Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε το «Κάθε Τρίτη με τον Μόρι»;
Το θέατρο έχει και μια παιδευτική, κυρίως παιδευτική και εκπαιδευτική, ικανότητα. Πέρα από την ψυχαγωγία, τη διασκέδαση κ.τ.λ. Αν και η ψυχαγωγία ετυμολογικά είναι η αγωγή της ψυχής. Πάντα έλεγα λοιπόν ότι αν από κάθε παράσταση πάρεις μία πρόταση με δέκα προτάσεις, αυτές οι δέκα προτάσεις σού φτάνουν για να βγάλεις μια ολόκληρη ζωή, να συντάξεις το κείμενο της ζωής σου. Στο «Μόρι» βρήκα πεντακόσιες τέτοιες.
Μία από αυτές, η πρώτη που σας κέρδισε;
«Οταν καταλάβεις ότι πεθαίνεις, καταλαβαίνεις πώς θα έπρεπε να ζεις» και «Δεν υπάρχει σκοπός. Οταν αγαπάς, το να αγαπάς είναι ο σκοπός». Αντιλαμβάνεσαι τη ματαιότητα των υλικών αγαθών, την απαξία τους και την «περιουσία» των απλών πραγμάτων. Είναι εξαιρετικά ευφυές να είσαι χαρούμενος και ευτυχισμένος με απλά πράγματα. Κάνεις μια αναθεώρηση της ζωής σου και βλέπεις ότι, φτάνοντας προς το τέλος, εάν κάνεις έναν απολογισμό, θα καταλάβεις πόσα περιττά πράγματα είχες στη ζωή σου και θα συνειδητοποιήσεις πως προχωρώντας, μεγαλώνοντας και φτάνοντας προς το τέλος, η σοφία είναι η αφαίρεση.
Ποια περιττά πράγματα είχατε εσείς στη ζωή σας;
Δεν τα είχα, ένιωθα όμως ότι πάντα με απειλούσαν. Είχα την ευλογία να περάσω άσχημα παιδικά χρόνια, που με ωρίμασαν γρήγορα. Με «απειλούσαν» κάποια αρνητικά πράγματα, όπως είναι μια πολυτελής ζωή, η συγκέντρωση κάποιων υλικών πραγμάτων. Μπορούσα να τα αποκτήσω. Εγώ δεν είχα βοήθειες στη ζωή μου, δεν είχα ούτε υλικές κληρονομιές ούτε πνευματικές. Δεν ήρθε τίποτα έτοιμο. Επρεπε να δουλέψω για να αποκτήσω. Οταν κατάλαβα ότι για να αποκτήσω κάποια περιττά πράγματα θα έπρεπε να κάνω πολλούς συμβιβασμούς στην τέχνη μου, στη ζωή μου, στη δουλειά μου, στον χρόνο μου, στις φιλίες μου, τα αξιολόγησα και τα πήγα στην άκρη.
Τα αξιολογήσατε νωρίς;
Ναι, πολύ νωρίς. Οταν έπαιρνα τον βασικό μισθό στο θέατρο για να κάνω αυτό που ονειρευόμουν. Ενα πρωί, μετά από έναν χρόνο, μου πρόσφεραν 2 εκατομμύρια για να κάνω κάποια βιντεοκασέτα – έπαιρνα 15.000 τον μήνα. Δεν είχα αυτοκίνητο, δεν είχα σπίτι, ήμουν στο ενοίκιο. Ούτε κατηγορώ αυτούς που το έκαναν. Επίσης, κατάλαβα τη ματαιότητα του μίσους, της εχθρότητας.
Αναρωτιέμαι, ένα νέο παιδί που έχει τη φόρα της νιότης και της φιλοδοξίας πώς ενστερνίζεται αυτή τη μεγαλειώδη εκδοχή ζωής που αναφέρετε;
Δεν ξέρω αν είναι μεγαλειώδης και δεν ξέρω αν τα κατάφερα στο ακέραιο, αλλά κάποια πράγματα με βοήθησαν να μη λοξοδρομήσω. Καμιά φορά μού λένε: «Ησουν και τυχερός». Απαντώ: «Η τύχη θέλει δουλειά». Θέλω να έχω τον έλεγχο των πραγμάτων. Για να έχεις τον έλεγχο, απαιτείται οργάνωση, πειθαρχία, πολλή μελέτη. Οταν σε βρει η τύχη και είσαι στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή, να μπορέσεις να την εξυπηρετήσεις, να την εκμεταλλευτείς. Κατάφερα να μην έχω μετανιώσει. Είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Δεν με τρομάζει το λάθος, το αγαπώ. Αρκεί να καταφέρεις να στρίψεις πριν πέσεις στον γκρεμό. Και βέβαια δεν πρέπει να το ξεχάσεις ποτέ. Το λάθος είναι τρομερά ευεργετικό πράγμα, όπως και η αποτυχία.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος; Ενα λάθος που λειτούργησε ευεργετικά για εσάς και χρωστάτε σε αυτό το λάθος;
Κάποιες νεανικές ματαιοδοξίες, που έγιναν από έλλειψη γνώσης και κρίσης, και μου καθόρισαν καμιά φορά και την υποκριτική μου συμπεριφορά και δεινότητα. Κάποια στοιχεία ναρκισσισμού.
Υπήρξατε νάρκισσος;
Ο ναρκισσισμός δεν σχετίζεται μόνο με την εξωτερική εμφάνιση, αλλά και με την αυτολύπηση. Επεσα αρκετές φορές στην παγίδα της αυτολύπησης, της προβολής αυτής, της εξωτερίκευσής της σε κοντινούς μου ανθρώπους για να με λυπηθούν. Είναι πολύ περίεργες ψυχολογικές καταστάσεις αυτές.
Τι θέλατε να κερδίσετε από αυτό;
Ηταν και μια ψυχολογική ανάγκη. Την επιείκειά τους, τη συμπάθειά τους, τη βοήθειά τους. Καμιά φορά ίσως και να είμαι και το κέντρο του ενδιαφέροντος. Είναι ναρκισσιστικό αυτό. Ο ναρκισσισμός δεν έχει πάντα σχέση με την ομορφιά κυρίως. Δεν έπεσα στην παγίδα του όμορφου παιδιού, του ζεν πρεμιέ. Είχα μεγαλύτερες φιλοδοξίες από αυτούς. Ηθελα να πάω πιο ψηλά και πιο βαθιά. Σαφώς, για να πας πιο ψηλά, πρέπει να πας πιο βαθιά. Εκεί είναι το ύψος. Το ύψος είναι στο βάθος. Δεν καβάλησα ποτέ επάνω στις επιτυχίες μου. Τις χρησιμοποίησα για να με τρομάζουν, για το επόμενο βήμα μου, για να μάθω από αυτές, όπως έμαθα και από τις αποτυχίες μου, αλλά ποτέ δεν τις χρησιμοποίησα σαν αδυναμία. Εννοώ στην ουσία τους, δεν εννοώ στο να απαιτώ πράγματα, γιατί όσο δυνάμωνα απαιτούσα όλο και περισσότερα πράγματα που είχαν σχέση με την ποιότητα των έργων, με την ποιότητα του θιάσου. Εκεί μόνο χρησιμοποίησα, αν θέλετε, την όποια εντός εισαγωγικών δύναμή μου. Αντιλήφθηκα νωρίς ότι η ευαισθησία είναι δύναμη.
Ισως επειδή μεγαλώσατε με την απουσία του βιολογικού σας πατέρα. Είχατε σχέσεις;
Βέβαια, αλλά απέκτησα πολύ μεγάλος. Τον γνώρισα όταν ήμουν 25 χρόνων. Ηταν στην Αμερική. Ξέρετε, αυτό αν δεν το ζήσεις, δεν μπορείς να το καταλάβεις. Ηταν κάτι περίεργο. Ενιωθες βέβαια μια βιολογική εξάρτηση βλέποντας αυτόν τον άνθρωπο, βλέποντας ότι του μοιάζεις. Βλέποντας τη δική του, αν θέλεις, συναισθηματική αντιμετώπιση, συγκίνηση, να αφήσει ένα μωρό και να το δει 25 χρονών. Αυτά σε αγγίζουν, σε πιάνουν, αλλά έλειπαν τα ενδιάμεσα χρόνια. Ελειπαν αυτά τα χρόνια που σε δένουν ψυχολογικά, συναισθηματικά, ακόμα και βιολογικά με έναν άνθρωπο.
Τι του είπατε;
Τίποτα. Εκανα αυτό που κάνει ο Μόρι: μια αγκαλιά.
Επιδιώξατε εσείς να τον συναντήσετε;
Δώσαμε ένα ραντεβού μετά από επαφές, από γράμματα κ.τ.λ. που μας έφεραν παράπλευροι συγγενείς κοντά… Ηρθε από την Αμερική και βρεθήκαμε. Δεν είχα προσωπική ρήξη, είχα απουσία.
Θα ήταν μια έλλειψη αν δεν τον συναντούσατε;
Α! ναι, τεράστια. Εκλεισε ένα κεφάλαιο με τη συνάντηση. Ο Μόρι έχει μία φράση στο τέλος, λίγο πριν πεθάνει, που λέει στον Μιτς, τον μαθητή του: «Αν υπάρχει κάποιος που είστε εχθροί, μη δίνεις συνέχεια. Ακόμα και αν είσαι 100% σωστός εσύ και 100% λάθος εκείνος, πες πως είσαι λάθος εσύ. Ετσι θα δοθεί ένα τέλος. Γιατί όταν φτάσεις στην ηλικία μου και πεθαίνεις, δεν θα σε νοιάζει ποιος ήταν σωστός και ποιος λάθος, αλλά ποιος ήταν καλός με τους άλλους».
