O κόσμος έγινε μάρτυρας ιστορικών στιγμών με την απελευθέρωση των ομήρων από τη Γάζα και την επανένωση με τις οικογένειές τους. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απευθύνθηκε νωρίτερα σήμερα στην ισραηλινή Κνεσέτ, λέγοντας ότι η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής». Επίσης οι παγκόσμιοι ηγέτες συναντήθηκαν στην Αίγυπτο για να συζητήσουν τις επόμενες φάσεις του 20 σημείων του σχεδίου του για μια μακροπρόθεσμη ειρήνη και αποκατάσταση της Γάζας.
Στο Αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ Ελ Σέιχ ο Ντόναλντ Τραμπ και οι εγγυητήριες χώρες Αίγυπτος, Κατάρ και Τουρκία υπέγραψαν την συμφωνία για τη Γάζα. Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να δηλώνει ότι «πετύχαμε αυτό που όλοι έλεγαν ότι ήταν αδύνατο, επιτέλους έχουμε ειρήνη στη Μέση Ανατολή και πρόσθεσε ότι είναι τόσο όμορφο να βλέπεις μια νέα και όμορφη μέρα να ανατέλλει. Και τώρα ξεκινά η ανοικοδόμηση».
Καθώς όλα αυτά ξετυλίγονται υπάρχουν τρία μεγάλα ερωτήματα για την επόμενη μέρα στην περιοχή.
Τι κάνει η Χαμάς;
Στην προηγούμενη συμφωνία ανταλλαγής ομήρων, η Χαμάς εκμεταλλεύτηκε την εκεχειρία για να επανακτήσει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας, να καταστείλει Παλαιστίνιους που αντιστάθηκαν στην εξουσία της και να χρησιμοποιήσει τους ομήρους ως εργαλείο προπαγάνδας.
Αυτή η τακτική υπονόμευσε κάθε δυνατότητα να επεκταθεί η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός που είχε επιτευχθεί νωρίτερα φέτος σε μια πιο βιώσιμη, μακροπρόθεσμη εκεχειρία.
Τώρα όμως η Χαμάς φαίνεται να ακολουθεί παρόμοια στρατηγική, συλλαμβάνοντας Παλαιστίνιους στους δρόμους, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τον έλεγχο. Ωστόσο, η παρούσα συμφωνία παρουσιάζει κρίσιμες διαφορές.
Για πρώτη φορά, επιτρέπεται στις ισραηλινές δυνάμεις να παραμείνουν σε περισσότερο από το ήμισυ της Λωρίδας της Γάζας κάτι αδιανόητο για τη Χαμάς μέχρι και φέτος. Επιπλέον, προβλέπεται η ανάπτυξη ξένων στρατιωτικών δυνάμεων σε συγκεκριμένες περιοχές, με στόχο την αποτροπή της επιστροφής της Χαμάς. Η συμφωνία αυτή έχει επίσης την υποστήριξη σχεδόν όλων των αραβικών και μουσουλμανικών χωρών και προβλέπει τον αφοπλισμό της οργάνωσης.
Η Χαμάς, απομονωμένη και πιεσμένη, πιθανόν να στραφεί εκ νέου εναντίον αθώων Παλαιστινίων. Όμως, το περιθώριο ελιγμών της είναι πλέον περιορισμένο. Αν πρόκειται να αποκατασταθεί η Γάζα και να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, η Χαμάς πρέπει να αποδεχτεί τη συμφωνία στο σύνολό της και να εγκαταλείψει κάθε αξίωση διακυβέρνηση της περιοχής.
Προσωρινές δομές διακυβέρνησης και ασφάλειας
Πέρα από τις ανταλλαγές ομήρων, η συμφωνία περιλαμβάνει τη δημιουργία προσωρινών πολιτικών και στρατιωτικών δομών στη Γάζα. Η επιτυχία ή αποτυχία αυτών των δομών θα κρίνει το κατά πόσον το ευρύτερο σχέδιο των 20 σημείων μπορεί να ευοδωθεί.
Ήδη καταγράφεται κινητικότητα: χώρες συζητούν τη συμβολή τους σε μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη, ενώ ο αμερικανικός στρατός, μέσω της Κεντρικής Διοίκησης, έχει αρχίσει να τοποθετείται στρατηγικά εκτός Γάζας για να υποστηρίξει την επιχείρηση. Αν και δεν προβλέπεται άμεση αμερικανική παρουσία στη Γάζα, η συνεισφορά των ΗΠΑ είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση διεθνούς συμμετοχής και μίας ενδεχόμενης επιτυτχίας ολόκληρου του σχεδίου.
Η δημιουργία προσωρινής πολιτικής οντότητας είναι επίσης κομβική. Η τελική απόφαση ανήκει στους ίδιους τους Παλαιστινίους, αλλά χωρίς την καθοδήγηση της Ουάσιγκτον, υπάρχει κίνδυνος η διαδικασία να καταλήξει σε ατέρμονες εσωτερικές έριδες ένα σενάριο που θα εξυπηρετήσει αποκλειστικά τα συμφέροντα της Χαμάς.
Η Ανασυγκρότηση της Γάζας
Η πλήρης ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας δεν είναι υπόθεση μηνών. Θα απαιτήσει πάνω από δέκα χρόνια και επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το παράδειγμα της Μοσούλης στο Ιράκ μιας πόλης που αναγεννήθηκε μετά την καταστροφή που προκάλεσε ο ISIS δείχνει τι μπορεί να επιτευχθεί με διεθνή συντονισμό και πολιτική βούληση.
Η περίπτωση της Γάζας είναι ακόμη πιο περίπλοκη. Κάτω από τη γη, εκτείνονται πάνω από 300 μίλια τούνελ, σκαμμένα σε πολλαπλά επίπεδα, αποτέλεσμα μιας μυστικής κατασκευαστικής εκστρατείας δύο δεκαετιών από τη Χαμάς. Όλα αυτά συντελέστηκαν χωρίς ουσιαστική παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας.
Αν υπάρξει ελπίδα για την αποκατάσταση της περιοχής, απαιτείται μια παγκόσμια προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με τη συμμετοχή Παλαιστινίων ηγετών που δεν συνδέονται με τη Χαμάς και την ενεργή εμπλοκή των αραβικών κρατών και περιφερειακών συμμάχων. Το επικείμενο συνέδριο στο Κάιρο μπορεί να αποδειχθεί καταλύτης εφόσον συνοδευτεί από συγκεκριμένες δεσμεύσεις και ένα σοβαρό σχέδιο ανοικοδόμησης.
Τέλος πέρα από την επιστροφή των ομήρων, η προσοχή πρέπει να παραμείνει στην εφαρμογή του σχεδίου των 20 σημείων ενός σχεδίου που ίσως αποτελέσει τη μοναδική ρεαλιστική βάση για μία βιώσιμη ειρήνη και ένα σταθερό μέλλον στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Με πληροφορίες από CNN
