Η Αφρική χωρίζεται στα δύο – και η διάσπαση πιθανότατα ξεκίνησε πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Μελετώντας μαγνητικά δεδομένα, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Keele ανακάλυψαν στοιχεία για έναν γεωλογικό διαχωρισμό που ξεκινά μεταξύ Αφρικής και Αραβίας.
Αυτές οι δύο χερσαίες μάζες ήταν κάποτε συνδεδεμένες σαν δύο κομμάτια ενός παζλ, αλλά ένα σταδιακό γεγονός διαχωρισμού τις χώρισε. Και ο διαχωρισμός διασχίζει την Αφρική από τα βορειοανατολικά προς τα νότια, σαν το φερμουάρ σε ένα σακάκι, συνοδευόμενος από ηφαιστειακή δραστηριότητα και σεισμική δραστηριότητα.
Μέχρι να ολοκληρωθεί η διάσπαση, ίσως σε πέντε έως δέκα εκατομμύρια χρόνια από τώρα, η Αφρική θα αποτελείται από δύο χερσαίες μάζες. Θα υπάρχει η μεγαλύτερη χερσαία μάζα στα δυτικά, η οποία θα περιλαμβάνει τις περισσότερες αφρικανικές χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Αλγερία, η Νιγηρία, η Γκάνα και η Ναμίμπια.
Εν τω μεταξύ, η μικρότερη χερσαία μάζα στα ανατολικά θα περιλαμβάνει τη Σομαλία, την Κένυα, την Τανζανία, τη Μοζαμβίκη και ένα μεγάλο μέρος της Αιθιοπίας.
«Αυτά τα ευρήματα δίνουν μια μοναδική προοπτική για το πώς ο πλανήτης μας αλλάζει και μετατοπίζεται συνεχώς ακριβώς κάτω από τα πόδια μας», δήλωσε ο καθηγητής Peter Styles, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Keele.
Tο Ανατολικοαφρικανικό Ρήγμα
Το Ανατολικοαφρικανικό Ρήγμα συγκαταλέγεται στα πιο σημαντικά τεκτονικά συστήματα της αφρικανικής ηπείρου. Έχει μήκος περίπου 4.000 μίλια και πλάτος 30-40 μίλια, εκτείνοντας τη δραστηριότητά του από την Ιορδανία στη νοτιοδυτική Ασία έως τη Μοζαμβίκη στην ανατολική Αφρική.
Θεωρείται ότι, καθώς η Αφρική θα διαχωρίζεται μέσα σε εκατομμύρια χρόνια, το σχίσμα θα ακολουθεί τη διαδρομή του ρήγματος, «κόβοντας» στη μέση τεράστιους υδάτινους όγκους της Ανατολικής Αφρικής, όπως η λίμνη Μαλάουι και η λίμνη Τουρκάνα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η περιοχή Αφάρ, στο βόρειο άκρο του ρήγματος, εκεί όπου συναντώνται τρία μεγάλα τεκτονικά ρήγματα: το Κύριο Αιθιοπικό Ρήγμα, το Ρήγμα της Ερυθράς Θάλασσας και το Ρήγμα του Κόλπου του Άντεν.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σε αυτήν την περιοχή παρατηρούνται τα πρώιμα στάδια της διάσπασης, μια διαδικασία που πιστεύεται εδώ και χρόνια ότι βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ή έχει ξεκινήσει.
Για να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόμενο, οι ερευνητές ανέλυσαν μαγνητικά δεδομένα που είχαν συλλεγεί τη δεκαετία του 1960 με αερομεταφερόμενα όργανα και τα συνδύασαν με σύγχρονες τεχνολογίες ανάλυσης. Τα δεδομένα αυτά αποκάλυψαν «λωρίδες» δημιουργίας νέου φλοιού ανάμεσα στην Αφρική και την Αραβία, ενισχύοντας την άποψη ότι η διάσπαση της ηπείρου έχει ξεκινήσει εδώ και δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.
H μελέτη των μαγνητικών δεδομένων
H ομάδα των μελετητών χρησιμοποίησε δεδομένα από σαρωτές που εξέτασαν το μαγνητικό προφίλ του φλοιού που σχηματίζεται στα υποθαλάσσια βουνά (γνωστά στους γεωλόγους ως μεσοωκεάνιες ράχες).
Όταν οι μαγνητικοί πόλοι της Γης αντιστρέφονται – ένα φαινόμενο που συμβαίνει μία φορά κάθε μερικές χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια – αφήνουν ένα μαγνητικό σημάδι στον φλοιό που μοιάζει με τους δακτυλίους ενός δέντρου ή τον γραμμωτό κώδικα ενός προϊόντος σούπερ μάρκετ.
Η ανάλυση έδειξε ότι αρχαίες λωρίδες διάδοσης του θαλάσσιου πυθμένα εκτείνονται μεταξύ της Αφρικής και της Αραβίας – υποδηλώνοντας ότι η περιοχή άρχισε να διαχωρίζεται πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.
Η ισχυρή μαγνητική υπογραφή εδώ φαίνεται να αποτελεί απόδειξη μιας αργής αλλά συνεχούς ηπειρωτικής διάσπασης – όπου ο φλοιός τεντώνεται και λεπταίνει σαν μαλακή πλαστελίνη – μέχρι να σπάσει, σηματοδοτώντας τη γέννηση ενός νέου ωκεανού.
Αν και μπορούμε να φανταστούμε τη γη να διαλύεται μπροστά στα μάτια μας κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου γεγονότος, φυσικά θα είναι τόσο αργή η διαδικασία που οι άνθρωποι δεν θα το αντιληφθούν.
Η Dr Emma Watts, γεωχημικός στο Πανεπιστήμιο Swansea, δήλωσε ότι η αφρικανική διάσπαση βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, αλλά με εξαιρετικά αργό ρυθμό, 5 έως 16 χιλιοστά τον χρόνο στο βόρειο τμήμα του ρήγματος. «Όσον αφορά τα χρονοδιαγράμματα, η διαδικασία της διάσπασης της Αφρικής θα χρειαστεί αρκετά εκατομμύρια χρόνια για να ολοκληρωθεί», είπε, σε παλαιότερη δήλωσή της στην Daily Mail, αν και δεν συμμετείχε στην παρούσα μελέτη.
Σημειώνεται ότι τα πλήρη ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Journal of African Earth Sciences.
Πηγή: Daily Mail
