Ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε ότι είχε στο κομοδίνο του ομιλίες και κείμενα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Τζον Κένεντι διάβαζε Τσόρτσιλ πριν κοιμηθεί. Ο Μαντέλα έπεφτε για ύπνο με τον Γκάντι και ο Ομπάμα με τον Λίνκολν. Στο μέλλον κάποιος σπουδαίος ηγέτης θα δηλώσει ότι είχε στο προσκεφάλι του την «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα. Οχι για να εμπνέεται από τις πράξεις, αλλά για να διδάσκεται από τα λάθη. Ο Τσίπρας εγκαλείται, από παλιούς συντρόφους, για παραποίηση της αλήθειας. Και όμως με γενναιότητα εκθέτει την ανεπάρκειά του στην επιλογή ανθρώπων και στη στάθμιση των περιστάσεων.
Επρεπε να μαγειρέψει με τα υλικά που βρήκε στον πάγκο της κουζίνας. Από το βιβλίο συνάγεται ότι δεν ήξερε να βράσει ούτε αβγό. Ωστόσο αν υιοθετήσεις μία ανθρώπινη προσέγγιση, μπορείς εύκολα να μπεις στη θέση του Τσίπρα. Τι ήταν στα αλήθεια ο Τσίπρας; Ενας από εκείνους τους ανθρώπους που κάθονται στο καφέ και περιγράφουν στην παρέα τους τι θα έκαναν αν αναλάμβαναν για μία μέρα τη διακυβέρνηση της χώρας. Ε, ένα τζίνι τον άκουσε, τον πήρε και τον έβαλε στο Μαξίμου.
Αυτό συνέβη στον Τσίπρα. Είναι ο επιβάτης της οικονομικής θέσης που βρέθηκε στο πιλοτήριο για να προσγειώσει το αεροπλάνο. Και νομίζω ότι πολλοί από μας θα κάναμε ακριβώς το ίδιο στη θέση του. Με τον Τσίπρα όλα έγιναν γρήγορα και απότομα. Δεν το περίμενε ούτε ο ίδιος. Ηγείτο μίας μικρής ομάδας που κλήθηκε να παίξει στο Champions League. Υπό αυτό το πρίσμα, το απολύτως ανθρώπινο, μπορείς να τον δεις με κατανόηση, ίσως και με συμπάθεια κάποιες στιγμές. Ομως πολιτικά, βρίσκεσαι μέσα στην τέλεια καταιγίδα. Ο Τσίπρας ηγήθηκε μίας νομενκλατούρας αρχαρίων που ξύπνησαν μια μέρα και ζούσαν μέσα στην πιο ακραία φαντασίωση τους. Και ο ίδιος ήταν ένας από αυτούς. Ερασιτέχνης που έπρεπε μέσα σε ένα βράδυ να γίνει επαγγελματίας. Θα μπορούσε να κάνει πίσω. Nα μην τολμήσει. Αλλά ποιος, αλήθεια, σκίζει το δελτίο που κερδίζει το τζακ ποτ; Η αδυναμία της άρνησης είναι ίσως το πιο ανθρώπινο και, συγχρόνως, το πιο πολιτικό λάθος του.
Κεμάλ χωρίς «καληνύχτα»
Την επόμενη φορά που κάποιος γητευτής του πλήθους, αδίστακτος λαϊκιστής και έμπορος πλάνης, ανέβει στο δημόσιο βήμα και υποσχεθεί τον ουρανό με τα άστρα, μπορείτε να κάνετε κάτι απλό. Να του φέρετε στο κεφάλι το βιβλίο του Αλέξη, να δει αστεράκια ο ίδιος. Διότι κάθε σελίδα της «Ιθάκης» είναι και ένα μικρό βήμα στη δύσκολη πορεία προς την ενηλικίωση για ένα λαό που αγαπάει τα παραμύθια περισσότερο από την αλήθεια. Με το πόνημα του, ο Τσίπρας, απαξιώνει τη σκέψη, τη ρητορική και την πολιτική πρακτική της Αριστεράς με τρόπο που θα τον ζήλευε και ο Αδωνις. Αποσυνδέει πλήρως το όραμα από το ρεαλισμό και τη μεγαλοστομία από τη γλώσσα της αλήθειας. Χρήσιμο. Και βάζει τον Κεμάλ για ύπνο χωρίς να του πει ούτε μια «καληνύχτα».
Βάλτε λίγο σκοτάδι στην άκρη
Αύριο είναι το Thanksgiving. Κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι γιορτάζουν και εδώ. Αλλά ακόμα και οι πολλοί που το αγνοούν, σπεύδουν να τιμήσουν την Black Friday που κρατάει τέσσερις – πέντε μέρες. Ταυτόχρονα ανάβουν τα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια, η Μαράια Κάρεϊ και οι Wham βγαίνουν από τα μουσικά κουτιά τους, η διαφημιστική δαπάνη εκτοξεύεται και το μποτιλιάρισμα στην πόλη γίνεται θηλιά στον λαιμό.
Και λίγο μετά το λυτρωτικό απόγευμα Πρωτοχρονιάς, όπου όλα είναι σκοτεινά και ήσυχα, θα αρχίσουν οι αποκριάτικες διαφημίσεις. Γιατί το Πάσχα είναι νωρίς και η Σαρακοστή ξεκινάει από Φεβρουάριο μήνα. Αρχίζει, λοιπόν, μία περίοδος που κουβαλάει τόσο κιτς και καταναγκασμό χαράς, ώστε καθίσταται σχεδόν αποκρουστική. Και αν, γαμώτο, μεγαλώνεις, σου φαίνεται ότι τα Χριστούγεννα έρχονται πιο γρήγορα από όσο θα έπρεπε. Πάρτε, λοιπόν, μια βαθιά ανάσα και ετοιμαστείτε να υπηρετήσετε τον καταναγκασμό της χαράς και του καταναλωτισμού. Και, προ πάντως, άγιες μέρες έρχονται, μη βλαστημάτε στο τιμόνι. Α, και κρατήστε ένα μικρό κομμάτι σκοτάδι για τον εαυτό σας.
Ο star της ημέρας
Εξ όσων αντιλαμβάνομαι από όσα διαβάζω στο βιβλίο του Αλέξη, ο Προκόπης Παυλόπουλος ήταν ο μόνος άνθρωπος που μπορούσε να είναι επάξια δίπλα του, αντιλαμβανόμενος τη σκέψη του Πρωθυπουργού. Ολοι οι υπόλοιποι είχαν κάτι ελαττωματικό. Αλλος στην ούγια, άλλος στη φόδρα και άλλος στα μανίκια. Αν ήμουν ο Κώστας Καραμανλής θα κρατούσα μούτρα που δεν μου αφιέρωσε ούτε μια καλή κουβέντα…
