το Υπουργείο Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν προχωρά σε αναστηλώσεις και συγκεντρώνει αρχαιολογικούς θησαυρούς 2.300 ετών.
Περίπου 300 χλμ βορειότερα βρίσκεται η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη, πόλη την οποία ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος, το 329 π.Χ. ως έδρα για το βορειότερο μακεδονικό στρατόπεδό του στην Κεντρική Ασία και μέσω της οποίας οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με τους Κινέζους. Dayuan ή Tayuan δηλαδή οι «Μεγάλοι Ίωνες» είναι το κινεζικό εξώνυμο για την χώρα που υπήρχε στην κοιλάδα Φεργκάνα στην Κεντρική Ασία, η οποία περιγράφεται στα κινεζικά «Αρχεία του Μεγάλου Ιστορικού» (Shiji τέλη 2ου -αρχές 1ου αι. π.Χ.) των ιστορικών Sima Qian και του πατέρα του Sima Tan. Αναφορές γίνονται επίσης στο «Βιβλίο του Χαν» (Book of Han, 206 π.Χ.- 111 μ.Χ.) των ιστορικών Μπάν–Γκού και του πατέρα του Μπάν-Μπιάο. Το όνομα Dàxià -Δαξία εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε κινεζικές αναφορές τον 3ο αι. π.Χ., για να δηλώσει το Ελληνο-Βακτριανό βασίλειο.
Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη κατασκευάστηκε στο νοτιοδυτικό τμήμα της κοιλάδας Φεργκάνα, στη νότια όχθη του ποταμού Ιαξάρτη, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η πόλη Xουτζάντ (Khujand), στο Τατζικιστάν.
Επτά μεγάλα ψηφιδωτά που παρουσιάζουν την ζωή του Μ. Αλεξάνδρου, διαστάσεων 7μ. x 3μ. καλύπτουν έναν όροφο του αρχαίου φρουρίου Khujand στο Τατζικιστάν, που έχει γίνει μουσείο. Το φρούριο βρίσκεται στη θέση των αρχικών οχυρώσεων που χτίστηκαν κατά την εποχή του Αλεξάνδρου, όταν ίδρυσε την Αλεξάνδρεια Απώτατη. Στην είσοδο του μουσείου τοποθετήθηκε το Αστέρι της Βεργίνας το σύμβολο του μακεδονικού κράτους και αυτό συνέβη το 1950 πριν από την ανακάλυψη του τάφου του Φιλίππου στην Βεργίνα.
Όπως αναφέρει ο κ. Γαβριηλίδης, όλοι οι ασιάτες συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων και των Ρώσων γνωρίζουν και αναφέρονται στον Αλέξανδρο ως Ισκαντέρ. Μετά την μάχη των Γαυγαμήλων οι ηττηθέντες Πέρσες ονόμασαν τον Αλέξανδρο Ισκαντέρ, δηλαδή θεό, ηγέτης, βασιλιάς και δίνουν το όνομα αυτό στα παιδιά τους. Ο σημερινός υπουργός εσωτερικών του Ιράν λέγεται Ισκαντέρ.
Αφηγούμενος ένα περιστατικό κατά την διάρκεια του ταξιδιού λέει: «Σε ένα μηχανουργείο κάποιοι μας ρώτησαν από που είμαστε. Το Greece δεν το κατάλαβαν, αλλά στο άκουσμα της λέξεως Ισκαντέρ αναπήδησαν όλοι στην θέση τους. Το ξέρουν άπαντες, στην Ασία είναι το πρόσωπο που “ανοίγει πόρτες”».
«Λίμνη του Μ. Αλεξάνδρου» λέγεται η ωραιότερη λίμνη στην Κ. Ασία, στα 2.195 μ. υψόμετρο, από την οποία οι πέριξ λαοί θεωρούν ότι πέρασε ο Αλέξανδρος κατευθυνόμενος από το Τατζικιστάν προς την ινδική χερσόνησο. Όλα άλλαξαν, θρησκείες, αυτοκρατορίες, κράτη, μόνο η Λίμνη του Αλεξάνδρου διατηρεί το αρχικό της όνομα, Iskander-kul. Ένας θρύλος θέλει τον Αλέξανδρο να αλλάζει την κοίτη του ποταμού για να υποτάξει κάποιους ορεσίβιους με αποτέλεσμα να σχηματιστεί η λίμνη και ένα άλλος αφορά τον Βουκεφάλα. Το άλογο κρύωσε αφού ήπιε παγωμένο νερό από τη λίμνη Ισκαντερκούλ και όταν συνήλθε πήδηξε στη λίμνη από έναν ψηλό βράχο. Από τότε, κατά τη διάρκεια του φεγγαριού, οι ντόπιοι λένε ότι μπορείς να δεις ένα χιονόλευκο άλογο που βγαίνει από το νερό για να βοσκήσει δίπλα στη λίμνη.
Προς μεγάλη του έκπληξη ο κ. Γαβριηλίδης συνάντησε έναν κάτοικο στο υψίπεδο του Παμίρ, στα 2.900 μ. υψόμετρο, ο οποίος τον αγκάλιασε κλαίγοντας και δήλωσε υπερήφανος απόγονος των στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου.
Για όποιον ταξίδεψε στην περιοχή, δεν προκαλεί έκπληξη η συνάντηση με ανθρώπους, που διακρίνονται για τα ελληνικά τους χαρακτηριστικά και οι οποίοι μόλις ακούν την λέξη Ισκαντέρ δηλώνουν απόγονοι εκείνων των βετεράνων του στρατού, τους οποίους ο Αλέξανδρος εγκατέστησε στην Κεντρική Ασία και οι οποίοι δεν έχουν ξεχάσει την καταγωγή τους.
Αν μη τι άλλο πρόκειται για μια έκθεση φωτογραφίας ενημερωτική και διδακτική, η οποία λόγω του ενδιαφέροντος της πήρε παράταση έως της 23 Δεκεμβρίου.
www.ertnews.gr
