Ο τυφώνας Melissa, θα μείνει χαραγμένος στη μνήμη των κατοίκων της Καραϊβικής – κυρίως σε αυτούς στην Τζαμάικα και την Αϊτή- ως ένας από τους ισχυρότερους τυφώνες που έχουν καταγραφεί ποτέ στον Ατλαντικό.
Μέχρι στιγμής, η Αϊτή μετρά τουλάχιστον 25 νεκρούς από το απίστευτα καταστροφικό πέρασμα του τυφώνα Melissa ενώ στην Τζαμάικα δεν έχουν αποτιμήσει το μέγεθος των ζημιών – και αν υπάρχουν θύματα.
Η κλιματική αλλαγή δεν «ευθύνεται» για την αύξηση των ανεμοστρόβιλων, των τυφώνων και των κυκλώνων σε όλο τον κόσμο, γράφει σε σχετικό σημερινό (29.10.2025) άρθρο του το BBC.
Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας – που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή – ενδέχεται να καταστήσει τις καταιγίδες που σχηματίζονται ακόμη πιο έντονες.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες ταχύτητες ανέμου, ισχυρότερες βροχοπτώσεις και μεγαλύτερο κίνδυνο πλημμύρων στις παράκτιες περιοχές.
Τι είναι οι τυφώνες και πού «χτυπούν»
Οι τυφώνες είναι ισχυρές καταιγίδες που αναπτύσσονται στα ζεστά τροπικά νερά των ωκεανών.
Σε άλλα μέρη του κόσμου, είναι γνωστοί ως κυκλώνες ή τυφώνες. Συνολικά, αυτές οι καταιγίδες αναφέρονται ως «τροπικοί κυκλώνες».
Οι τροπικοί κυκλώνες χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλές ταχύτητες ανέμου, έντονες βροχοπτώσεις και καταιγίδες – βραχυπρόθεσμες αυξήσεις της στάθμης της θάλασσας. Αυτό συχνά προκαλεί εκτεταμένες ζημιές και πλημμύρες.
Οι τυφώνες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα με την μέγιστη ταχύτητα ανέμου που διατηρούν.
Οι μεγάλοι τυφώνες κατατάσσονται στην κατηγορία 3 και άνω, που σημαίνει ότι φτάνουν τουλάχιστον τα 111 μίλια/ώρα (178 χλμ/ώρα).
Πώς σχηματίζονται οι τυφώνες
Οι ανεμοστρόβιλοι, οι τυφώνες και οι κυκλώνες ξεκινούν ως ατμοσφαιρικές διαταραχές – όπως, για παράδειγμα, ένα τροπικό κύμα, μια περιοχή χαμηλής πίεσης όπου αναπτύσσονται καταιγίδες και σύννεφα.
Καθώς ο ζεστός, υγρός αέρας ανεβαίνει από την επιφάνεια του ωκεανού, οι άνεμοι αρχίζουν να περιστρέφονται. Η διαδικασία συνδέεται με τον τρόπο με τον οποίο η περιστροφή της Γης επηρεάζει τους ανέμους στις τροπικές περιοχές που βρίσκονται μακριά από τον ισημερινό.
Για να αναπτυχθεί και να συνεχίσει να περιστρέφεται ένας τυφώνας, η επιφάνεια της θάλασσας πρέπει γενικά να έχει θερμοκρασία τουλάχιστον 27 °C, ώστε να παρέχει αρκετή ενέργεια, και οι άνεμοι δεν πρέπει να ποικίλλουν πολύ ανάλογα με το ύψος.
Εάν συνυπάρχουν όλοι αυτοί οι παράγοντες, μπορεί να σχηματιστεί ένας έντονος τυφώνας, αν και οι ακριβείς αιτίες των μεμονωμένων καταιγίδων είναι πολύπλοκες.
Έχουν επιδεινωθεί οι τυφώνες εξαιτίας της κλικατικής αλλαγής;
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η συχνότητα των τροπικών κυκλώνων δεν έχει αυξηθεί τον τελευταίο αιώνα και, στην πραγματικότητα, ο αριθμός τους μπορεί να έχει μειωθεί – αν και τα μακροπρόθεσμα δεδομένα είναι περιορισμένα σε ορισμένες περιοχές.
Ωστόσο, είναι «πιθανό» ότι ένα μεγαλύτερο ποσοστό τροπικών κυκλώνων σε όλο τον κόσμο έχει φτάσει στην κατηγορία 3 ή παραπάνω τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, πράγμα που σημαίνει ότι φτάνουν τις υψηλότερες ταχύτητες ανέμου, σύμφωνα με τον οργανισμό του ΟΗΕ για το κλίμα και την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
Η εκτίμηση της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής σε μεμονωμένους τροπικούς κυκλώνες μπορεί να είναι δύσκολη λόγω της πολυπλοκότητας αυτών των καταιγίδων.
Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να επηρεάσει τις καταιγίδες με διάφορους τρόπους.
- Τα θερμότερα νερά των ωκεανών σημαίνουν ότι οι καταιγίδες μπορούν να συγκεντρώσουν περισσότερη ενέργεια, οδηγώντας σε υψηλότερες ταχύτητες ανέμου.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι μέγιστες ταχύτητες ανέμου των τυφώνων μεταξύ 2019 και 2023 αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 19 μίλια/ώρα (30 χλμ/ώρα) ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης των ωκεανών.
- Μια θερμότερη ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερη υγρασία, οδηγώντας σε πιο έντονες βροχοπτώσεις.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η κλιματική αλλαγή έκανε τις ακραίες βροχοπτώσεις από τον τυφώνα Χάρβεϊ το 2017 περίπου τρεις φορές πιο πιθανές.
Τέλος, η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, κυρίως λόγω του συνδυασμού της τήξης των παγετώνων και του γεγονότος ότι το θερμότερο νερό καταλαμβάνει περισσότερο χώρο. Οι τοπικοί παράγοντες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο. Αυτό σημαίνει ότι οι καταιγίδες συμβαίνουν πάνω από την ήδη αυξημένη στάθμη της θάλασσας, επιδεινώνοντας τις πλημμύρες στις ακτές.
Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι το ύψος των πλημμυρών από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 – μία από τις πιο θανατηφόρες καταιγίδες στην Αμερική – ήταν 15-60% υψηλότερο από ό,τι θα ήταν στις κλιματολογικές συνθήκες του 1900.
Συνολικά, η IPCC καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει «υψηλή βεβαιότητα» ότι οι άνθρωποι έχουν συμβάλει στην αύξηση των βροχοπτώσεων που σχετίζονται με τους τροπικούς κυκλώνες και «μέτρια βεβαιότητα» ότι οι άνθρωποι έχουν συμβάλει στην υψηλότερη πιθανότητα ενός τροπικού κυκλώνα να είναι πιο έντονος.
To άρθρο Πώς σχηματίζονται οι τυφώνες, πού χτυπούν και πόσο γιγαντώνονται με την κλιματική αλλαγή δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
