«Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου βρίσκεται στο να παραμένει σταθερός, ήρεμος και ειλικρινής, ακόμη κι όταν όλα γύρω του αλλάζουν.»
Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν.
Κάποτε, η αξιοπρέπεια ήταν τρόπος ύπαρξης. Για τον Μάρκο Αυρήλιο, η αληθινή αξιοπρέπεια δεν εξαρτάται από τη γνώμη των άλλων, αλλά από την εσωτερική πειθαρχία. Το να ζει ο άνθρωπος σε αρμονία με τον εαυτό του και τη φύση. Για τους Στωικούς, να ζεις με αξιοπρέπεια σήμαινε να ζεις σύμφωνα με τον Λόγο — δηλαδή με καθαρή συνείδηση, μετριοπάθεια και αίσθηση καθήκοντος.
Στους «ρευστούς καιρούς» που ζούμε αξίζει να αναρωτηθεί κανείς: υπάρχει ακόμη αυτή η έννοια μέσα μας; Παραμένει οδηγός στη συμπεριφορά μας ή έχει χαθεί κάπου ανάμεσα στην ανάγκη για επιβεβαίωση, στη μίμηση των φανταχτερών προτύπων που πουλάει η ανεξέλεγκτη αγορά;
Ωστόσο, στους καιρούς που ζούμε, η έννοια της αξιοπρέπειας είναι πιο πολύτιμη από ποτέ. Δεν «μετριέται» στις στιγμές της επιτυχίας, αλλά σε εκείνες που δοκιμαζόμαστε. Εκεί όπου, παρά τη στενοχώρια ή την απογοήτευση, επιλέγουμε να σταθούμε όρθιοι και να συνεχίσουμε.
Αγκαλιάζοντας την αποτυχία
Στην πορεία της ζωής μας οι αποτυχίες είναι αναπόφευκτες. Συχνά βρισκόμαστε μπροστά σε μια δύσκολη επιλογή: να τα παρατήσουμε ή να συνεχίσουμε να παλεύουμε. Αυτές τις ώρες ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την απογοήτευση γίνεται ο καθρέφτης που αντανακλά την αξιοπρέπειά μας.
Η απογοήτευση είναι ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης στη ζωή όλων μας, ωστόσο, έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας. Θα μάς βοηθήσει να καλλιεργήσουμε ανθεκτικότητα και επιμονή.
Προσωπικές εμπειρίες
Η ζωή ξέρει να μάς δοκιμάζει. Όλους μας. Κανείς δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε μάς διαμορφώνουν. Μας δυναμώνουν εσωτερικά.
Όλοι είχαμε κάποια στιγμή απογοήτευσης που φαινόταν αξεπέραστη. Ίσως μια ευκαιρία που χάθηκε, μια αναγνώριση που δεν ήρθε, μια αγάπη που γλίστρησε μέσα από τα χέρια μας. Το πλήγμα είναι πάντα βαρύ. Ωστόσο, μέσα από αυτό γεννιέται η επίγνωση ότι η αληθινή αξιοπρέπεια δεν έχει να κάνει με την επιτυχία ή την ευτυχία, αλλά με το κουράγιο να μπορούμε να συνεχίζουμε.
Όταν πάψουμε να συνδέουμε την αξία μας με τα αποτελέσματα και αρχίσουμε να εστιάζουμε στη στάση μας, στις αξίες μας και στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε όταν είμαστε οι χαμένοι, τότε ανακαλύπτουμε μια δύναμη πιο σταθερή από κάθε επιτυχία.
Ο ρόλος της ανθεκτικότητας
Δεν είναι οι ανατροπές που ορίζουν την πορεία μας, αλλά η εσωτερική μας ικανότητα να ξαναβρούμε ισορροπία. Η ανθεκτικότητα δεν είναι προνόμιο λίγων· είναι μια έμφυτη ικανότητα που όλοι διαθέτουμε. Κάθε εμπειρία που μας δοκιμάζει μάς βοηθά να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και να ξαναβρούμε την αξιοπρέπειά μας.
Αποδοχή και εξέλιξη
Η αντιμετώπιση των απογοητεύσεων μπορεί να είναι συναισθηματικά εξαντλητική και συχνά μάς κάνει να αμφιβάλλουμε για την αξία μας. Ένα στοιχείο που μπορεί να μάς βοηθήσει είναι η αποδοχή της κατάστασης. Όχι παθητικά αλλά με ρεαλισμό.
Όταν αποδέχεσαι την κατάσταση όπως είναι, δημιουργείς χώρο για ενδοσκόπηση και επιτρέπεις στην ήττα να καλλιεργήσει μέσα σου αίσθηση αξιοπρέπειας και δύναμης.
Το δώρο της λύπης
Υπάρχουν στιγμές που η λύπη και ο πόνος μάς βαραίνουν, ίσως όμως δεν έρχονται αναίτια.Έρχονται για να μας δείξουν ποιοι είμαστε. Κάθε συναίσθημα που μάς αγγίζει βαθιά, μάς μεταμορφώνει.
Όταν τολμούμε να τα νιώσουμε χωρίς να τα φοβηθούμε, αρχίζουμε να αλλάζουμε. Επειδή μόνο ό,τι μας αγγίζει βαθιά μπορεί πραγματικά να μας μετακινήσει. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι το αόρατο δώρο της λύπης.
Ταπεινότητα και προσαρμοστικότητα
Κάποτε πιστεύαμε πως η ζωή θα συμβεί όπως την προγραμματίζαμε. Ώσπου μια μέρα μια αποτυχία, μια απώλεια, μια καταστροφή, μάς δίνει ένα σκληρό μάθημα.
Στην προσπάθεια να ξαναπάρουμε τον έλεγχο, εξαντλούμαστε, χάνουμε τον προσανατολισμό μας. Κι όμως, μέσα από αυτή τη φθορά γεννιέται η ταπεινότητα- η αποδοχή ότι κάποια πράγματα απλώς δεν είναι στο χέρι μας. Με τον καιρό μαθαίνουμε να προσαρμοζόμαστε. Να αλλάζουμε χωρίς να χάνουμε τον εαυτό μας. Με αξιοπρέπεια.
Ανοχή στην αβεβαιότητα
Ζούμε σε μια «ρευστή εποχή»— όπως έγραψε ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν (Zygmunt Bauman) στο βιβλίο Ρευστοί καιροί: Η ζωή την εποχή της αβεβαιότητας (μτφρ. Κ. Γεωρμάς, εκδ. Μεταίχμιο, 2009). Σε μια εποχή όπου οι σταθερές διαλύονται και δεν υπάρχουν βεβαιότητες.
Όταν συνειδητοποιούμε ότι μεγάλο μέρος της αβεβαιότητας γύρω μας δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα αόρατων συμφερόντων και αδιέξοδων επιλογών, αρχίζουμε να βλέπουμε πιο καθαρά. Οι νέοι άνθρωποι μεγαλώνουν μέσα σε μια εποχή όπου η ανασφάλεια συχνά καλλιεργείται — μια εποχή που δοκιμάζει όχι μόνο την υπομονή, αλλά και την πίστη τους στο μέλλον.
Η αληθινή δύναμη σήμερα δεν είναι να αποδεχόμαστε παθητικά την αστάθεια, αλλά να μαθαίνουμε να στεκόμαστε μέσα της με επίγνωση, να διακρίνουμε τι αλλάζει γύρω μας και γιατί. Γιατί η αξιοπρέπεια δεν είναι απλώς αντοχή — είναι συνειδητότητα: να προχωράμε χωρίς να χάνουμε τη διαύγειά μας, ακόμη κι όταν ο κόσμος γύρω μας έχει χάσει τον προσανατολισμό του.
«Η ζωή», λέει μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχοθεραπεία, η Έμυ Βαν Ντόρζεν, «δεν είναι εύκολη. Ποτέ δεν ήταν και ποτέ δεν θα γίνει».
Η ίδια σημειώνει: «Το Αλμα της Πίστης μου είναι να εμπιστευτώ πως η ζωή θα μου φέρει ακριβώς τις εμπειρίες που μου ταιριάζουν για να μάθω να ζω. Και μερικές φορές αυτές οι εμπειρίες θα είναι δύσκολες. Κάποιες φορές μπορεί να φαίνονται καταστροφικές. Όμως, όταν τις υπερβούμε και μάθουμε από αυτές, τις κάνουμε στιγμές αλήθειας.»
Ίσως και αυτό να είναι το σημαντικό: να μπορούμε να εμπιστευόμαστε τη ζωή ακόμη κι όταν δεν την καταλαβαίνουμε. Και να στεκόμαστε μέσα στις δοκιμασίες, με αξιοπρέπεια.
www.ertnews.gr
