Έως και 10% την ικανότητα ενός κόμβου να «εκτονώνεται» μειώνει η χρήση κινητού κατά τη στάση σε φωτεινούς σηματοδότες σύμφωνα με τον Αθανάσιο Τσιάνο, Πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, ο οποίος μιλώντας στα «ΝΕΑ» δίνει μία αποκαλυπτική εικόνα της κατάστασης και εξηγεί γιατί το κυκλοφοριακό πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί αν δεν ληφθούν άμεσα συντονισμένες αποφάσεις.
Πιο συγκεκριμένα, κάθε φορά που ένα φανάρι γίνεται πράσινο και ο πρώτος οδηγός καθυστερεί επειδή κοιτάζει το κινητό του, ένα κύμα καθυστέρησης μεταφέρεται στους επόμενους. Και αυτό συμβαίνει χιλιάδες φορές κάθε μέρα. Ο κ. Τσιάνος υπενθυμίζει ότι ο μέσος οδηγός στην Αθήνα έχασε 111 ώρες στην κίνηση το 2024, έναντι 104 το 2023 – και τα νούμερα προβλέπεται να αυξηθούν όσο μεγαλώνει η κυκλοφορία ως το 2030. Η εικόνα επιβαρύνεται από έναν στόλο αυτοκινήτων γερασμένο κατά μέσο όρο 18 έτη, με δεκάδες βλάβες καθημερινά στην Αττική Οδό και 10–15 στον Κηφισό, που λειτουργούν σαν «μικρές εκρήξεις» μποτιλιαρίσματος μέσα στη μέρα.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Αθήνα βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες κυκλοφοριακές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών. Οι καθημερινές μετακινήσεις έχουν γίνει ένας πραγματικός «Γολγοθάς» για τους πολίτες, με τις χαμένες ώρες στους δρόμους να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο.
Όπως υποστηρίζει ο κ. Τσιάνος, τα στοιχεία δείχνουν ότι το κυκλοφοριακό φορτίο θα αυξηθεί κατά 16% έως το 2030, κάτι που σημαίνει ακόμη μεγαλύτερες καθυστερήσεις. Η κίνηση στην Αττική Οδό αυξήθηκε κατά 20% σε δύο χρόνια, ενώ τα φορτηγά —που αποτελούν μόλις το 8–9% των οχημάτων στις ώρες αιχμής— επιβαρύνουν την κυκλοφορία κατά 20%, λόγω του μεγάλου μήκους τους και της χαμηλής ταχύτητας.
Ένα σύστημα που κατέρρευσε από την κρίση και δεν ανατάχτηκε ποτέ
Από το 2004 έως την οικονομική κρίση, σύμφωνα με τον κ. Τσιάνο, το σύστημα μεταφορών λειτουργούσε ικανοποιητικά. Όμως η δεκαετία της ύφεσης άφησε πίσω της τεράστιες ανεπάρκειες: μηδενικές επενδύσεις, υποδομές που «γέρασαν», πολεοδομικές αστοχίες και νέες περιοχές που αναπτύχθηκαν χωρίς να εξυπηρετούνται από μέσα μαζικής μεταφοράς.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ο κ. Τσιάνος θέτει τη λεωφόρο Κηφισίας: ένας δρόμος υπερκορεσμένος, γεμάτος εμπορικά κέντρα και γραφεία, χωρίς δυνατότητα απορρόφησης νέων μετακινήσεων.
Τα μέσα μεταφοράς που δεν μπορούν να στηρίξουν τη ζήτηση
Τα προβλήματα δεν περιορίζονται στους δρόμους. Τα ΜΜΜ εμφανίζουν σοβαρές ελλείψεις, σύμφωνα με τον κ. Τσιάνο:
- ανεπαρκείς συχνότητες και καθυστερήσεις στις γραμμές λεωφορείων
- έλλειψη οδηγών (με χαμηλούς μισθούς που δεν προσελκύουν προσωπικό)
- παλιά δρομολόγια φωτεινών σηματοδοτών που δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και δεκαετίες
- συμφόρηση στο μετρό λόγω έλλειψης συρμών σε ένα δίκτυο που συνεχώς μεγαλώνει χωρίς ανάλογη ενίσχυση
Ο συνδυασμός όλων αυτών ωθεί τους πολίτες στο Ι.Χ επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Κηφισός: η «πληγή» που δεν επουλώνεται
Ο πιο κρίσιμος άξονας της χώρας, η λεωφόρος Κηφισού, λειτουργεί χωρίς ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης συμβάντων, όπως της Αττικής Οδού, όπως εξηγεί ο κ. Τσιάνος. Κάθε ημέρα σημειώνονται 10–15 βλάβες οχημάτων, οι οποίες προκαλούν αλυσιδωτές καθυστερήσεις.
Υπάρχει ήδη μελέτη από το 2007 για αναβάθμιση του άξονα σε τέσσερις λωρίδες συν τη ΛΕΑ, η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ λόγω της κρίσης. Εν τω μεταξύ, πολλές από τις συνδέσεις του δρόμου είναι επικίνδυνες ή περιττές, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την κίνηση, αναφέρει ο κ. Τσιάνος.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, είναι ότι κανείς δεν έχει τη συνολική ευθύνη για το κυκλοφοριακό στον Κηφισό. Μελέτες υπάρχουν, αλλά μένουν στο συρτάρι. Απαιτείται:
- νέο κεντρικό συντονιστικό όργανο
- επιχειρησιακή ομάδα «κρούσης» που υλοποιεί άμεσα μέτρα
- περιορισμοί φορτηγών στις ώρες αιχμής
- αυστηρή αστυνόμευση παράνομης στάθμευσης
- επικαιροποίηση σηματοδότησης
- ευέλικτο ωράριο και κίνητρα για car pooling: Το car pooling (ή ελληνικά συνεπιβίβαση) είναι όταν περισσότεροι από ένας επιβάτες μοιράζονται το ίδιο αυτοκίνητο για την ίδια –ή παρόμοια– διαδρομή, αντί να μετακινούνται ο καθένας με το δικό του όχημα.
Ακόμη και μια μικρή αλλαγή, όπως η επιμήκυνση λωρίδων αριστερής στροφής στους κομβικούς άξονες, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την καθυστέρηση.
Η λύση υπάρχει, σύμφωνα με τον κ. Τσιάνο αλλά απαιτεί θάρρος. Όπως τεκμηριώνει ο ίδιος, το ευρωπαϊκό παράδειγμα δείχνει ξεκάθαρη κατεύθυνση: ενίσχυση και διεύρυνση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, υλοποίηση στοχευμένων οδικών έργων και παράλληλα μέτρα που περιορίζουν την ανεξέλεγκτη χρήση Ι.Χ. σε αστικά κέντρα. Πρόκειται για τρεις άξονες που λειτουργούν μόνο συνδυαστικά. Αν η Αθήνα συνεχίσει να κινείται με τον σημερινό ρυθμό αύξησης κυκλοφορίας, χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις, κινδυνεύει να οδηγηθεί σύντομα σε κατάσταση πλήρους παράλυσης.
Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων: «Αν δεν παρέμβουμε άμεσα, το 2030 θα είμαστε σταματημένοι μέσα στα αυτοκίνητα και θα κοιτιόμαστε μεταξύ μας».
