Ας προσπαθήσουμε προς στιγμήν να βγούμε από τα γνωστά σχήματα, που είναι βολικά επειδή μας απαλλάσσουν από την υποχρέωση να σκεφτούμε: «νέα ανθελληνική πρόκληση από την Αγκυρα», «τραβάει το σχοινί ο σουλτάνος», «φουρτουνιασμένα νερά στο Αιγαίο». Διότι, στην τελική, τι παράλογο είπε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών στην τελευταία συνέντευξή του;
Αν αφήσουμε έξω τις κορόνες για το αν θα μπορούσε η Τουρκία να έχει εμποδίσει την επανένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ το 1980, τέσσερα βασικά πράγματα είπε ο Χακάν Φιντάν στον τηλεοπτικό σταθμό Ulke TV. Το ένα είναι ότι το πρόβλημα του Αιγαίου δεν είναι άλυτο. «Εμείς δεν δεχόμαστε τα 12 μίλια, εσείς δεν δέχεστε τα 6 μίλια, να το συζητήσουμε, ήδη το συζητάμε, να τα βρούμε», είπε. Σωστά. Η Ελλάδα δεν θα αποποιηθεί των κυριαρχικών δικαιωμάτων που προβλέπονται από τις συνθήκες, η Τουρκία δεν θα δεχθεί τη μετατροπή του Αιγαίου σε ελληνική λίμνη, χρειάζεται λοιπόν μια διαφοροποιημένη επέκταση των χωρικών μας υδάτων ανάλογα με τις συνθήκες, με παράλληλη ευθυγράμμιση του εύρους του εναέριου χώρου. Στη λύση αυτή είχε συμφωνήσει και η Τουρκία το 2004.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι το πρόβλημα ασφαλείας στην Ευρώπη υπερβαίνει τις ελληνοτουρκικές διαφορές και ότι η Τουρκία δεν μπορεί να απουσιάζει από τη διαχείρισή του. Σωστά. Η Ευρώπη, και γενικότερα η Δύση, απειλείται σήμερα από τη ρωσική επιθετικότητα και η Τουρκία είναι ως εκ της θέσεως και της ισχύος της μέρος της εξίσωσης. Το να θέτει η Ελλάδα ως όρο για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Safe την άρση του casus belli είναι και αντιπαραγωγικό και μη ρεαλιστικό.
Το τρίτο σημείο που ανέφερε ο έμπειρος τούρκος υπουργός είναι η συσχέτιση της προόδου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα. Σωστά, αλλά ισχύει και για το αντίστοιχο τοπίο στην Τουρκία. Οπως ο Ερντογάν σκληραίνει τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα όποτε θέλει να κολακέψει τους ακροδεξιούς του εταίρους, έτσι και ο Μητσοτάκης, ακολουθώντας την πεπατημένη, διστάζει να κάνει το αποφασιστικό βήμα φοβούμενος ότι οι υπερπατριώτες θα τον κατηγορήσουν για ενδοτισμό. Εκτός από τη βούληση, λοιπόν, ζητείται και τόλμη.
«Ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε λύση όσο ο Μητσοτάκης είναι στην εξουσία», κατέληξε ο Φιντάν. Σωστά, και η ευχή είναι αμφίδρομη. Οσο κι αν σε κάποιους μπορεί να φαίνεται περίεργο, ή «προκλητικό», τα δίδυμα Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη και Ερντογάν – Φιντάν είναι τα ιδανικά για την επίτευξη της αναγκαίας υπέρβασης. Η ανάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα από κάποιον σαν τον Νίκο Δένδια και στην Τουρκία από κάποιον ηγέτη της αντιπολίτευσης θα μπορούσε είτε να παγώσει τον διάλογο είτε και να τον απαξιώσει.
Προσοχή στα vibes, λοιπόν, στη σημερινή συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών στο Λουξεμβούργο. Γιατί η ιδέα του μεσογειακού φόρουμ είναι καλή και πρέπει να προχωρήσει.
