Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το ετήσιο Πακέτο Διεύρυνσης, επιβεβαιώνοντας ότι η ένταξη νέων μελών στην ΕΕ βρίσκεται όλο και πιο κοντά, με το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία να ξεχωρίζουν για τις μεταρρυθμίσεις τους.
Ανταπόκριση – Βρυξέλλες
Η έκθεση αξιολογεί την πρόοδο δέκα υποψήφιων και δυνητικών υποψήφιων χωρών: Μαυροβούνιο, Αλβανία, Ουκρανία, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο, Τουρκία και Γεωργία.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «είμαστε πιο αποφασισμένοι από ποτέ να μετατρέψουμε τη διεύρυνση της ΕΕ σε πραγματικότητα», προσθέτοντας ότι «μια μεγαλύτερη Ένωση σημαίνει μια ισχυρότερη και πιο επιδραστική Ευρώπη στη διεθνή σκηνή». Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η διαδικασία θα παραμείνει «αυστηρά βασισμένη στις επιδόσεις», με συγκεκριμένες συστάσεις για κάθε χώρα.
Αλβανία και Μαυροβούνιο παραμένουν πρωτοπόροι
Το Μαυροβούνιο παραμένει η πιο προχωρημένη υποψήφια χώρα, έχοντας κλείσει τέσσερα κεφάλαια διαπραγμάτευσης τον τελευταίο χρόνο. Η Κομισιόν εκτιμά ότι, εφόσον διατηρηθεί ο ρυθμός μεταρρυθμίσεων, η χώρα είναι σε τροχιά να ολοκληρώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις έως το τέλος του 2026.
Η Αλβανία έχει σημειώσει επίσης σημαντική πρόοδο, με άνοιγμα τεσσάρων clusters τον τελευταίο χρόνο. Έχει σημειωθεί πρόοδος στα θεμελιώδη ζητήματα, ιδίως στη δικαστική μεταρρύθμιση και στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. Ο στόχος της χώρας να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις έως το 2027 θεωρείται εφικτός εφόσον συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Ουκρανία και Μολδαβία σημειώνουν πρόοδο παρά τις προκλήσεις
Παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας, η Ουκρανία έχει ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία screening και έχει προχωρήσει σε βασικές μεταρρυθμίσεις, αναφέρει η Κομισιόν. Η χώρα πληροί τις προϋποθέσεις για το άνοιγμα τριών clusters και η Κομισιόν εργάζεται ώστε το Συμβούλιο να μπορέσει να προχωρήσει στο άνοιγμα όλων των clusters πριν το τέλος του έτους. Η ουκρανική κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την προσωρινή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων έως το τέλος του 2028, αν και η Κομισιόν θεωρεί ότι απαιτείται επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο κράτος δικαίου και στην αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Η Μολδαβία, αντιμετωπίζοντας συνεχείς υβριδικές απειλές και προσπάθειες αποσταθεροποίησης, έχει προχωρήσει σημαντικά στην ενταξιακή της πορεία, ολοκληρώνοντας επίσης τη διαδικασία screening. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την προσωρινή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στις αρχές του 2028, κάτι που η Κομισιόν χαρακτηρίζει φιλόδοξο αλλά εφικτό, εφόσον επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις.
Βαθιά πόλωση και επιβράδυνση για τη Σερβία
Η Σερβία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, με την πόλωση στη σερβική κοινωνία να έχει εντείνει στο πλαίσιο μαζικών διαδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα από τον Νοέμβριο του 2024. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν σημαντικά επιβραδυνθεί και η Κομισιόν εκφράζει ανησυχία για την οπισθοδρόμηση στην ελευθερία του λόγου και τη διάβρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Αναμένεται από τη χώρα να ξεπεράσει το αδιέξοδο στον τομέα της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να αναστρέψει επειγόντως την οπισθοδρόμηση.
Αναμονή για συνταγματικές αλλαγές στη Βόρεια Μακεδονία
Η Βόρεια Μακεδονία συνεχίζει την εργασία της στους χάρτες πορείας για το κράτος δικαίου, αλλά απαιτείται ταχεία και αποφασιστική δράση στα benchmarks για το άνοιγμα του πρώτου cluster. Η χώρα πρέπει να υιοθετήσει τις απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές με στόχο την ενσωμάτωση στο Σύνταγμα πολιτών που ζουν εντός των συνόρων και ανήκουν σε άλλους λαούς, όπως οι Βούλγαροι, όπως αναφέρεται στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιουλίου 2022.
Περιορισμένη πρόοδος για Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κοσσυφοπέδιο
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η πολιτική κρίση και το τέλος του κυβερνητικού συνασπισμού έχουν υπονομεύσει την πρόοδο προς την ΕΕ, με περιορισμένες μεταρρυθμίσεις. Για να ξεκινήσουν αποτελεσματικά οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, οι αρχές πρέπει να οριστικοποιήσουν και να υιοθετήσουν νόμους για τη δικαστική μεταρρύθμιση, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το Κοσσυφοπέδιο παρέμεινε προσηλωμένο στην ευρωπαϊκή πορεία, με υψηλό επίπεδο δημόσιας υποστήριξης. Ωστόσο, η καθυστέρηση στο σχηματισμό θεσμών μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου επιβράδυνε την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων. Η Κομισιόν είναι έτοιμη να προετοιμάσει Γνώμη για την αίτηση ένταξης του Κοσσυφοπεδίου, εάν το ζητήσει το Συμβούλιο.
Σοβαρές ανησυχίες για Τουρκία και Γεωργία
Η Τουρκία παραμένει υποψήφια χώρα και βασικός εταίρος της ΕΕ, αλλά οι διαπραγματεύσεις ένταξης παραμένουν σε αδιέξοδο από το 2018. Η Κομισιόν εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για τις αυξανόμενες νομικές ενέργειες κατά πολιτικών αντιπάλων και κομμάτων, ενώ η επιδείνωση των δημοκρατικών προτύπων, της δικαστικής ανεξαρτησίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν έχει αντιμετωπιστεί, με αποτέλεσμα η χώρα να παρουσιάζει “σαφή οπισθοδρόμηση”.
Για τη Γεωργία, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε αποφασίσει το 2024 ότι η διαδικασία ένταξης της χώρας είχε ουσιαστικά σταματήσει. Από τότε, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί απότομα, με σοβαρή δημοκρατική οπισθοδρόμηση που χαρακτηρίζεται από ταχεία διάβρωση του κράτους δικαίου και σοβαρούς περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Κομισιόν θεωρεί τη Γεωργία υποψήφια χώρα μόνο στο όνομα και απαιτεί επειγόντως την αντιστροφή της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης.
Στρατηγική σημασία και επόμενα βήματα
Η ύπατη εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλας τόνισε ότι «η διαδικασία διεύρυνσης κινείται σήμερα ταχύτερα από τα τελευταία 15 χρόνια», προσθέτοντας ότι «υπάρχει ρεαλιστικός στόχος η ένταξη νέων χωρών έως το 2030».
Η Επίτροπος για τη Διεύρυνση, Μάρτα Κος, υπογράμμισε ότι «συνολικά, το 2025 ήταν έτος σημαντικής προόδου για τη διεύρυνση της ΕΕ», με το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία να προχωρούν περισσότερο στις μεταρρυθμίσεις.
Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η σταδιακή ενσωμάτωση των υποψήφιων χωρών στην Ενιαία Αγορά ενισχύει τους δεσμούς με την Ένωση ακόμη και πριν από την ένταξή τους. Πρωτοβουλίες όπως το Σχέδιο Ανάπτυξης 6 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα Δυτικά Βαλκάνια, το Σχέδιο Ανάπτυξης 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη Μολδαβία και το Ταμείο 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία επιτρέπουν στις χώρες να προχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις τους.
Για να διασφαλιστεί ότι τα νέα κράτη μέλη θα συνεχίσουν να διασφαλίζουν και να διατηρούν το ιστορικό τους στο κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα, οι μελλοντικές Συνθήκες Προσχώρησης θα πρέπει να περιλαμβάνουν ισχυρότερες διασφαλίσεις έναντι της οπισθοδρόμησης στις δεσμεύσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Τώρα εναπόκειται στο Συμβούλιο να εξετάσει τις σημερινές συστάσεις της Κομισιόν και να λάβει αποφάσεις για τα επόμενα βήματα στη διαδικασία διεύρυνσης.
www.ertnews.gr
