Η ιδέα έπεσε σαν βόμβα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες: τη στιγμή που η ΕΕ προσπαθεί απεγνωσμένα να δημιουργήσει έναν μηχανισμό για να αξιοποιήσει περίπου 140 δισ. ευρώ παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της οικονομικής αντοχής της Ουκρανίας, η Ουάσινγκτον προωθεί ένα ανταγωνιστικό σχέδιο, υπογεγραμμένο από τον Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα λάβουν… το 50% των κερδών.
Μια κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ που χαρακτηρίζεται «σκανδαλώδης», «ανεφάρμοστη» και ακόμη και «παραληρηματική» από πολλούς διπλωμάτες της ΕΕ, οι οποίοι φοβούνται τώρα πλήρες μπλοκάρισμα των συνομιλιών στις Βρυξέλλες για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ένα αμερικανικό σχέδιο που απειλεί τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις
Εδώ και μήνες, τα 27 κράτη-μέλη αναζητούν ένα νομικό πλαίσιο που θα επιτρέψει τη χρήση των εσόδων από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία — που βρίσκονται κυρίως στο Βέλγιο, μέσω της Euroclear — για να εξασφαλιστεί ένα κρίσιμο δάνειο προς το Κίεβο.
Η Ουκρανία κινδυνεύει πράγματι να ξεμείνει από χρήματα ήδη από τις αρχές του επόμενου έτους. Οι διαπραγματεύσεις είχαν μπει σε κρίσιμη φάση όταν ένα αμερικανικό έγγραφο 28 σημείων πρότεινε μια εντελώς διαφορετική λύση: τη χρήση των ίδιων κεφαλαίων για ανοικοδόμηση «υπό αμερικανική καθοδήγηση», με την Ουάσινγκτον να λαμβάνει το 50% των κερδών.
Στο Κίεβο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε λόγο για «μια από τις δυσκολότερες ιστορικές στιγμές», καθώς το σχέδιο Τραμπ θέτει την Ουκρανία μπροστά σε ένα αδιέξοδο: να θυσιάσει την «αξιοπρέπειά» της ή να διακινδυνεύσει την απώλεια ενός βασικού συμμάχου.
Οργή και αμηχανία στις Βρυξέλλες
Στους διαδρόμους των ευρωπαϊκών θεσμών, η αγανάκτηση είναι έκδηλη. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ΕΕ τονίζει πως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει «καμία εξουσία να αποδεσμεύσει περιουσιακά στοιχεία που κρατούνται στην Ευρώπη». Ένας Γάλλος διπλωμάτης χαρακτηρίζει την ιδέα «σκανδαλώδη». Άλλοι είναι ακόμη πιο ωμοί: ένας Ευρωπαίος πολιτικός δηλώνει ότι ο Στιβ Γουίτκοφ, ο απεσταλμένος του Τραμπ πίσω από το σχέδιο, «χρειάζεται να δει ψυχίατρο».
Ο φάκελος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι εξαιρετικά ευαίσθητος. Το Βέλγιο, όπου βρίσκεται η Euroclear, φοβάται πιθανά ρωσικά αντίποινα και διστάζει να εγκρίνει ένα σύστημα που μπορεί να επιβαρύνει τον δικό του προϋπολογισμό.
Μια πρόταση που περιπλέκει τα πάντα για τους Ευρωπαίους
Για πολλούς διπλωμάτες, το αμερικανικό σχέδιο ενισχύει τις βελγικές επιφυλάξεις και απειλεί να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία για το «δάνειο αποζημιώσεων». Κάποιοι φοβούνται επίσης ότι αν η ΕΕ χρησιμοποιήσει τα παγωμένα κεφάλαια, θα δεχθεί αμερικανική πίεση να τα ξεπαγώσει στο πλαίσιο μιας μεταπολεμικής συμφωνίας — με τους Ευρωπαίους φορολογούμενους να κινδυνεύουν να βρεθούν υπόχρεοι απέναντι στη Μόσχα.
Το αμερικανικό έγγραφο πάει ακόμη παραπέρα: από τα 100 δισ. δολάρια που προβλέπονται για την ανοικοδόμηση, το 50% των κερδών πηγαίνει στις ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη πρέπει να προσθέσει άλλα 100 δισ. Επιπλέον, γίνεται λόγος για έναν «αμερικανο-ρωσικό επενδυτικό μηχανισμό» μετά τον πόλεμο — κάτι που εξοργίζει ευρωπαϊκές διπλωματίες.
Φόβοι για ειρηνευτική συμφωνία εις βάρος του Κιέβου
Πέρα από τα οικονομικά, το σχέδιο δημιουργεί στρατηγική ανησυχία: ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να επιδιώκει μια συμφωνία ειρήνης που θα ευνοεί τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ζελένσκι είχε διαδοχικές συνομιλίες με τον Όλαφ Σολτς, τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Ρίσι Σούνακ για να συντονίσουν τις αντιδράσεις.
Οι Ευρωπαίοι τον διαβεβαίωσαν για τη δέσμευσή τους σε μια «δίκαιη» ειρήνη και ξεκαθάρισαν πως κάθε συμφωνία που επηρεάζει την ΕΕ, τα κράτη-μέλη ή το ΝΑΤΟ απαιτεί ευρωπαϊκή έγκριση.
Σε μια Ευρώπη ήδη διχασμένη για το ουκρανικό, το αμερικανικό σχέδιο εμφανίζεται στη χειρότερη δυνατή στιγμή — και απειλεί να υπονομεύσει την τελευταία ρεαλιστική επιλογή των Βρυξελλών για να κρατηθεί το Κίεβο όρθιο.
To άρθρο «Ο Γουίτκοφ χρειάζεται ψυχίατρο»: Η Ευρώπη έξαλλη απέναντι στο σχέδιο Τραμπ να κερδοσκοπήσει από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
