Η αναζήτηση διαθέσιμης θέσης στάθμευσης στην Αθήνα έχει γίνει καθημερινή πρόκληση για χιλιάδες οδηγούς. Η αυξημένη κίνηση στους δρόμους, η συμφόρηση γύρω από εμπορικά κέντρα, νοσοκομεία και σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς και η έλλειψη οργανωμένων χώρων κάνουν το παρκάρισμα μια αγχωτική διαδικασία.
Οι τιμές μίσθωσης και πώλησης θέσεων στάθμευσης έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια. Σε ορισμένες περιοχές, μια ιδιωτική κλειστή θέση μπορεί να κοστίζει όσο μια γκαρσονιέρα. Παράλληλα, πολλοί οδηγοί κάνουν γύρους μέχρι και 40 λεπτά, αναζητώντας θέση κοντά στο σπίτι τους, με αποτέλεσμα η ανασφάλεια να γίνεται μέρος της καθημερινότητας. Η σκέψη ότι αν ξεπαρκάρεις ίσως δεν βρεις ξανά θέση αυξάνει το άγχος και περιορίζει τις μετακινήσεις και τις αποφάσεις των κατοίκων.
Όπως επισημαίνει ο Θεμιστοκλής Μπάκας, Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, στα ΝΕΑ, «η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συνδυασμό μέτρων, όπως αξιοποίηση και διάθεση των ήδη υπαρχόντων χώρων, κατασκευή νέων θέσεων και κίνητρα προς ιδιώτες και κατασκευαστές. Παράλληλα, η ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς και η συνεχιζόμενη ανάπτυξη του δικτύου τους αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για τη μείωση της εξάρτησης από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα. Η καθημερινή μάχη για στάθμευση δεν είναι απλώς ζήτημα άνεσης, αλλά επηρεάζει την ποιότητα ζωής, την ασφάλεια και το περιβάλλον, με τις εκπομπές ρύπων να αυξάνονται καθώς οι οδηγοί κυκλοφορούν συνεχώς αναζητώντας χώρο. Η Αθήνα χρειάζεται συντονισμένες λύσεις που θα απελευθερώσουν τον δρόμο για μια πιο βιώσιμη και λιγότερο αγχωτική μετακίνηση».
Πώς διαμορφώθηκε η μέση τιμή μεταβίβασης θέσης στάθμευσης τα τελευταία χρόνια:
Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, η μέση τιμή μεταβίβασης θέσης στάθμευσης διαμορφώθηκε ως εξής:
2019: 146€/τ.μ.
2020: 368€/τ.μ.
2021: 210€/τ.μ.
2022: 550€/τ.μ.
2023: 546€/τ.μ.
2024: 698€/τ.μ.
Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε μόλις πέντε χρόνια η τιμή μεταβίβασης αυξήθηκε κατά 478%, καθιστώντας την απόκτηση ιδιωτικής θέσης στάθμευσης στην Αθήνα μια ιδιαίτερα ακριβή υπόθεση.
Οι ζητούμενες τιμές πώλησης θέσεων στάθμευσης σε 24 περιοχές της Αθήνας
20 παραδείγματα λύσεων στο εξωτερικό, σύμφωνα με το Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates
Μόναχο, Γερμανία: Στο Μόναχο, οι αρχές προωθούν τη δημιουργία υπόγειων πάρκινγκ σε νέες πολυκατοικίες, παρέχοντας φοροαπαλλαγές και μειωμένα τέλη αδειών οικοδομής σε όσους κατασκευαστές δημιουργούν περισσότερες θέσεις από το ελάχιστο υποχρεωτικό. Παράλληλα, στα προάστια έχουν αναπτυχθεί πολυώροφα πάρκινγκ κοντά σε κόμβους Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (Park and Ride), με χαμηλή χρέωση για τους χρήστες.
Βαρκελώνη, Ισπανία: Στη Βαρκελώνη, οι ιδιωτικές θέσεις στάθμευσης μπορούν να διατίθενται στο κοινό μέσω μιας δημοτικής πλατφόρμας, με φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες. Επιπλέον, δημιουργούνται νέα υπόγεια πάρκινγκ κάτω από πλατείες και σχολεία, αξιοποιώντας δημοτικά οικόπεδα και ανοικτούς χώρους.
Στοκχόλμη, Σουηδία: Στη Στοκχόλμη, η κατασκευή θέσεων στάθμευσης είναι υποχρεωτική σε νέες οικοδομές, βάσει χρήσης (π.χ. μία θέση ανά 100 τ.μ. κατοικίας). Οι κατασκευαστές που ενσωματώνουν κοινόχρηστα οχήματα στα κτίρια τους απαλλάσσονται από την υποχρέωση πλήρους αριθμού θέσεων, ενθαρρύνοντας τη χρήση “Car Sharing”.
Βιέννη, Αυστρία: Η Βιέννη διαθέτει μεγάλα υπόγεια δημοτικά πάρκινγκ κοντά σε σταθμούς μετρό, προσφέροντας ειδικές τιμές για μόνιμους κατοίκους. Παράλληλα, ιδιοκτήτες αχρησιμοποίητων γκαράζ μπορούν να λάβουν επιδοτήσεις για τη μετατροπή τους σε κοινόχρηστες θέσεις μέσω ψηφιακής ενοικίασης.
Λιόν, Γαλλία: Στη Λιόν, οι υπεραγορές ανοίγουν τα πάρκινγκ τους στο κοινό εκτός ωραρίου με ετήσια επιδότηση από τον δήμο. Επιπλέον, διεξάγονται δημοτικοί διαγωνισμοί για την κατασκευή μικρών πολυώροφων πάρκινγκ σε γειτονιές με έντονη έλλειψη χώρων.
Σεούλ, Νότια Κορέα: Στη Σεούλ αναπτύσσονται modular υπερυψωμένα πάρκινγκ σε μικρά οικόπεδα, με χαμηλό κόστος και μεγάλη χωρητικότητα. Οι κατασκευαστές που παρέχουν περισσότερες θέσεις από τις απαιτούμενες λαμβάνουν μπόνους δόμησης.
Λος Άντζελες, ΗΠΑ: Στο Λος Άντζελες, οι κατασκευαστές μπορούν να αποκτούν επιπλέον δικαιώματα δόμησης, αν οι νέες οικοδομές περιλαμβάνουν περισσότερες θέσεις στάθμευσης από το ελάχιστο. Παράλληλα, εφαρμόζεται υπογειοποίηση στάθμευσης σε εμπορικά κέντρα και δημόσιους χώρους, με αντάλλαγμα οικοδομικά κίνητρα.
Τορόντο, Καναδάς: Στο Τορόντο, κάθε νέα ανάπτυξη πρέπει να διαθέτει σχέδιο διαχείρισης στάθμευσης (Parking Management Plan) και να εξασφαλίζει δημόσια διαθεσιμότητα μέρους των θέσεων. Τα πάρκινγκ σχολείων και εκκλησιών διατίθενται στο κοινό εκτός ωραρίου με φορολογικά οφέλη.
Βουδαπέστη, Ουγγαρία: Στη Βουδαπέστη δημιουργούνται μικρά τοπικά πάρκινγκ σε κενά οικόπεδα, με χαμηλό κόστος για εξυπηρέτηση πυκνοκατοικημένων περιοχών. Επίσης, υλοποιούνται επιδοτούμενα προγράμματα για μετατροπή υπογείων και ισογείων σε γκαράζ.
Πόρτλαντ, ΗΠΑ: Στο Πόρτλαντ, ο δήμος ενθαρρύνει συμβάσεις “Shared Parking Agreements” για ιδιώτες που μοιράζονται τις θέσεις τους με το κοινό. Επιπλέον, εφαρμόζονται “Green Parking Credits” για δημιουργία φιλικών προς το περιβάλλον χώρων στάθμευσης.
Μιλάνο, Ιταλία: Στο Μιλάνο αναπτύσσονται πολυώροφοι αυτόματοι σταθμοί (robotic parking towers) σε περιοχές με περιορισμένο χώρο και μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο. Τα εμπορικά καταστήματα που διαθέτουν τις θέσεις τους στο κοινό εκτός ωραρίου λαμβάνουν μειώσεις τελών.
Τελ Αβίβ, Ισραήλ: Στο Τελ Αβίβ εφαρμόζεται συγχρηματοδότηση υπόγειων πάρκινγκ μέσω ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα). Επιπλέον, εταιρείες τεχνολογίας ενθαρρύνονται να ενσωματώνουν κοινόχρηστους χώρους στάθμευσης στα νέα τους κτίρια.
Σίδνεϊ, Αυστραλία: Στο Σίδνεϊ οι κατασκευαστές νέων πολυκατοικιών λαμβάνουν επιδοτήσεις για περισσότερες θέσεις στάθμευσης από την ελάχιστη απαιτούμενη. Αξιοποιούνται επίσης άδεια οικόπεδα για υπόγειους χώρους στάθμευσης, συνδυαστικά με έργα πρασίνου και έξυπνης τεχνολογίας.
Σανγκάη, Κίνα: Στη Σανγκάη δημιουργούνται αυτοματοποιημένα πάρκινγκ (robotic parking) για εξοικονόμηση χώρου και καλύτερη αξιοποίηση του εδάφους. Δημοτικές υπηρεσίες και εμπορικά κέντρα ενθαρρύνονται να επιτρέπουν την κοινή χρήση εκτός εργάσιμων ωρών.
Κέιπ Τάουν, Νότια Αφρική: Στο Κέιπ Τάουν αξιοποιείται ο δημόσιος χώρος κάτω από τουριστικά και εμπορικά σημεία για υπόγεια πάρκινγκ. Παρέχονται επιχορηγήσεις για carpooling και κοινή χρήση θέσεων.
Βερολίνο, Γερμανία: Στο Βερολίνο αναπτύσσονται νέα πάρκινγκ σε παλιές βιομηχανικές περιοχές, ενσωματώνοντας πράσινους χώρους. Επιπλέον, κατασκευαστές που εγκαθιστούν φορτιστές για ηλεκτρικά οχήματα λαμβάνουν φορολογικά κίνητρα και αυξημένα δικαιώματα δόμησης.
Χονγκ Κονγκ: Στο Χονγκ Κονγκ εφαρμόζεται το μέτρο «Mandatory Proof of Parking»: οι ιδιοκτήτες οχημάτων πρέπει να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν θέση πριν την αγορά αυτοκινήτου. Παράλληλα, δημιουργούνται πολυώροφα πάρκινγκ σε περιοχές υψηλής πυκνότητας. Σημείωση: “Mandatory Proof of Parking”: Ο μελετητής, κατά τον σχεδιασμό ενός νέου κτιρίου, οφείλει να υπολογίσει τον απαιτούμενο αριθμό θέσεων στάθμευσης με βάση τη χρήση του (κατοικία, γραφεία, εμπορικό κέντρο κ.λπ.). Στη συνέχεια, ο ιδιοκτήτης πρέπει να αποδείξει ότι οι θέσεις αυτές εξασφαλίζονται είτε εντός του οικοπέδου είτε σε αδειοδοτημένο γκαράζ ή άλλο χώρο στάθμευσης που βρίσκεται σε λογική απόσταση. Σε περίπτωση που δεν προσκομιστεί η απαραίτητη «απόδειξη στάθμευσης», η αρμόδια αρχή δεν εγκρίνει την έκδοση άδειας δόμησης.
Χιούστον, ΗΠΑ: Στο Χιούστον δημιουργούνται πολυώροφα συγκροτήματα στάθμευσης στο κέντρο, για να καλύψουν τη ζήτηση χωρίς μεγάλη χρήση εδάφους. Ιδιωτικοί χώροι σε εμπορικές περιοχές μπορούν να νοικιάζονται στο κοινό εκτός ωραρίου, με φορολογικά κίνητρα.
Κωνσταντινούπολη, Τουρκία: Στην Κωνσταντινούπολη κατασκευάζονται υπόγεια πάρκινγκ κοντά σε ιστορικές και εμπορικές περιοχές για μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Οι χώροι αυτοί λειτουργούν τόσο με δημόσια όσο και με ιδιωτική διαχείριση και διατίθενται για κοινή χρήση μέσα από συνεργατικά σχήματα.
Παρίσι, Γαλλία: Στο Παρίσι εφαρμόζεται η στρατηγική «Πράσινων Πάρκινγκ»: δημιουργούνται νέες θέσεις σε πάρκα και δημόσιους χώρους με συνδυασμό πράσινου και ηλιακής ενέργειας. Παράλληλα, παρέχονται χρηματοδοτικά κίνητρα για αναβάθμιση ή επέκταση υφιστάμενων χώρων με τεχνολογίες διαχείρισης θέσεων.
«Η επίλυση του προβλήματος της στάθμευσης στην Αθήνα απαιτεί ένα συνδυαστικό μοντέλο», ανέφερε ο κ. Μπάκας, επισημαίνοντας πως «η αξιοποίηση ήδη υπαρχόντων χώρων, δημιουργία νέων θέσεων μέσω κινήτρων σε κατασκευαστές, και εφαρμογή έξυπνων, ψηφιακών λύσεων για κοινή χρήση ιδιωτικών χώρων. Οι διεθνείς πρακτικές δείχνουν ότι τέτοιες πολιτικές βελτιώνουν την ασφάλεια, μειώνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και συμβάλλουν σε πιο βιώσιμη και οργανωμένη πόλη. Με συντονισμένη δράση Δήμου, ιδιωτικού τομέα και πολιτών, η Αθήνα μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα επιτυχημένων πόλεων και να μετατρέψει το πρόβλημα στάθμευσης σε ευκαιρία βελτίωσης της αστικής ζωής».
