Σας έχει περάσει από το μυαλό ότι πολλοί άνθρωποι σε μια συζήτηση με το ChatGPT ή με κάποιο άλλο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, μιλούν πιο ανοιχτά απ’ ό,τι θα μιλούσαν με οποιονδήποτε άνθρωπο στη ζωή τους;
Και δεν πρόκειται για απλές συζητήσεις γύρω από προθεσμίες στη δουλειά ή επαγγελματικές προτάσεις. Μιλούν για το άγχος που τους κρατά ξάγρυπνους, για τις σχέσεις που δεν καταφέρνουν να κρατήσουν, για τις αμφιβολίες γύρω από τη δουλειά τους, για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν στη ζωή τους. Έρευνα, υποστηρίζει ότι τα chatbots με τεχνητή νοημοσύνη που διαθέτουν φωνή, προσελκύουν όλο και περισσότερους χρήστες που αναζητούν συναισθηματική στήριξη και συντροφικότητα.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Harvard Business Review για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης το 2025, η «θεραπεία» και η «συντροφιά» έχουν εκτοξευθεί στην κορυφή της λίστας — αποτελούν πλέον τον πιο συχνό τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT.
Η μοναξιά στην εποχή των ψηφιακών νευρώνων
Υπάρχει μια βαθιά εξάντληση που συνοδεύει την ανθρώπινη ύπαρξη το 2025. Όχι μόνο το ότι είμαστε συνεχώς απασχολημένοι — αλλά το ότι είμαστε ψυχικά κουρασμένοι. Κουβαλάμε το βάρος πολεμικών κρίσεων και οικονομικών αναταράξεων. Κουβαλάμε τον τρόμο που καλλιεργούν τα Μέσα Ενημέρωσης και που διαχέεται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Κουβαλάμε το άγχος της δουλειάς – εάν υπάρχει δουλειά. Είμαστε όλοι εθισμένοι στο να ζούμε διαρκώς συνδεδεμένοι.
Όλα αυτά μας επιβαρύνουν ψυχικά, σε έναν κόσμο που απαιτεί όλο και περισσότερα από μας. Την ώρα που οι εφαρμογές συνομιλίας με τεχνητή νοημοσύνη μπορούν πλέον να «κρατούν» σύνθετες συζητήσεις για τις διαπροσωπικές σχέσεις, η έρευνα ξεκαθαρίζει: η ΑΙ μειώνει τη μοναξιά. Δηλαδή γίνεται συντροφιά για ολοένα και περισσότερους ανθρώπους.
Γιατί στρέφονται οι άνθρωποι στην τεχνητή νοημοσύνη;
- Γιατί είναι πάντα διαθέσιμη, 24 ώρες το 24ωρο, χωρίς αναμονές
- Γιατί προσφέρει έναν χώρο χωρίς κριτική και με απόλυτη ανωνυμία
- Γιατί λειτουργεί σαν συνομιλητής όταν οι φίλοι και η οικογένεια δεν μπορούν
- Γιατί επιτρέπει την εξομολόγηση δύσκολων σκέψεων που δεν λέγονται εύκολα σε ανθρώπους
- Γιατί δίνει την αίσθηση ενός φίλου, συντρόφου ή θεραπευτή σε στιγμές μοναξιάς
- Γιατί η επαγγελματική θεραπεία είναι ακριβή, έχει λίστες αναμονής και απαιτεί εβδομάδες προγραμματισμού – και ο θεραπευτής δεν ανταποκρίνεται στις υπαρξιακές μας κρίσεις στις δύο τα ξημερώματα.
Και εδώ έρχεται να καλύψει το κενό η τεχνητή νοημοσύνη: Διαθέσιμη, εχέμυθη, άπειρα υπομονετική, χωρίς κριτική. Δεν εκνευρίζεται με την επανάληψη των ίδιων φόβων, δεν αγανακτεί με τα ίδια ερωτήματα. Και τοκυριότερο δεν εξαντλείται συναισθηματικά.
Τα στοιχεία της έρευνας του Χάρβαρντ αποκαλύπτουν ότι οι άνθρωποι στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη για βαθιά ψυχολογική διαδικασία: επεξεργασία πένθους, επίλυση συγκρούσεων στις σχέσεις, διαχείριση άγχους, αναζήτηση κατεύθυνσης, όταν η ζωή γίνεται χαοτική.
Το εντυπωσιακό είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη καλύπτει αυτές τις ανάγκες όχι μέσα από περίπλοκες ψυχολογικές τεχνικές, αλλά μέσω της απλής διαθεσιμότητας και αποδοχής.
Αποδοχή χωρίς όρους
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετέτρεψαντην προσωπική ζωή μας σε περιεχόμενο. Οι εφαρμογές γνωριμιών μετασχημάτισαν τον έρωτα σε αυτοπροβολή. Η επαγγελματική δικτύωση παραποίησε τις φιλίες σε πιθανές ευκαιρίες.Ακόμα και στις κοντινές μας σχέσεις πιεζόμαστε να είμαστε «το σωστό είδος ευάλωτου» — αρκετά γνήσιοι για να κρατήσουμε την οικειότητα, αλλά όχι τόσο ώστε να γίνουμε βάρος.
Στην τεχνητή νοημοσύνη μπορείς να είσαι βαρετός, επαναληπτικός, παράλογος ή αντιφατικός. Και όλα αυτά χωρίς συνέπειες.
Οι πιο συχνές ερωτήσεις που κάνουν οι άνθρωποι στο ChatGPT
- «Πώς ξέρω αν παίρνω τη σωστή επαγγελματική απόφαση;»
- «Γιατί συνεχώς έλκω τον ίδιο τύπο συντρόφου;»
- «Πώς να διαχειριστώ το άγχος ότι μένω πίσω στη ζωή;»
Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «άνευ όρων θετική αποδοχή» — αποδοχή χωρίς όρους. Δεν θα εκνευριστεί με τον τρόπο που επεξεργάζεσαι τα πράγματα, δεν θα κρίνει τον ρυθμό σου. Για πολλούς ανθρώπους, αυτό μοιάζει με τον πρώτο πραγματικά ασφαλή συναισθηματικό χώρο που είχαν ποτέ.
Παθολογικό, θλιβερό ή προσαρμογή στη σύγχρονη εποχή;
Τα στοιχεία του Χάρβαρντ δείχνουν πως η τάση αυτή όχι μόνο θα συνεχιστεί, αλλά θα ενταθεί.
Τι σημαίνει αυτό για την ανθρώπινη σύνδεση δεν είναι ακόμη σαφές. Ίσως δημιουργούμε έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα αναλαμβάνει το συναισθηματικό έργο, ενώ οι άνθρωποι θα μοιράζονται χαρά και περιπέτεια. Ίσως μαθαίνουμε δεξιότητες μέσα από την αλληλεπίδραση με την τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες θα βελτιώσουν τις ανθρώπινες σχέσεις μας.Ή ίσως αναπτύσσουμε νέες μορφές κοινωνικής απομόνωσης που μοιάζουν με σύνδεση, αλλά μας αφήνουν θεμελιωδώς μόνους.
Αυτό που είναι βέβαιο είναι πολλοί άνθρωποι, σε όλο τον κόσμο, έχουν ήδη αποφασίσει: όταν χρειάζονται κάποιον να τους ακούσει, χωρίς περίπλοκες προϋποθέσεις, επιλέγουν τον αλγόριθμο αντί για τον άνθρωπο που κάθεται απέναντί τους.
Με πληροφορίες από: Forbes, Harvard Business Review, Ιp CloseUp
Σχετικό θέμα: ΑΙ: Με τη μορφή ρομπότ στη θέση του ψυχαναλυτή;
www.ertnews.gr
