Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι αδυνατούν να κυβερνήσουν αποτελεσματικά. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζουν ίσως τα μεγαλύτερα προβλήματα, αλλά η εικόνα της πολιτικής ανικανότητας εκτείνεται από το Άμστερνταμ έως τη Βαρσοβία και από το Βερολίνο έως τη Μαδρίτη.
Η Ευρώπη πλήττεται από συνδυασμό αυστηρών προϋπολογισμών, αργών διοικητικών διαδικασιών, κατακερματισμένων κοινοβουλίων, δραστήριας αντιπολίτευσης από τα πολιτικά άκρα και κοινωνικών διαδηλώσεων. Στη Γαλλία, οι συνδικαλιστικές ενώσεις προγραμματίζουν γενική κινητοποίηση την Πέμπτη, διαμαρτυρόμενες για τις περικοπές δημοσίων δαπανών.
Η αίσθηση αδυναμίας στην εξουσία έχει γίνει πλέον κανόνας, ενισχυόμενη από τις αντισυμβατικές μεθόδους του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσινγκτον, με εκτελεστικές εντολές που αμφισβητούν συνταγματικούς περιορισμούς.
Στις κυβερνήσεις που πασχίζουν να κρατηθούν στο κέντρο, η ψευδαίσθηση κανονικότητας υποχωρεί, ενώ οι ακροδεξιοί κερδίζουν έδαφος σε Γερμανία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο. Στην αγορά ομολόγων, οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων τίτλων έχουν ήδη αρχίσει να αυξάνονται, υποδεικνύοντας μειωμένη υπομονή από τους επενδυτές.
Η πολιτική αστάθεια ανοίγει την πόρτα για τα άκρα να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή, ενώ η Ευρώπη καθίσταται πιο ευάλωτη σε εξωτερικές πιέσεις από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Κίνα. «Είμαι αρκετά απαισιόδοξος», δηλώνει ο Τζιοβάνι Ορσίνα, επικεφαλής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Luiss της Ρώμης. «Ο κόσμος άλλαξε και η Ευρώπη δεν ταιριάζει πια σε αυτόν».
Οι βασικές αιτίες της κρίσης είναι κοινές, η δυσκολία συμφωνίας για την κατανομή των περιορισμένων οικονομικών πόρων, η πίεση των γηράσκουσων πληθυσμιακών ομάδων, η αυξανόμενη πόλωση και η αντίθεση των άκρων αριστεράς και δεξιάς. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στο επίκεντρο, αλλά και χώρες όπως η Γερμανία και η Ισπανία αντιμετωπίζουν δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τις δημόσιες συντάξεις.
Στη Γαλλία, το πολιτικό αδιέξοδο είναι εμφανές, καθώς ο πέμπτος πρωθυπουργός μέσα σε δύο χρόνια, Σεμπαστιέν Λεκορνί, θα χρειαστεί να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις για να περάσει τον προϋπολογισμό. Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση αναδεικνύεται ως σοβαρή δύναμη ενόψει των επόμενων εκλογών.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Στάρμερ χάνει σταδιακά την αρχική του επιρροή. Η κυβερνητική του πλειοψηφία αμφισβητείται, η αντιπολίτευση από το ακροδεξιό κόμμα Reform του Νάιτζελ Φάρατζ κερδίζει έδαφος, και η αβεβαιότητα στην οικονομία και την αγορά επανέρχεται.
Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η πολιτική στασιμότητα είναι επίσης εμφανής, στην Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Ρουμανία, η δημιουργία κυβερνήσεων ή η διαχείριση κρίσεων καθυστερεί σημαντικά, ενώ οι εθνικές και περιφερειακές δομές προσπαθούν να αντισταθμίσουν την αδυναμία των εθνικών κυβερνήσεων.
Οι περιφερειακοί θεσμοί μπορούν να βοηθήσουν όταν οι εθνικές κυβερνήσεις δεν τα καταφέρνουν, κυρίως επειδή δεν λογοδοτούν απευθείας στους ψηφοφόρους. Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) μπορεί να σταθεροποιεί τις τιμές ακόμα και σε πολύ ασταθές οικονομικό περιβάλλον.
Ωστόσο, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αντιμετωπίζει περιορισμούς, καθώς οι αποφάσεις της χρειάζονται χρόνο και συχνά απαιτούν συμφωνία όλων των κρατών μελών. Επιπλέον, δέχεται έντονη κριτική από εθνικιστικές κινήσεις, όπως φάνηκε με το Brexit, αναφέρει το Bloomberg.
Στο γεωπολιτικό πεδίο, η αδυναμία των κυβερνήσεων ενισχύει τις ευκαιρίες για Ρωσία, Κίνα και ΗΠΑ να επηρεάσουν τη σταθερότητα της περιοχής. Οι ηγέτες της Ευρώπης, καθώς προετοιμάζονται για τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (ΕΠΚ) στις αρχές Οκτωβρίου, έχουν ακόμη χρόνο, αλλά η αίσθηση αδυναμίας είναι εμφανής. Όλοι τους μοιάζουν περισσότερο με τελετάρχες που προεδρεύουν παρά με ηγέτες που κυβερνούν.
Με πληροφορίες από το Bloomberg
