Τον δικό της «Φάρο» της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) ξεκινά να «χτίζει» η Ελλάδα, που περιλαμβάνεται στην «πρώτη ταχύτητα» των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα αποκτήσουν εργοστάσια ΑΙ.
Συγκεκριμένα, το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ «Pharos» θα είναι ένα από τα πρώτα δεκατρία που θα λειτουργήσουν συνολικά στην Ευρώπη. Αποτελεί δε πρωτοβουλία στρατηγικής σημασίας, «καθώς θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη αξιόπιστων εφαρμογών ΤΝ και την προώθηση της καινοτομίας με γνώμονα τη βιωσιμότητα», όπως τονίστηκε στη χθεσινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, όπου ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου παρουσίασε το νομοσχέδιο για τη δημιουργία του «Pharos».
Πρόκειται για έργο συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe και χρηματοδοτείται κατά 50% από την Κοινή Επιχείρηση EuroHPC (EuroHPC Joint Undertaking) και κατά 50% από εθνικούς πόρους. Η υλοποίησή του θα διαρκέσει 36 μήνες, ενώ έδρα του εργοστασίου θα είναι το Λαύριο, όπου επίσης θα λειτουργήσει και ο πρώτος ελληνικός υπερυπολογιστής «Δαίδαλος».
Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, προβλέπεται η σύσταση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνικό Εργοστάσιο Τεχνητής Νοημοσύνης ΑΕ» και τον διακριτικό τίτλο «Pharos AI Factory», που θα αποτελέσει τον εθνικό κόμβο για την ανάπτυξη, διάχυση και αξιοποίηση της ΤΝ στην Ελλάδα.
Στην εταιρεία θα συμμετέχουν το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης (30%) και η ΕΕΣΥΠ (70%), ενώ ο σκοπός της είναι η ενίσχυση της εθνικής ικανότητας καινοτομίας μέσω της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος ΤΝ, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικτύου AI Factories που προωθεί η ΕΕ για την ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική στην ΤΝ.
Oπως επισημάνθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο, το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ «δημιουργεί έναν εθνικό κόμβο για την έρευνα, την ανάπτυξη και τις εφαρμογές της ΑΙ». Παράλληλα, αναδεικνύεται ως στρατηγικός πυλώνας στο ταξίδι της Ελλάδας και της ΕΕ προς τον εκδημοκρατισμό, τη βιωσιμότητα και την καινοτομία της ΤΝ. Είναι δε σχεδιασμένο για να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες του εθνικού υπερυπολογιστή «Δαίδαλος».
Μεταξύ άλλων, το «Pharos» στοχεύει στη δημιουργία ενός αξιόπιστου, βιώσιμου οικοσυστήματος ΤΝ στην Ελλάδα, το οποίο θα γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ ακαδημαϊκών κύκλων, βιομηχανίας και δημόσιου τομέα, προωθώντας την ηθική καινοτομία στην ΑΙ και εστιάζοντας σε κρίσιμους τομείς, όπως η Υγεία, ο Πολιτισμός, η Γλώσσα και η Βιωσιμότητα.
Ειδικότερα, το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ θα παρέχει:
- Πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους υπερυπολογιστών (όπως ο «Δαίδαλος»), σε μεγάλα δεδομένα και σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.
- Υποστήριξη της καινοτομίας για νεοφυείς επιχειρήσεις, με προγράμματα επιτάχυνσης και πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια.
- Ανάπτυξη προϊόντων ΤΝ υψηλής αξιοπιστίας και εναρμονισμένων με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς TN (AI Act).
- Επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο μέσα από προγράμματα κατάρτισης, αναβάθμισης δεξιοτήτων και προσέλκυσης ταλέντων στον τομέα της ΤΝ.
- Σύνδεση με ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως τα EDIHs, Dataspaces, και εμβληματικά έργα, όπως τα DeployAI, ALT-EDIC4EU και LLMs4EU.
Κόμβος
Σημειώνεται ότι από την έναρξη της λειτουργίας του το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ «Pharos» θα αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο ΑΙ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς μόλις πρόσφατα εγκρίθηκαν οι προτάσεις για τη δημιουργία άλλων τεσσάρων AI Factory Antennas σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, τα οποία θα συνδέονται με το «Pharos».
Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα ΤΝ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με επίκεντρο την Ελλάδα και τέσσερις περιφερειακούς κόμβους, που θα μοιράζονται υπολογιστικούς πόρους, δεδομένα και εργαλεία. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι από τα πρώτα δεκατρία AI Factory Antennas της Ευρώπης τα τέσσερα θα συνδέονται με το ελληνικό εργοστάσιο «Pharos».
