Η χρόνια αϋπνία δεν είναι απλώς μια κακή συνήθεια ή μια περίοδος άγχους που προκαλεί μερικές άγρυπνες νύχτες. Είναι μια πραγματική πάθηση, και έχει κυρίως γυναικείο πρόσωπο. Σύμφωνα με έρευνα της Elma Research για λογαριασμό του ΟΝDA, του Εθνικού Παρατηρητηρίου Υγείας της Γυναίκας της Ιταλίας, η αϋπνία αποτελεί σιωπηλή συντροφιά εκατομμυρίων γυναικών ηλικίας 40 έως 60 ετών. Παρ’ όλο που υποφέρουν από προβλήματα ύπνου πέντε νύχτες την εβδομάδα για περισσότερα από έξι χρόνια, μόνο δύο στις πέντε αναγνωρίζουν ότι πάσχουν από χρόνια αϋπνία.
Η επίδραση είναι βαθιά και πολύπλευρη: το 72% δηλώνει επιδείνωση της ψυχικής υγείας και της διάθεσης, το 66% αναφέρει μειωμένη συγκέντρωση και εργασιακή απόδοση, ενώ μία στις τρεις παραδέχεται ότι ο κακός ύπνος επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις της. Ο γιατρός Αμεντέο Σόλντι τονίζει ότι η χρόνια αϋπνία «δεν είναι απλώς ένα σύμπτωμα ή μια παροδική δυσκολία, αλλά μια διαταραχή που επηρεάζει όλες τις ώρες της ημέρας και κάθε πτυχή της ζωής». Η σωστή διάγνωση, όπως επισημαίνει, αποτελεί το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της υγείας και της ποιότητας ζωής.
Η πάθηση αυτή αλλάζει τους μηχανισμούς ρύθμισης του ύπνου, διαταράσσει τη νευροχημική ισορροπία και επηρεάζει τη μνήμη, τη διάθεση, τον μεταβολισμό και τη λειτουργικότητα του οργανισμού. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Ματέο Μπαλεστριέρι, για να θεωρηθεί χρόνια μια αϋπνία πρέπει οι δυσκολίες ύπνου να συμβαίνουν τουλάχιστον τρεις νύχτες την εβδομάδα για πάνω από τρεις μήνες. Περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού πληροί αυτά τα κριτήρια, όμως οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Η έγκαιρη αναγνώριση είναι καθοριστική για να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή, μεταβολική και ψυχική υγεία.
Οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο, εξαιτίας ενός συνδυασμού βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Οι ορμονικές διακυμάνσεις σε περιόδους όπως η εφηβεία, η εγκυμοσύνη και κυρίως η εμμηνόπαυση μεταβάλλουν τους κιρκάδιους ρυθμούς, ενώ το συνεχές άγχος από τη διπλή ευθύνη εργασίας και οικογένειας δημιουργεί μια μόνιμη κατάσταση εγρήγορσης. «Ο κακός ύπνος δεν είναι φυσιολογικός ούτε αναπόφευκτος με την ηλικία. Ο καλός ύπνος είναι βασική βιολογική ανάγκη, όπως το φαγητό ή η αναπνοή», υπογραμμίζει η ψυχίατρος Έμι Μπόντι.
Ωστόσο, τρεις στις τέσσερις γυναίκες δεν έχουν λάβει ποτέ επίσημη διάγνωση, ακόμη κι αν η αϋπνία τους επιδεινώνει τα συμπτώματα άλλων ασθενειών ή μειώνει την ανταπόκριση στις θεραπείες. Κατά μέσο όρο χρειάζονται δύο χρόνια για να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό. «Η χρόνια αϋπνία επιβαρύνει τις γυναίκες που ήδη ζουν με χρόνιες παθήσεις, μεγεθύνει τα συμπτώματα και αυξάνει το αίσθημα απομόνωσης», τονίζει η ερευνήτρια Σάρα Καρλόνι. «Είναι απαραίτητο να αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη νόσος με δική της θεραπευτική προσέγγιση, ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε στις γυναίκες μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής».
