Ενα διαμέρισμα που μοιάζει να συρρικνώνεται. Ενας χρόνος που δεν κυλά ευθύγραμμα αλλά γυρίζει πίσω, μπλέκεται, χάνεται. Ενας άνθρωπος που παλεύει να κρατηθεί από τις μνήμες του και μια οικογένεια που προσπαθεί να τον στηρίξει βλέποντάς τον να χάνεται μπροστά της. Ο Δημήτρης Καταλειφός επιστρέφει στη σκηνή με το έργο «Πριν ανοίξουμε φτερά» του Φλοριάν Ζελέρ, το οποίο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Αννας-Μαρίας Παπαχαραλάμπους στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο θεατρικό κείμενο το οποίο ακουμπά ευαίσθητα θέματα όπως η φθορά της μνήμης, η οικογενειακή φροντίδα και η απώλεια.
«Είναι ένα έργο που με συγκίνησε όταν μου το έδειξε η σκηνοθέτρια και η πρώτη αίσθηση που σου έρχεται όταν το διαβάζεις είναι σαν ένα ποίημα με μικρά αποσπάσματα. Ο ρόλος που υποδύομαι, ο πατέρας, πάσχει από άνοια, οπότε πολλά πράγματα από τη ζωή του τα αναφέρει μέσα από έναν τρόπο αποσπασματικό, σαν ό,τι έχουν συγκρατήσει η μνήμη και η φαντασία του» αναφέρει ο Δημήτρης Καταλειφός μιλώντας στο «Νσυν». «Το θέμα του χρόνου και των απωλειών είναι κάτι που με συγκινεί ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή. Ισως γιατί κι εγώ πια είμαι 71 ετών και, επειδή συνέβησαν διάφορες απώλειες, το θέμα του χρόνου, που μας παίρνει πρόσωπα, αλλοιώνει εμάς τους ίδιους και τη φύση μας, φέρνει φθορά και γεράματα, το αντιμετωπίζω κυριολεκτικά στο πετσί μου. Πάντα οι άνθρωποι, ακόμα και από νέα παιδιά, έχουμε να κάνουμε με τον χρόνο. Οταν είμαστε μικροί, θέλουμε να μεγαλώσουμε. Οταν μεγαλώσουμε, θέλουμε να το χαρούμε κι εκεί που πάμε να χαρούμε, πρέπει να σοβαρευτούμε και να κάνουμε μια δουλειά και μετά να ζήσουμε μια οικογένεια. Και καταλήγουμε στους απολογισμούς μας να αναρωτιόμαστε τι κάναμε λάθος στον χρόνο που πέρασε. Ο άνθρωπος παραδέρνει πάρα πολύ ανάμεσα στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον συνέχεια. Ο πρωταγωνιστής της ζωής μας πιστεύω ότι είναι ο χρόνος. Και είναι τρομερό ότι τελειώνει και ζούμε κάτω από αυτή την απειλή όλη μας τη ζωή» συνεχίζει ο πρωταγωνιστής.
Ο αγώνας για αγάπη
Αν και πραγματεύεται μια δύσκολη συνθήκη, το έργο δεν την προσεγγίζει σαν μια τραγωδία αλλά με μεγάλη τρυφερότητα. Σφυγμομετράει τη ζωή μέσα από τις ρωγμές της λήθης και ανοίγει ερωτήματα που παραμένουν ανοιχτά: τι σημαίνει να θυμάσαι, ποια αλήθεια αντέχει στον χρόνο κι αν η αγάπη συνεχίζει να υπάρχει ακόμα κι όταν όλα γύρω της αρχίζουν να ξεθωριάζουν. «Η αγάπη είναι το σπουδαιότερο πράγμα και το πιο δύσκολο που μπορεί να νιώσει, να δώσει ή να το δεχτεί ο άνθρωπος. Η μεγαλύτερη ελπίδα στη ζωή είναι να βρεις ή να δώσεις αγάπη. Μόνο που είναι ένας διαρκής αγώνας. Δεν είναι δεδομένη, εκτός ίσως από τη μητρική αγάπη. Ολες οι άλλες μορφές θέλουν έναν αγώνα να την κρατήσεις, να την εδραιώσει, να την αφήσεις. Πάντως είναι ένας αγώνας που αξίζει τον κόπο, γιατί είναι ίσως το μόνο πράγμα που στη ζωή έχει πραγματικό νόημα» τονίζει ο Δημήτρης Καταλειφός, o οποίος παίζει επί σκηνής δίπλα στους Ζωή Ρηγοπούλου, Μαρκέλλα Γιαννάτου, Φιόνα Γεωργιάδη, Σαράντο Γεωγλερή και Ντίνα Αβαγιανού.
«Οταν ο άλλος αγαπάει, είναι τρυφερός και δείχνει κατανόηση και ανθρωπιά, αυτό είναι κάτι που ακόμα και ένας άνθρωπος με μεγάλο πρόβλημα θα το νιώσει και κάτι καλό θα του αφήσει εκείνη τη στιγμή, έστω και στιγμιαία, μια παρηγοριά. Σε αυτό αναφέρεται και ο τίτλος της παράστασης. Αυτό το “πριν ανοίξουμε φτερά” στην ουσία είναι κάτι να ελαφρύνει μέσα μας, όπως το πουλί πετάει προς τα πάνω. Εμάς μας βαραίνουν πάρα πολλά πράγματα κατά καιρούς, οπότε είναι ευλογία είτε προσπαθώντας, είτε τυχαία από τη ζωή, είτε χάρη σε κάποιον άνθρωπο κάτι να σε ελαφρύνει και να νιώσεις αυτό το προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω των πραγμάτων» συμπληρώνει.
Σε αυτό το πλαίσιο της παράστασης, η μνήμη έρχεται να γίνει μια ζωντανή δύναμη που πάλλεται μέσα στην καθημερινότητα των ηρώων. Γίνεται όχι μόνο η «αποθήκη» του παρελθόντος τους αλλά το θεμέλιο της αγάπης και αλήθειας. «Η μνήμη είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός του ανθρώπινου εγκεφάλου. Είτε είσαι απλός άνθρωπος είτε είσαι καλλιτέχνης, τα δύο σπουδαιότερα εργαλεία που έχεις είναι η μνήμη και η φαντασία. Με αυτά τα δύο ο άνθρωπος μπορεί να βγάλει τη ζωή του σε επίπεδο συναισθημάτων και πνευματικής διαύγειας. Οπότε είναι απαραίτητα. Αν πληγεί ειδικά η μνήμη, αρχίζει η φοβερή απώλεια του τι είμαστε σε αυτή τη ζωή, η συνείδηση» καταλήγει ο Δημήτρης Καταλειφός.
