Ο διαβήτης τύπου 2 στους ανήλικους αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό, δημιουργώντας χάσμα με τις διατροφικές συμπεριφορές των νεότερων ενηλίκων, οι οποίοι δηλώνουν πιο συνειδητοποιημένοι σε θέματα υγείας. Νέοι 18–35 ετών εμφανίζονται πιο προσεκτικοί στις επιλογές τους, με τα παιδιατρικά δεδομένα να δείχνουν το αντίθετο. Στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο Mέγιερ της Φλωρεντίας παρακολουθούνται 1.400 παιδιά με διαβήτη και μέσα στην τελευταία τριετία τα περιστατικά τύπου 2 έχουν διπλασιαστεί. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αιτία δεν βρίσκεται μόνο στη διατροφή, αλλά σε ένα σύνολο παραγόντων, που ξεκινούν ήδη από την εμβρυϊκή ζωή.
Η παιδική παχυσαρκία, που αυξάνεται παράλληλα με τον διαβήτη, αντικατοπτρίζει την αδυναμία της κοινωνίας να προωθήσει έναν πραγματικά υγιεινό τρόπο ζωής. Όπως εξηγούν οι γιατροί, το παιδί επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο γεννιέται και αναπτύσσεται, χωρίς δυνατότητα επιλογής. Η διατροφή του καθορίζεται από την οικογένεια, τις οικονομικές συνθήκες, την έλλειψη χρόνου και τις διατροφικές συνήθειες της εποχής.
Ακόμη και οι νέοι ενήλικες, που δηλώνουν ότι τρέφονται υγιεινά, συχνά δυσκολεύονται να το εφαρμόσουν, λόγω του κόστους των φρέσκων τροφίμων, των έντονων ρυθμών ζωής και της εύκολης πρόσβασης σε βιομηχανοποιημένα προϊόντα. Αυτή η ανακολουθία ανάμεσα στις επιθυμίες και στις πράξεις αντανακλάται και στις καθημερινές επιλογές των παιδιών.
Διατροφή και καθιστική ζωή
Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία, ο διαβήτης δεν οφείλεται μόνο στα «πολλά ζάχαρα». Υπάρχουν κατηγορίες τροφίμων, που αυξάνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και το βάρος: ζαχαρούχα ποτά, συσκευασμένα σνακ, λευκά ζυμαρικά και δημητριακά, fast food, τηγανητά και υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Αυτά αποτελούν πλέον τη βάση της διατροφής πολλών παιδιών.
Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η καθιστική ζωή. Ο χρόνος μπροστά σε οθόνες –smartphone, tablet, τηλεόραση– έχει αυξηθεί δραματικά, ενώ η φυσική δραστηριότητα έχει περιοριστεί. Έρευνες δείχνουν ότι η αντικατάσταση μόλις δέκα λεπτών καθιστικής δραστηριότητας ανά ώρα με ελαφριά κίνηση προσφέρει σημαντική προστασία στον παιδικό μεταβολισμό. Το smartphone δεν προκαλεί διαβήτη, αλλά συμβάλλει στη σωματική αδράνεια, που ενισχύει τους παράγοντες κινδύνου.
Αλλαγές στη σύγχρονη παιδική διατροφή
Σε σύγκριση με τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, η παιδική διατροφή έχει αλλάξει ριζικά. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα κυριαρχούν, τα οικογενειακά γεύματα έχουν μειωθεί και το στοχευμένο μάρκετινγκ προς τα παιδιά επηρεάζει τις προτιμήσεις τους. Οι πρώτες 1.000 ημέρες ζωής –από την εγκυμοσύνη έως την πρώιμη παιδική ηλικία– είναι καθοριστικές. Παράγοντες, όπως ο διαβήτης κύησης, ο πρόωρος απογαλακτισμός σε γλυκά ή βιομηχανοποιημένα τρόφιμα και οι κακές οικογενειακές συνήθειες, αυξάνουν την πιθανότητα μεταβολικών διαταραχών από πολύ μικρή ηλικία.
Ανάγκη για ολιστική προσέγγιση
Το αποτέλεσμα είναι η συνέχιση ενός προβλήματος, που δεν αντιμετωπίζεται με απλές συμβουλές. Απαιτείται ολιστική προσέγγιση: ενημέρωση των γονέων, στήριξη από το σχολικό περιβάλλον, πρόσβαση σε ποιοτικά τρόφιμα, άσκηση και περιορισμός της υπερέκθεσης σε οθόνες. Η υγεία των παιδιών δεν καθορίζεται από μία μόνο επιλογή, αλλά από έναν ολόκληρο τρόπο ζωής . Αν θέλουμε πραγματικά να μειωθεί ο παιδικός διαβήτης τύπου 2, πρέπει να ξεκινήσουμε από αυτόν.
