Ιστορικές εξελίξεις έφεραν δύο πολύ διαφορετικές ανθρώπινες κοινωνίες στον ίδιο στενό γεωγραφικό χώρο. Γειτονικοί πληθυσμοί, μικροί σε μέγεθος αλλά με διογκωμένο θρησκευτικό φανατισμό. Στον πρώτο, οι φανατικοί είναι πιο άφθονοι, κατέχουν μόνιμα την εξουσία, αποφασίζουν και εφαρμόζουν τις ιδέες τους χωρίς περιττές διαδικασίες. Στον δεύτερο, έχουν θεσπισθεί εξωθρησκευτικοί νόμοι και οι κυβερνώντες, φανατικοί και μη, υποχρεώνονται σε ανά τετραετία έλεγχο, έγκριση και προγραμματισμό των πράξε;vν τους. Οι πρώτοι δεν διακρίνονται για αξιόλογη παραγωγικότητα ούτε για τεχνολογικές επιδόσεις. Οι δραστηριότητές τους στοχεύουν αποκλειστικά στην εξολόθρευση των δεύτερων. Χρησιμοποιούν τα λίγα ή πολλά μέσα που τους προσφέρουν οι πλούσιοι φίλοι τους για να φτιάχνουν πρωτόγονες πολεμικές κατασκευές. Οι δεύτεροι φροντίζουν να προμηθεύονται τα πιο εξελιγμένα όπλα των διεθνών φίλων τους αλλά παράλληλα μεριμνούν για αυξημένη παραγωγικότητα στον τόπο τους, πρωταγωνιστώντας σε τεχνολογικά επιτεύγματα. Στους αλλεπάλληλους σκληρούς πολέμους μεταξύ τους, οι δεύτεροι επικρατούν κατά κράτος. Οι πρώτοι όμως δεν έχουν την ικανότητα να αντιληφθούν την έννοια της ήττας. Υφίστανται συνεχείς συντριβές σε επίπεδο στρατιωτικό, τεχνολογικό, οικονομικό, αναπτυξιακό, επιστημονικό, πολιτιστικό, χωρίς αυτό να αλλάζει τις πεποιθήσεις τους.
Με την καταστροφική συμβίωση να διαρκεί δεκαετίες, άραγε υπάρχει λύση; Μια εθελοντική ειρηνική συνύπαρξη θα προαπαιτούσε να προσχωρήσουν οι πρώτοι στην κοσμοθεωρία των δεύτερων ή το αντίστροφο, πράγμα που μάλλον αποκλείεται, για αιώνες. Μια βίαιη διακοπή της συμβίωσης, με εκδίωξη του ενός πληθυσμού από τον τόπο του, είναι ανέφικτη, δεν είναι αποδεκτό στην εποχή μας να αναγκασtούν εκατομμύρια άνθρωποι να μεταναστεύσουν για πάντα.
Εξαναγκασμός σε ειρηνική συνύπαρξη απαιτεί επιβολή και τήρηση αυστηρών όρων, με ευθύνη του ισχυρότερου. Θα ξεκινήσει με τον πλήρη και απόλυτα ελεγχόμενο αφοπλισμό των πρώτων. Επόμενος όρος, η μη αυτοδιάθεσή τους, δηλαδή η απόλυτη παρεμπόδιση διοικητικών πράξεων, έργων, δραστηριοτήτων, προπαγάνδας κ.λπ. που αποβλέπουν στην καταστροφή των δεύτερων. Τρίτος, η υποχρεωτική χρησιμοποίηση για χρήσιμα έργα της χρηματοδότησης που έρχεται από το εξωτερικό, στοχεύοντας σε ανάπτυξη πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς παραγωγής, με αξιοποίηση των φυσικών πόρων της περιοχής των πρώτων, με έμφαση στον τουρισμό λόγω ιδανικού φυσικού περιβάλλοντος. Τέταρτος, θα ευνοούνται, σε συνθήκες ασφαλείας, οι προσλήψεις εργαζομένων των δύο φύλων, με αυξημένες ικανότητες σε σύγχρονη υψηλή τεχνολογία, που, αν και κατοικούν στην περιοχή των πρώτων, θα εργάζονται στην περιοχή των δεύτερων. Η δημιουργία πλούτου συνιστά ρεαλιστική λύση, διαμορφώνοντας ευνοϊκές προϋποθέσεις για βιώσιμη διέξοδο στο αδιέξοδο.
Η υψηλή αμοιβή όσων αξιοκρατικά ξεχωρίζουν μεταξύ των πρώτων θα προσελκύσει ικανούς νέους και θα τους ωθήσει στην εγκατάλειψη αρχέγονων παραδοσιακών πρακτικών και στην στροφή προς αποδοτική τεχνική μόρφωση και μοντέρνα νοοτροπία. Η θρησκευτική τάση για αφανισμό του αντιπάλου θα εξαλειφθεί σταδιακά, με την αναγκαστική φιλελευθεροποίηση οικονομίας και κοινωνίας. Δηλαδή, μια δυναμική εισβολή της νεωτερικότητας θα ευτελίσει την προσήλωση σε απηρχαιωμένες αντιλήψεις. Πιθανότατα, θα ακολουθήσει η σταδιακή μείωση των ακραίων τάσεων και στην κοινωνία των δεύτερων. Eνα είδος «τέλους της Ιστορίας», κατά Φουκουγιάμα, θα έχει λύσει ένα χρόνιο ολέθριο πρόβλημα. Γιατί να μην αντικατασταθεί η εξολόθρευση ανθρώπου από άνθρωπο με την παραγωγική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, προς όφελος και των δύο;
Ο Κίμων Χατζημπίρος είναι καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
