Η απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αχαΐας δεν είναι απλώς μια ακόμη είδηση από τα δικαστήρια. Είναι, όπως λέει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» η δικηγόρος Ελενα Αρβανίτη, «μια βαρύνουσας σημασίας δικαστική απόφαση που θα αποτελέσει δεδικασμένο για το κακούργημα της εγκατάλειψης νεογέννητων ζώων. Σηματοδοτεί τη δημιουργία προϋποθέσεων για βέβαιη καταδίκη αν υπάρχει δόλος και ζώο ηλικίας 30-40 ημερών».
Η Ελενα Αρβανίτη – δικηγόρος εξειδικευμένη στην προστασία των ζώων, νομική σύμβουλος της Ειδικής Γραμματείας του ΥΠΕΣ και της ΠΦΠΟ – παρέστη στο ακροατήριο υπερασπιζόμενη την κατηγορία.
Η υπόθεση
του Σκαγιοπουλείου
Το καλοκαίρι του 2022, στο Σκαγιοπούλειο Πάρκο στην Πάτρα, πέντε νεογέννητα κουτάβια βρέθηκαν μέσα σε χάρτινο κουτί. Κάποιος τα είχε αποσπάσει βίαια από τη μητέρα τους και τα είχε εγκαταλείψει. Τα ζώα εντοπίστηκαν από εθελόντρια και μεταφέρθηκαν στην Ιωάννα Γιαννακοπούλου, με ενέργειες της οποίας εντοπίστηκε η ιδιοκτήτρια του γεννήτορα. Το Β’ ΑΤ Πατρών βεβαίωσε τότε διοικητικό πρόστιμο 150.000 ευρώ για την εγκατάλειψη και άλλα 1.300 ευρώ για μη τήρηση κανόνων ευζωίας στο ενήλικο ζώο, που δεν έφερε τσιπ και δεν είχε ενημερωμένο βιβλιάριο. Ο Σύλλογος «Η Πάτρα για όλα τα ζώα» δήλωσε παράσταση πολιτικής αγωγής από την ανάκριση και στήριξε την υπόθεση μέχρι τέλους.
Το δικαστήριο, εφαρμόζοντας τον Νόμο 4830/2021 – ο οποίος εξισώνει την εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων με τη θανάτωσή τους – αναγνώρισε ότι τα κουτάβια ήταν πράγματι νεογέννητα και ότι η κατηγορούμενη ενήργησε με δόλο. Επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης έξι ετών για την εγκατάλειψη και έξι μηνών για τη μη τήρηση κανόνων ευζωίας.Πρόκειται για την πρώτη τόσο καθαρή κακουργηματική καταδίκη για εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων – ένα σημείο καμπής για τη νομολογία.
Τα εμπόδια
στην απόδειξη
«Το εν λόγω αδίκημα έχει αυξημένο βαθμό δυσκολίας από τον χαρακτηρισμό του μέχρι την άσκηση της ποινικής δίωξης», εξηγεί η Ελενα Αρβανίτη.
Το πρώτο και ίσως δυσκολότερο εμπόδιο είναι η ταυτοποίηση: «Ο εντοπισμός του ιδιοκτήτη του γεννήτορα και η ταυτοποίηση των κουταβιών με τη μητέρα ή τον πατέρα τους. Το εμπόδιο αυτό αμβλύνεται με τη δυνατότητα λήψης DNA από τα μωρά και αποστολή του υλικού στο ΕΦΑΓΥΖ. Επιπλέον προϋποθέτει συλλογή στοιχείων και μαρτυρικών καταθέσεων που θα οδηγήσουν στον δράστη της εγκατάλειψης – ιδιοκτήτη του γεννήτορα».
Το δεύτερο κρίσιμο εμπόδιο είναι ο προσδιορισμός της ηλικίας – ένα σημείο που συχνά αμφισβητείται στις δικαστικές αίθουσες:
«Το δεύτερο εμπόδιο είναι ο προσδιορισμός της ηλικίας των ζώων ώστε μετά βεβαιότητας ο δικαστικός λειτουργός να τα εντάξει στην κατηγορία των νεογέννητων, των οποίων η εγκατάλειψη επισύρει κακουργηματική ποινή».
Η εγκύκλιος
που άλλαξε το τοπίο
Εδώ παρενέβη καθοριστικά η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ζώων Συντροφιάς με την εγκύκλιο 44059/11.8.2025, η οποία – όπως τονίζει η Ελενα Αρβανίτη – «αποτέλεσε το κλειδί για επίλυση του προβλήματος της ηλικίας».
Η εγκύκλιος
l θέτει ενιαία και επιστημονικά τεκμηριωμένα κριτήρια,
l ξεκαθαρίζει ότι μόνο αρμόδιος κτηνίατρος-πραγματογνώμονας μπορεί να εκτιμήσει ηλικία,
l θωρακίζει νομικά τις Αρχές,
l εξασφαλίζει ίση και ορθή εφαρμογή του νόμου σε όλη τη χώρα. «Σημαντικό να αναφέρω», λέει η ίδια, «ότι στην κρίση του ΜΕΚ Αχαΐας άσκησε επιρροή η ανωτέρω Εγκύκλιος – η οποία και κατατέθηκε ως αναγνωστέο έγγραφο από την Πολιτική Αγωγή και δημιούργησε πρόσφορο έδαφος για υποβολή σχετικών ερωτήσεων στη μάρτυρα κτηνίατρο». Καθοριστικό στοιχείο ήταν το ότι στα κουτάβια είχαν μόλις ανατείλει τα νεογιλά δόντια – ένδειξη ηλικίας που τα κατατάσσει στα νεογέννητα με βάση την επιστημονική μεθοδολογία.
Η ουσία πίσω
από τη νομολογία
Πέρα από τα τεχνικά, υπάρχει η ανθρωπιά – ή η έλλειψή της. «Θεωρώ πως η πράξη της εγκατάλειψης αποτελεί ένα από τα πιο ειδεχθή αδικήματα εις βάρος των ζώων», λέει η Ελενα Αρβανίτη. «Χωρίζει βίαια τη μητέρα από τα μωρά της και οδηγεί τα τελευταία με μαθηματική ακρίβεια στον θάνατο. Ο δόλος δε του δράστη εν προκειμένω είναι άμεσος και αδιαμφισβήτητος, καθώς γνωρίζει και αποδέχεται τη βεβαιότητα της επελεύσεως του εγκληματικού αποτελέσματος και ουδέν πράττει για να το αποφύγει». Ο Νόμος 4830/2021 εξισώνει την εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων με τη θανάτωσή τους. Η απόφαση της Πάτρας είναι η πρώτη που το εφαρμόζει τόσο καθαρά – και τόσο ηχηρά.
Δεν είναι απλώς μια καταδίκη. Είναι ένα μήνυμα δικαιοσύνης. Και η αρχή μιας νέας σελίδας για την προστασία των ζώων στη χώρα μας.
