Οταν μου κάνει, καμιά φορά, την τιμή να με πάρει τηλέφωνο για να σχολιάσει κάποιο κείμενό μου, θέλω κάποια δευτερόλεπτα για να συνειδητοποιήσω ότι αυτή η φωνή, η τόσο νεανική, ανήκει σε έναν άνθρωπο της ηλικίας του. Ναι, στον Κώστα Μητρόπουλο αναφέρομαι που, την 1η Οκτωβρίου, έκλεισε τα 100 του χρόνια. Τι είναι όμως αυτό που κάνει τη φωνή του νεανική; Οχι μόνο η ένταση και ο τόνος αλλά το ότι δεν έχει ίχνος διδακτικής χροιάς. Σαν να σου «ψιθυρίζει» ότι ο άνθρωπος που σου μιλάει διατηρεί ακόμη μια φυσική περιέργεια για όσα συμβαίνουν γύρω του, κάτι που οι περισσότεροι απεμπολούμε δεκαετίες πριν φτάσουμε στην ηλικία του. Και έχω την εντύπωση ότι δεν χάνουμε αυτήν τη φυσική περιέργεια επειδή μεγαλώνουμε. Το αντίθετο. Μεγαλώνουμε και «γερνάμε», ανεξαρτήτως ηλικίας, επειδή δεν είμαστε πια περίεργοι, δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να εκτεθεί στην έκπληξη.
Να συμβαίνει άραγε αυτό επειδή η δουλειά του έχει να κάνει με το χιούμορ; (Και να πω εδώ ότι ο Κώστας Μητρόπουλος σπάει τον κανόνα που θέλει τους κωμικούς ηθοποιούς, συγγραφείς και γελοιογράφους να είναι μελαγχολικοί στην καθημερινότητά τους. Χαρά Θεού είναι ο άνθρωπος). Είναι αλήθεια ότι το ίδιο το χιούμορ (όχι το καιροσκοπικό κράξιμο και η κατευθυνόμενη λοιδορία) δεν γερνάει. Αν ήταν έτσι, ουδείς θα γνώριζε σήμερα τον Αριστοφάνη. Το χιούμορ ανανεώνεται, προσαρμόζεται, επικαιροποιείται με αναφορές στην κάθε εποχή. Δηλαδή δεν μπορείς να σχολιάσεις με χιούμορ αν δεν γνωρίζεις πολύ καλά την τρέχουσα πραγματικότητα, σε όλες μάλιστα τις εκφάνσεις της. Νομίζω μάλιστα ότι, με κάποιον τρόπο, αυτό ακριβώς κάνει η γελοιογραφία και δη η πολιτική. Συμπυκνώνει ένα έπος σε ένα σκίτσο και μια λεζάντα. Πώς να γεράσει άρα ο Κώστας Μητρόπουλος; Εξού και η ευχή του τίτλου στα «νεανικά».
Ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε με γελοιογραφίες. Ηξερα πού ακριβώς δημοσιεύονταν σε κάθε περιοδικό και εφημερίδα που έμπαινε στο σπίτι μας, σε αυτές τις σελίδες ανέτρεχα μόλις έπεφτε στα χέρια μου. Ισως από τότε άρχισα να συνειδητοποιώ αυτό για το οποίο είμαι, σήμερα, σίγουρη. Το αστείο είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Μπορείς να υιοθετήσεις ένα βαρύγδουπο λόγο, να προσποιηθείς τον σοβαρό, να κρυφτείς πίσω από τη σοβαροφάνεια. Το κωμικό όμως δεν μπορείς να το υιοθετήσεις ούτε καν να το αναπαράγεις αν δεν «το ‘χεις».
Η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχει καταγραφεί στο μυαλό μου και μέσα από τις γελοιογραφίες του Μητρόπουλου. Θυμάμαι ακόμη το κρυφτούλι με τις έννοιες πίσω από τις λέξεις την εποχή της χούντας και έχω κάποιες φορές την εντύπωση ότι ακολουθώ τις φιγούρες τους και εκτός σκίτσου. Οταν σηκώνονται από το παγκάκι για να επιστρέψουν στο σπίτι τους, όταν κλείνουν την τηλεόραση, όταν ξυπνάνε το πρωί. Και καταλαβαίνω ότι για τους γελοιογράφους ισχύει ό,τι και για τους κωμικούς ηθοποιούς. Μπορεί ένας καλός δημοσιογράφος να μην είναι και γελοιογράφος, ένας καλός γελοιογράφος όμως αποκλείεται να μην είναι και πολύ καλός δημοσιογράφος.
Γι’ αυτά και για πολλά άλλα που δεν χωράνε εδώ, Happy Birthday κύριε Μητρόπουλε.
