Εδώ και μήνες, η Ουκρανία και η Ευρώπη ζουν με την ελπίδα μιας ειρηνικής διευθέτησης. Κατά την ομιλία του στην Κνεσέτ του Ισραήλ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η Ουκρανία είναι πλέον η απόλυτη προτεραιότητα ίσως η επόμενη «ειρηνευτική νίκη» του, μετά τη Γάζα. Μαζί με τον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, ο Τραμπ έδωσε την εντύπωση ότι η ειρήνη με τη Ρωσία ήταν εφικτή και ίσως πιο απλή υπόθεση από τη διαβόητη ειρηνευτική εξίσωση της Μέσης Ανατολής.
Όμως η πραγματικότητα διαψεύδει τις προσδοκίες. Ποτέ η ειρήνη στην Ουκρανία δεν φαινόταν πιο μακρινή.
Από τη Γάζα στην Ουκρανία: Δύο κόσμοι, δύο μέτρα
Η ειρηνευτική στρατηγική του Τραμπ στη Γάζα στηρίχθηκε στη στρατιωτική εξάρτηση του Ισραήλ από τις ΗΠΑ – μια σχέση που επέτρεψε πίεση και τελικά αποτελέσματα. Στην περίπτωση της Ρωσίας, όμως, τα δεδομένα είναι ριζικά διαφορετικά: Η Μόσχα είναι ιστορικός αντίπαλος των ΗΠΑ, έχει στρατηγική σύμπλευση με την Κίνα και, κρίσιμα, δεν εξαρτάται από την Ουάσιγκτον.
Το «οπλοστάσιο» επιρροής του Τραμπ εξαντλείται. Οι «γοητευτικές» κινήσεις, οι οικονομικές υποσχέσεις, τα απειλητικά τελεσίγραφα, ακόμα και οι επανειλημμένες προθεσμίες για κυρώσεις έχουν φθαρεί. Το μόνο που απομένει είναι η επίδειξη πραγματικής ισχύος – κάτι που ο Πούτιν δεν φαίνεται να φοβάται.
Ωστόσο, η διπλωματική αποστολή του Στιβ Γουίτκοφ ξεκίνησε με χαμηλές προσδοκίες και περιορισμένη κατανόηση του ρωσικού πλαισίου. Οι Ευρωπαίοι εταίροι, σε συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών, φέρονται να εξέφρασαν ανοιχτή απογοήτευση για τις παραλείψεις και τα λάθη του. Ο ίδιος ο Τραμπ φάνηκε να θεωρεί θετικό το γεγονός ότι ο Γουίτκοφ «δεν γνώριζε πολλά» όταν πήγε στο Κρεμλίνο –κάτι που περισσότερο υπογραμμίζει την αφέλεια της αποστολής, παρά την επιτυχία της.
Εν τω μεταξύ, τα σχέδια για την ασφάλεια της Ουκρανίας που είχε αναλάβει να συντάξει ο Μάρκο Ρούμπιο παραμένουν ασαφή και χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
Το «χαρτί» της αποστολής Tomahawk
Ίσως η πιο ριζοσπαστική κίνηση που εξετάζεται είναι η πιθανή μεταφορά πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία. Η εμβέλειά τους (πάνω από 2.400 χιλιόμετρα) καθιστά αυτούς τους πυραύλους ικανούς να πλήξουν στόχους βαθιά στο ρωσικό έδαφος – προκαλώντας σοβαρό στρατηγικό πλήγμα.
Το Κρεμλίνο, όπως αναμενόταν, αντέδρασε έντονα, με τον Ντμίτρι Πεσκόφ να προειδοποιεί ότι η κατάσταση «έχει φτάσει σε δραματικό σημείο». Η πιθανότητα εμπλοκής αμερικανικού προσωπικού και η σύνδεση των Tomahawk με πυρηνικά όπλα εντείνουν τον φόβο μιας ακούσιας κλιμάκωσης.
Παρά τις ανησυχίες, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε αισιόδοξος, αφήνοντας να εννοηθεί πως υπάρχει πρόοδος. Ο ίδιος ο Τραμπ απάντησε με την χαρακτηριστική ασάφεια: «Μπορεί… Θα δούμε».
Και οι δύο πλευρές και το Κρεμλίνο και η Ουάσιγκτον –έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν απειλές χωρίς αντίκρισμα.
Αν ο Τραμπ θέλει να αποδείξει ότι η εποχή του χαρακτηρίζεται από «ειρηνευτικές νίκες», οφείλει να κινηθεί πέρα από τις απειλές να αποδείξει πως είναι διατεθειμένος να πλήξει τη Ρωσία με τρόπο που ο Πούτιν δεν μπορεί να αγνοήσει.
Η Ρωσία πιέζεται
Οι συνεχιζόμενες ουκρανικές επιθέσεις σε διυλιστήρια έχουν προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις φυσικού αερίου σε ορισμένες ρωσικές περιοχές, ενώ η οικονομία δείχνει να υπερθερμαίνεται επικίνδυνα. Όμως το ερώτημα παραμένει: Τι είναι αυτό που θα πείσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να ξανά επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και της διπλωματίας;
Είναι αβέβαιο αν ο Ρώσος πρόεδρος ανησυχεί για τη δημοτικότητά του ή για τον οικονομικό αντίκτυπο. Ίσως αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι η ιστορική του κληρονομιά και η πολιτική του επιβίωση. Αν ισχύει αυτό, τότε μόνο μια ήττα στρατηγικού επιπέδου μπορεί να τον αναγκάσει να υποχωρήσει.
Η μεγάλη πρόκληση του Τραμπ: Να κάνει πράξη τη θεωρία της ισχύος
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μπορούσε να πιεστεί με κυρώσεις ήταν ένας σύμμαχος με φθίνουσα αποδοχή στις ΗΠΑ. Από την άλλη ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν προσφέρεται για τέτοια πίεση. Ο Τραμπ καλείται να αποδείξει ότι οι απειλές του έχουν ουσία.
Η πιθανή αποστολή Tomahawk θα ήταν ένα σαφές μήνυμα. Αλλά αν αυτά τα όπλα καταλήξουν να είναι απλώς εργαλεία εκφοβισμού, θα ενισχύσουν περαιτέρω την εικόνα της αμερικανικής απραξίας.
Εν κατακλείδι, αυτό να είναι το μοναδικό, αλλά κρίσιμο μάθημα για τον Τραμπ και το σύνθημα των Ευρωπαίων συμμάχων του από την πρώτη στιγμή: το Κρεμλίνο δεν ανταποκρίνεται σε λόγια αλλά μόνο σε ωμή ισχύ. Αν θέλει μια ακόμη «νίκη ειρήνης», ο Τραμπ δεν μπορεί να βασιστεί στη ρητορική, στη γοητεία ή στις μισές απειλές. Πρέπει να δείξει βούληση και τόλμη να κάνει αυτό που μέχρι τώρα δείχνει να φοβάται: να συγκρουστεί ευθέως και ουσιαστικά με τον Πούτιν.
Με πληροφορίες από CNN
