Η κρίση στη Νέα Αριστερά έχει την καταβολή της στην κρίση του ΣΥΡΙΖΑ. Και με κάθε σεβαστή και υπερβολική σύγκριση, έχει την καταβολή της στο περίφημο «σταυρικό ζήτημα» της Αριστεράς που είχε διατυπώσει ο Ηλίας Ηλιού. Θα πάει με το Κέντρο ή θα επιμείνει μόνη της; Οι επιταχυντές της Ιστορίας από το 2010 και μέχρι σήμερα δεν έδωσαν τον χώρο στο πάλαι μικρό κόμμα της ανανεωτικής πτέρυγας να κοιταχτεί στον καθρέφτη και να δει τι είναι και τι θέλει. Η όλη του παρουσία, εν κινήσει, περισσότερο είχε τα στοιχεία του κατεπείγοντος – μια συνθήκη που πάντα ευνοεί τον αρχηγισμό – και λιγότερο μια βήμα-βήμα στρατηγική που θα ξεδίπλωνε και όρους σοβαρής πολιτικής κυριαρχίας.
Η χώρα από το 2010 άρχισε να βιώνει την αποσυναρμολόγηση του υλικού κεκτημένου της Μεταπολίτευσης. Ενας μεγάλος κύκλος έκλεινε επώδυνα και η ιστορική παραδοξότητα ήταν πως τον κύκλο αυτόν καλούνταν να τον κλείσει ακριβώς το κόμμα που είχε συμβάλει στην κοινωνική δημοκρατική κινητικότητα: το ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΝ – ΣΥΡΙΖΑ άμεσα έκανε μερικά άλματα που επιβοήθησε η τσιπρική στρατηγική για «κυβερνώσα Αριστερά». Δεν συνοδεύθηκε από τη στερέωση του κόμματος ή το άνοιγμα με μαζικές συμμαχίες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πλην της όντως μεγάλης νίκης για την Περιφέρεια Αττικής το 2014. Το 2012 γρήγορα έγινε 2015 και τα επεξεργασμένα βήματα ήταν αδύναμα. Η προοπτική της εξουσίας αραίωνε μια στρατηγική βάθους. Το αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα – με άξονά του το ακραίο Κέντρο – διευκόλυνε τον αρχηγισμό και όχι την προγραμματική και πολιτική οικοδόμηση. Η πρώτη φορά Αριστερά παρέλαβε τη χώρα με άδεια ταμεία και με μια κοινωνία χωρίς πολλές αντοχές. Τα ίδια ασθενή βήματα έγιναν και το 2015-2019 και το 2019-2023. Αν στην πρώτη φάση η δικαιολογία ήταν «τώρα κυβερνούμε τη χώρα», στη δεύτερη η πανδημία μαζί με μια φραξιονιστική περιδίνηση και με ακόμη πιο σταυρικό το ζήτημα «Αριστερά ή Κέντρο» (αυτή τη φορά στο εσωτερικό του χώρου) έδειχνε τα όρια του κόμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε αποφασίσει αν θα είναι χώρος, κόμμα, μέτωπο και με τι χαρακτηριστικά. Η πολιτική βέβαια δεν είναι άθλημα που δίνει χρόνο.
Η κυριαρχία του Μητσοτάκη, η μηδέν υπεράσπιση των τομών της συριζαϊκής διακυβέρνησης, η απουσία μιας εσωτερικής ειλικρινούς συζήτησης αποτέλεσαν βασικά γεγονότα για την αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ. Κόμμα με παράδοση στη συλλογικότητα, έμελλε να γίνει και αρχηγικό και να δώσει την εικόνα πως έσβησε λόγω κανονικότητας της χώρας. Οι σημερινοί σπασμοί στην ευρύτερη περιοχή των κομμάτων που είχαν αναφορά στον μεγάλο ΣΥΡΙΖΑ του 2012-2023 απλώς επιβεβαιώνουν τα επεισόδια παρατεταμένων κρίσεων και ανεξόφλητων λογαριασμών. Το μεγάλο κάδρο, από τις κινήσεις του Τσίπρα μέχρι τις διεργασίες στα αριστερά αλλά και στη βάση του ΠΑΣΟΚ (πλην ΚΚΕ), σήμερα δεν εικονογραφεί απλώς μια αρρυθμία στην εν λόγω πολιτική περιοχή. Αποκαλύπτει με κάθε αφορμή πως δεν αρκεί να λες πώς θα καλύψεις ένα κενό, αλλά πρώτα να το εντοπίζεις.
Η προοδευτική παράταξη ιστορικά έκανε τις γενναίες εκκινήσεις και επανεκκινήσεις της από τις τοπικές κοινωνίες και από τις μάχες σε δήμους και περιφέρειες. Εκεί κατ’ αρχάς ή και παράλληλα συναντιόταν με την κοινωνία. Εκεί σφυγμομετρούσε σοβαρά τις αγωνίες και διαμόρφωνε πολιτικό σχέδιο. Εκεί θα ξαναβρεί τον εαυτό της. Εστω σπασμένη και ρημαγμένη. Αν θέλει να το κάνει.
