Ο κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας πραγματικότητας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι κοραλλιογενείς ύφαλοι φαίνεται πως έχουν ξεπεράσει ένα καταστροφικό σημείο καμπής χωρίς επιστροφή, σύμφωνα με νέα διεθνή επιστημονική μελέτη που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
Περίπου 160 επιστήμονες από όλο τον κόσμο μελετούν την υγεία του πλανήτη και τα πιθανά σημεία καμπής που θα μπορούσαν να μεταβάλουν οριστικά τα οικοσυστήματα. Αν αυτά ξεπεραστούν, προειδοποιούν, μπορεί να προκληθεί ένα φαινόμενο ντόμινο.
«Δυστυχώς, είμαστε πλέον σχεδόν βέβαιοι ότι ξεπεράσαμε ένα από τα σημεία καμπής για τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους των θερμών νερών», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Τιμ Λέντον, ερευνητής περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ.
Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,4° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή έχει προκαλέσει αποσάθρωση άνευ προηγουμένου στους υφάλους, πλήττοντας το βιός εκατομμυρίων ανθρώπων και απειλώντας την επιβίωση ενός εκατομμυρίου θαλάσσιων ειδών, αναφέρει η μελέτη.
Κοραλλιογενείς ύφαλοι σε «ζώνη κινδύνου»
Η προηγούμενη μελέτη των επιστημόνων το 2023 είχε ήδη καταγράψει μαζική θνητότητα των κοραλλιών. Σήμερα, οι ύφαλοι βιώνουν παρατεταμένη λεύκανση, ένδειξη προχωρημένης αποσύνθεσης που διαρκεί ήδη δύο χρόνια.
Τα κοράλλια, που λειτουργούν ως φυσικές ασπίδες κατά της διάβρωσης και δεξαμενές βιοποικιλότητας, λευκαίνονται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. Όταν οι ωκεανοί θερμαίνονται, αποβάλλουν μικροοργανισμούς που τους προσφέρουν τροφή και χρώμα, οδηγούμενα τελικά σε λιμοκτονία. Τα νεκρά κοράλλια μετατρέπονται σε σκελετούς χωρίς ζωντανούς ιστούς, οι οποίοι καλύπτονται σταδιακά από άλγη και απλούς οργανισμούς, έως ότου διαλυθούν.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1,5° Κελσίου, η πλειονότητα των κοραλλιών θα είναι καταδικασμένη. Το όριο αυτό αναμένεται να ξεπεραστεί μέσα στα επόμενα χρόνια, αν δεν υπάρξει δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Το όριο αυτό, που αποτελεί και τον πιο φιλόδοξο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού (2015), βρίσκεται «στα πρόθυρα κατάρρευσης», είχε προειδοποιήσει πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Η υπέρβασή του, όπως τονίζει ο Λέντον, θα οδηγήσει «τον κόσμο σε ζώνη κινδύνου — ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου».
Η δημοσιοποίηση της μελέτης συμπίπτει με τη συνάντηση διαπραγματευτών στην Μπραζίλια, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την COP30, έναν μήνα πριν από την παγκόσμια σύνοδο για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στην Μπελέμ.
Ελπίδα από την πράσινη ενέργεια
Τα τελευταία δύο χρόνια, οι ζωτικές ενδείξεις του πλανήτη επιδεινώνονται, ενώ ενδέχεται να ξεπεραστούν και άλλα σημεία καμπής, όπως η αμετάκλητη τήξη των πολικών πάγων, η κατάρρευση βασικών ωκεάνιων ρευμάτων και η καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου.
«Πλησιάζουμε με ταχύτητα πολλαπλά πλανητικά σημεία καμπής που μπορεί να μεταμορφώσουν τον κόσμο μας, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και τη φύση», προειδοποιεί ο Λέντον, ζητώντας «άμεσα και άνευ προηγουμένου μέτρα» από τους παγκόσμιους ηγέτες.
Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν και θετικές εξελίξεις. Η ηλιακή και αιολική ενέργεια είναι πλέον φθηνότερες διεθνώς, ενώ αυξάνεται η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας και αντλιών θερμότητας.
Παράλληλα, τεχνολογίες όπως το υδρογόνο και η «πράσινη» αμμωνία δεν έχουν ακόμη φτάσει στο στάδιο μαζικής ανάπτυξης, αλλά θεωρούνται κρίσιμες για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη ενεργειακή εποχή.
