Εντονη κινητικότητα από την πλευρά των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία παρατηρείται τις τελευταίες ώρες καθώς ο άνθρωπος των ειδικών αποστολών του Ντόναλντ Τραμπ, ο Στιβ Γουίτκοφ, φέρεται να έχει καταρτίσει ένα – ετεροβαρές – σχέδιο ειρήνευσης, ύστερα από μυστικές συνομιλίες με Ρώσους – και κατά πληροφορίες – Ουκρανούς αξιωματούχους.
Το προσχέδιο της κειμένου για την ειρήνευσης σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει, λέγεται πως θα προβλέπει μεταξύ άλλων την παραχώρηση στη Ρωσία ουκρανικών εδαφών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων, τον αφοπλισμό του ουκρανικού στρατού από ορισμένα εξελιγμένα αμυντικά συστήματα, όπως επίσης και την μείωση της επιχειρησιακής του ικανότητας.
Στους Ρώσους το Ντονμπάς
Πιο συγκεκριμένα το αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων προβλέπει μεταξύ άλλων ότι η Ρωσία θα αποκτήσει πλήρη έλεγχο των περιφερειών Λουχάνσκ και Ντονέτσκ (γνωστές συνολικά ως Ντονμπάς), παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να ελέγχει περίπου το 14,5% αυτών των περιοχών.
Αν και θα παραχωρηθούν στη ρωσική πλευρά, οι περιοχές του Ντονμπάς από τις οποίες θα αποσυρθεί η Ουκρανία θα θεωρούνται αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, στην οποία η Ρωσία δεν θα μπορεί να αναπτύξει στρατεύματα.
Και ενώ σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, μυστικές συναντήσεις για την ετοιμασία του σχεδίου έγιναν και γίνονται στις ΗΠΑ και την Ουκρανία, το Κρεμλίνο όχι μόνο δεν επιβεβαιώνει τα τεκταινόμενα αλλά αντιθέτως επιχειρεί ολοένα και ισχυρότερα πλήγματα – πέρα από την γραμμή του ανατολικού μετώπου – στη δυτική Ουκρανία στα σύνορα προς την Πολωνία.
Ενταση με το Ηνωμένο Βασίλειο
Την ίδια ώρα μάλιστα, δραστηριοποιεί και τον στόλο της στα όρια των βρετανικών χωρικών υδάτων, καθώς όπως έγινε γνωστό από το βρετανικό υπουργείο Αμυνας, κατασκοπευτικό πλοίο της Ρωσίας έχει εισέλθει τις τελευταίες εβδομάδες στα ευρύτερα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου, βόρεια της Σκωτίας. Πρόκειται, όπως ειπώθηκε, για σκάφος σχεδιασμένο για τη συλλογή πληροφοριών και τη χαρτογράφηση των υποθαλάσσιων καλωδίων της χώρας ενώ όπως ανέφερε ο υπουργός Αμυνας Τζον Χίλι, το πλοίο σημάδεψε με λέιζερ πιλότους αεροσκαφών της RAF που επιτηρούν τις κινήσεις του.
Σε αυτή τη ρευστή κατάσταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο, ιδιαίτερα φιλόδοξο πακέτο μέτρων με στόχο τη δημιουργία ενός «Στρατιωτικού Σένγκεν» και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας ενώ η Πολωνία προχωρά στην ανάπτυξη 10.000 στρατιωτών για την ενίσχυση της ασφάλειας κρίσιμων υποδομών σε όλη τη χώρα, μετά τα πρόσφατα περιστατικά δολιοφθοράς σε σιδηροδρομικές γραμμές, τα οποία απέδωσε σε ρωσικό υβριδικό πόλεμο.
Τι θα προβλέπει το σχέδιο του Τραμπ
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότηατς αργά το βράδυ της Τετάρτης, το σχέδιο Τραμπ θα προβλέπει ότι η Ρωσία θα αποκτήσει πλήρη de facto έλεγχο των περιφερειών Λουχάνσκ και Ντονέτσκ (γνωστές συνολικά ως Ντονμπάς), παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να ελέγχει περίπου το 14,5% αυτών των περιοχών.
Αν και θα παραχωρηθούν στη ρωσική πλευρά, οι περιοχές του Ντονμπάς από τις οποίες θα αποσυρθεί η Ουκρανία θα θεωρούνται αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, στην οποία η Ρωσία δεν θα μπορεί να αναπτύξει στρατεύματα.
Στις άλλες δύο εμπόλεμες περιφέρειες, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια, οι υφιστάμενες γραμμές ελέγχου θα διατηρηθούν ως έχουν με τη Ρωσία να επιστρέφει κάποια εδάφη.
Σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες θα αναγνωρίσουν την Κριμαία και το Ντονμπάς ως νόμιμα ρωσικά εδάφη, αλλά η Ουκρανία δεν θα υποχρεωθεί να το πράξει.
Ουκρανός αξιωματούχος υποστήριξε ότι το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης περιορισμούς στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού και στους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, με αντάλλαγμα αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές τι ακριβώς θα περιλαμβάνουν οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας πέρα από τη δέσμευση για προστασία από μελλοντική ρωσική επίθεση.
Ο ρόλος της Τουρκίας και του Κατάρ
Σύμφωνα με δύο πηγές που επικαλείται το Axios, το Κατάρ και η Τουρκία συμμετέχουν στη διαμόρφωση του νέου σχεδίου Τραμπ και στη στήριξη της αμερικανικής διαμεσολάβησης.
«Η μεσολάβηση του Κατάρ και της Τουρκίας βοήθησε να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα και μπορεί να βοηθήσει και στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία», είπε μία από τις πηγές.
Ανώτερος αξιωματούχος του Κατάρ συμμετείχε στις συνομιλίες μεταξύ του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και του επικεφαλής συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Ρουστέμ Ουμέροφ, το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Ο Ουμέροφ, πάντα σύμφωνα με τους αξιωματούχους που επικαλείται το Axios, είχε εξουσιοδοτηθεί από τον Ζελένσκι να διαπραγματευτεί με τον Γουίτκοφ και πολλές από τις παρατηρήσεις του ενσωματώθηκαν στο κείμενο του σχεδίου των 28 σημείων.
Η ίδια πηγή υποστήριξε ότι στις συνομιλίες με τον Ουμέροφ επιτεύχθηκαν πολλές καταρχήν συμφωνίες.
Ωστόσο, Ουκρανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι ο Ζελένσκι έστειλε τον Ουμέροφ για να ενημερωθεί για το αμερικανικό σχέδιο, αλλά τόνισε ότι επρόκειτο για προφορική ενημέρωση και ότι ο Ουμέροφ δεν έλαβε γραπτή πρόταση από τον Γουίτκοφ.
Ο Ουκρανός αξιωματούχος διέψευσε επίσης ότι ο σύμβουλος του Ζελένσκι αποδέχθηκε τους όρους του σχεδίου κατά τη διάρκεια της συνάντησης και υποστήριξε ότι η Ουκρανία διαφωνεί με πολλά από τα σημεία.
Πριν συναντήσει τον Ουμέροφ, ο Γουίτκοφ είχε πραγματοποιήσει εκτενείς συζητήσεις για το σχέδιο με τον Ρώσο απεσταλμένο Κιρίλ Ντμίτριεφ.
Στο πλαίσιο της τουρκικής υποστήριξης προς την ειρηνευτική πρωτοβουλία Τραμπ, ο Γουίτκοφ είχε προγραμματίσει να επισκεφθεί την Άγκυρα την Τετάρτη και να πραγματοποιήσει τριμερή συνάντηση με τον Ζελένσκι και τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, σύμφωνα πάντα με την αμερικανική πλευρά.
To ταξίδι στην Άγκυρα
Αμερικανός αξιωματούχος υποστήριξε ότι η συνάντηση αναβλήθηκε όταν έγινε σαφές ότι ο Ζελένσκι έκανε πίσω από τις καταρχήν συνεννοήσεις που είχαν επιτευχθεί με τον Ουμέροφ και δεν ενδιαφερόταν να συζητήσει το σχέδιο Τραμπ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ζελένσκι ταξίδευε στην Άγκυρα με ένα άλλο σχέδιο, που έχει εκπονηθεί σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους και που η Ρωσία δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχθεί.
Ουκρανός αξιωματούχος ανέφερε ότι η συνάντηση αναβλήθηκε επειδή ο Ζελένσκι ζήτησε το σχέδιο να συζητηθεί σε ευρύτερο σχήμα, με τη συμμετοχή ευρωπαϊκών χωρών.
Δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος σημείωσε ότι ένα εσωτερικό πολιτικό σκάνδαλο στην Ουκρανία, που αφορά έρευνες διαφθοράς εις βάρος στενών συμβούλων του Ζελένσκι, αποτέλεσε έναν ακόμη λόγο για την αναβολή της συνάντησης.
Ο αξιωματούχος είπε ότι ο Τραμπ είχε εξουσιοδοτήσει τον Γουίτκοφ να επιδιώξει συμφωνία με τον Ζελένσκι στην Τουρκία και στήριξε την απόφαση για την ακύρωση της συνάντησης με τον Ουκρανό πρόεδρο.
«Τώρα θα περιμένουμε. Η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο του Ζελένσκι», δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος. Πρόσθεσε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος μπορεί να μεταβεί στην Ουάσινγκτον για να συζητήσει το νέο αμερικανικό σχέδιο, εφόσον το επιθυμεί.
