Ο αγροτικός πληθυσμός στην Ελλάδα το 1974 ήταν το 34% του συνολικού. Πέρυσι είχε πέσει στο 19%. Η συμμετοχή της γεωργίας και κτηνοτροφίας στο ΑΕΠ από 22% στις αρχές της δεκαετίας του ’70 είναι σήμερα κάτω από 4% και απασχολείται περίπου το 12% του εργατικού δυναμικού. Ποσοστά μικρά και διαρκώς συρρικνούμενα. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με την πολιτική επιρροή των αγροτών.
Μια άλλη σημαντική μεταβολή στη διάρκεια αυτών των χρόνων είναι ότι η δύναμη του αγροτικού κόσμου μετακινήθηκε από την πολιτική στη συνδικαλιστική του οργάνωση – από τη δύναμη της ψήφου στο δυναμικό χαρακτήρα της διεκδίκησης. Η τελευταία αυτοτελής εκπροσώπηση του χώρου στη Βουλή έρχεται από την προδικτατορική εποχή. Το Κόμμα Αγροτών Εργαζομένων υπήρξε συνιστώσα του ΚΟΔΗΣΟ-ΚΑΕ από το 1977, ενώ ο ιστορικός ιδρυτής του Αλέξανδρος Μπαλτατζής εκλέχτηκε για τελευταία φορά βουλευτής με τη ΝΔ το 1985, ενώ ο Κώστας Νάσης, με το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, βουλευτής του ΚΚΕ έως το 1989. Οι αγροτικοί πληθυσμοί, παραδοσιακοί εκλογείς της συντηρητικής παράταξης, μετακινήθηκαν στο ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80 και, ιδίως μετά τα πρώτα ευρωπαϊκά κονδύλια των ΜΟΠ, έμειναν σταθεροί σε κρίσιμες αναμετρήσεις, όπως του 1989/90. Ο Ανδρέας Παπανδρέου το ανταπέδιδε με μια ετήσια πανηγυρική ομιλία μπροστά σε πλήθη στο Κιλελέρ.
Η σημερινή σχέση των αγροτών με την πολιτική διαμορφώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 – στη μεταπαπανδρεϊκή εποχή. Είχαν ήδη διαμορφώσει την πρακτική των μπλόκων, κυρίως του κλεισίματος της Εθνικής Οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Η φράση «έκοψαν την Ελλάδα στα δύο» ήταν μια εποχική σταθερά των δελτίων ειδήσεων στη χειμερινή περίοδο που οι αγροτικές εργασίες είναι λιγότερες. Ένα ορόσημο ήταν το 1997, όταν ο αποκλεισμός κράτησε 58 μέρες κλιμακούμενης έντασης, έως τις 7 Φεβρουαρίου όταν ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Γιώργος Ρωμαίος έδωσε εντολή οι αστυνομικοί να ξεφουσκώσουν νύχτα τα λάστιχα των παραταγμένων τρακτέρ.
Εκείνη η κινητοποίηση έληξε με την κυβέρνηση νικήτρια. Αλλά στους αγρότες και τους αγροτοσυνδικαλιστές άφησε βαθύ τραύμα. Η ήττα τους δεν ήταν πολιτική, ούτε είχε δοθεί κάποια λύση ή διέξοδος. Ήταν μια καθαρή επικράτηση της εξουσίας. Δεν το ξέχασαν – κι αυτό φάνηκε στις επόμενες κάλπες του 2000 όταν για πρώτη φορά μετά από χρόνια η επαρχία ψήφισε υπέρ της Ν.Δ. του Κώστα Kαραμανλή. Ο οποίος έβγαλε αυτό ακριβώς το συμπέρασμα – ότι μια σύγκρουση με τους αγρότες έχει δυσανάλογο κόστος. Και το έκανε πράξη την πιο κρίσιμη στιγμή, στις αρχές του 2009, της χρονιάς που οριστικοποίησε την πορεία της χώρας προς τη χρεοκοπία. Υπουργός Οικονομικών λίγων ημερών τότε ο Γιάννης Παπαθανασίου έφριξε μπροστά στις απαιτήσεις των αγροτών. Αλλά όταν πήγε στον πρωθυπουργό Καραμανλή λέγεται ότι του απάντησε πως «έχουμε εκλογές» – τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Και δόθηκε το περίφημο «πακέτο Χατζηγάκη», μισό διςκρατικής ενίσχυσης όταν η Ελλάδα πρόσθετε στο δημόσιο χρέος 100 εκατομμύρια ευρώ καθαρά κάθε μέρα από τις 365 εκείνου του μοιραίου έτους. Υποχρεώθηκε με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να τις πάρει πίσω τις παράνομες επιδοτήσεις – αλλά τι σημασία είχε πια; Το 2016 στην κυβέρνηση ήταν άλλοι.
Για τους αγρότες δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Ισχύει στο ακέραιο το περίφημο σύνθημα «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά». Κι αυτά κερδίζονται στο πεζοδρόμιο και την αποκλεισμένη εθνική οδό. Για την κυβέρνηση το δίλημμα είναι επίσης το ίδιο. Καθώς ματώνει στις δημοσκοπήσεις στην περιφέρεια, έχοντας στην πλάτη της το βάρος του σκανδάλου ΟΠΕΚΕΠΕ, έχει το πολιτικό κεφάλαιο και τις αντοχές για να βάλει κάπου μια κόκκινη γραμμή; Κάθε μέρα και πιο δύσκολο, κάθε μέρα και πιο αφίβολο.
