Μέτριο ή χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας διαθέτουν -με βάση τις ψηφιακές και τεχνολογικές τους υποδομές και τα συστήματα δεδομένων τους- πάνω από οκτώ στις δέκα μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης (ποσοστό 82%), που συμμετείχαν σε σχετική έρευνα, ενώ στην πλειονότητά τους βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο υιοθέτησης των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ).
Πάντως, παρά το χαμηλό επίπεδο εφαρμογής της ΤΝ στην επιχείρησή τους, η διάθεση των μικρομεσαίων επιχειρηματιών για μελλοντική αξιοποίησή της είναι εμφανής, κόντρα στις ανησυχίες τους για το κόστος της ενσωμάτωσής της, την προστασία δεδομένων και την αντικατάσταση θέσεων εργασίας, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης στο πλαίσιο διδακτορικού στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ), που παρουσίασε η ερευνήτρια Ελένη Σαββίδου (με επιβλέπουσα την επίκουρη καθηγήτρια του ΠΑΜΑΚ, Ελένη Μαυραγάνη).
Στην ποσοτική και ποιοτική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 2025 και παρουσιάστηκε με την ευκαιρία της 89ης ΔΕΘ, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσαν απόψε το ΕΒΕΘ, η ΑΖΚ και το ΠΑΜΑΚ, συμμετείχαν 136 εργαζόμενοι από επιχειρήσεις-μέλη του ΕΒΕΘ (το 83% με διευθυντική θέση, που συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο με πολλαπλές απαντήσεις), ενώ έγιναν 11 συνεντεύξεις με έναν ακαδημαϊκό και 10 διοικητικά στελέχη εταιριών και επιχειρηματίες.
Οι επιχειρηματίες φαίνεται ότι αναγνωρίζουν την αξία της ΤΝ στην αύξηση της αποδοτικότητας και της ανάπτυξης, ενώ σε όρους την εφαρμόζουν ήδη διαφαίνονται αλλαγές σε ρόλους και καθήκοντα, με τάση προς πιο ευέλικτες οργανωτικές δομές. Κατά τους επιχειρηματίες, οι ευκαιρίες από την αξιοποίηση της ΤΝ υπερβαίνουν τα εμπόδια, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει σωστή στρατηγική και η αναγκαία υποστήριξη μέσω εκπαίδευσης, χρηματοδοτήσεων και συνεργασιών.
Πάνω από έξι στους δέκα δεν διαπίστωσαν σημαντική αλλαγή από τη χρήση ΤΝ
Ως προς τις τάσεις εφαρμογών στις ΜΜΕ, προέκυψε ότι η κυρίαρχη είναι η αξιοποίηση της ΤΝ για ανάλυση δεδομένων και προγνωστική ανάλυση (29%) και ακολουθούν η εξατομίκευση μάρκετινγκ και διαφημίσεων και η βελτιστοποίηση της τιμολόγησης, με ποσοστό 26% έκαστη, η χρήση της για την ασφάλεια και την ανίχνευση απάτης (21%), τα chatbots/ εικονικοί βοηθοί (20%), η αξιοποίησή της στο μάνατζμεντ/ λήψη αποφάσεων (20%) και η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας και αποθέματος (19%).
Οι περισσότερες απαντήσεις προήλθαν από επιχειρήσεις στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών, γεγονός που εξηγεί την παραπάνω εικόνα και τα μικρά ποσοστό που έλαβαν τάσεις όπως η αυτοματοποίηση διαδικασιών και η συντήρηση, οι οποίες συνήθως δηλώνονται σε αντίστοιχες διεθνείς έρευνες από μεγάλες βιομηχανίες.
Σε ό,τι αφορά τις παρατηρούμενες αλλαγές στην οργανωτική δομή των επιχειρήσεων έπειτα από την εφαρμογή ΤΝ, οι επιχειρηματίες ανέφεραν μεταβολές στη διανομή ρόλων και καθηκόντων (26%), τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που σχετίζονται με την ΤΝ (10%) και την αναδιάρθρωση των ιεραρχικών επιπέδων (5%), Ωστόσο, στην πλειονότητά τους (ποσοστό 65%), οι ερωτηθέντες δεν διαπίστωσαν κάποια σημαντική αλλαγή.
Πώς επηρεάστηκαν οι ρόλοι και οι ευθύνες των εργαζομένων με την ενσωμάτωση της ΤΝ; Κατά κύριο λόγο με μετατόπιση ευθύνης από μηχανικές εργασίες σε στρατηγικές δραστηριότητες (19%), αλλά και με νέες ευθύνες και καθήκοντα (18%) και με αυξημένη ευθύνη στην ανάλυση και χρήση δεδομένων (18%). «Καμία αλλαγή» δήλωσε το 58%.
Πώς επηρεάζονται οι θέσεις εργασίας ανά βαθμό εξειδίκευσης λόγω ενσωμάτωσης της ΤΝ;
Η ενσωμάτωση της ΤΝ στη λειτουργία των επιχειρήσεων φαίνεται ότι, σε γενικές γραμμές δεν είχε ιδιαίτερη επίπτωση στις θέσεις εργασίας, αλλά επηρεάζει συγκριτικά πιο αρνητικά κυρίως τις θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης.
Στην κατηγορία αυτή, οι επιχειρηματίες δήλωσαν σταθερότητα στις θέσεις εργασίας (76%), μείωσή τους (18%) και αύξηση (5%). Στη μεσαία εξειδίκευση τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 80% (σταθερές θέσεις εργασίας), 13% (μείωσή τους) και 7% (αύξηση), ενώ στην υψηλή εξειδίκευση διαμορφώθηκαν σε 70% (σταθερότητα), 5% (μείωση) και 25% (αύξηση).
«Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες μας απάντησαν ότι δεν έχουν μεταβληθεί ιδιαίτερα οι θέσεις εργασίας, ούτε στη χαμηλή, ούτε στη μεσαία, ούτε στην υψηλή εξειδίκευση. Ωστόσο, μικρή αλλά όχι ασήμαντη αύξηση θέσεων εργασίας παρατηρείται στην υψηλή εξειδίκευση και αυτό αιτιολογείται από το γεγονός ότι η ΤΝ δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα και την εξειδίκευση που μπορεί να έχει επιστημονικά. Μικρή μείωση θέσεων έχουμε στην χαμηλή εξειδίκευση, πράγμα το οποίο είναι απόλυτα λογικό, καθώς τις απαιτήσεις μιας θέσης χαμηλής εξειδίκευσης μπορεί πολύ εύκολα να τις καλύψει μια υπολογιστική δύναμη, όπως είναι η ΤΝ» εξήγησε η κα Σαββίδου.
Ως προς τον βαθμό αλλαγής της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών τμημάτων της επιχείρησης λόγω της εφαρμογής της ΤΝ στη λειτουργία της, το 33% δήλωσε ότι δεν υπήρξε αλλαγή, το 29% χαρακτήρισε τη μεταβολή ως μέτρια, το 13% ως μεγάλη και το 6% ως πολύ μεγάλη.
Η επιρροή της χρήσης ΤΝ φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερη στις τακτικές αποφάσεις της επιχείρησης (32%) και ακολουθούν οι επιχειρησιακές και στρατηγικές αποφάσεις (27% και 12% αντίστοιχα), ενώ την απάντηση «όλες οι παραπάνω αποφάσεις» έδωσε το 28%.
Βελτίωση στην ακρίβεια και εξοικονόμηση κόστους
Ποια ήταν η επιρροή της εφαρμογής ΤΝ στην αποτελεσματικότητα των εργασιακών ροών των επιχειρήσεων; Σύμφωνα με τις (πολλαπλές) απαντήσεις των επιχειρηματιών, η βελτίωση στην ακρίβεια και η μείωση λαθών έρχεται πρώτη με 46%, ενώ έπονται η αύξηση της ταχύτητας ολοκλήρωσης εργασιών (32%) και η βελτιωμένη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων (18%). Ουδεμία σημαντική αλλαγή παρατήρησε το 37% των ερωτηθέντων.
Οι επιχειρηματίες αξιολογούν ως ευκαιρίες από τη χρήση της ΤΝ την εξοικονόμηση κόστους (50%), τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών (38%) και της παραγωγικότητας (37%), καθώς και τη δυνατότητα ανάπτυξης καινοτομίας σε προϊόντα και υπηρεσίες (24%). Ένα 11% των απαντήσεων, πάντως, «πηγαίνει» στη δυσκολία προσαρμογής, λόγω πολυπλοκότητας.
Σχετικά με την ικανότητα ανταπόκρισης στις αλλαγές, οι επιχειρήσεις παρατηρούν ότι μέσω της ΤΝ μπορούν γρηγορότερα να προσαρμόζονται στις νέες τάσεις, ενώ παράλληλα βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητά τους.
Ανάγκη επένδυσης στα soft skills και την εκπαίδευση
Από τις συνεντεύξεις της ποιοτικής έρευνας προέκυψε ότι τα διευθυντικά στελέχη και οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι δεν υπάρχουν ακόμη ξεκάθαρες αλλαγές στις οργανωτικές δομές της επιχείρησης, ωστόσο προβλέπουν τη δημιουργία κάποιων νέων ρόλων και την αλλαγή των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους. Επίσης, θεωρούν ότι θα δημιουργηθούν πιο λειτουργικές ομάδες εργασίας, ενώ πιστεύουν ότι αυτό που θα υπάρξει δεν είναι τόσο η αντικατάσταση θέσεων εργασίας λόγω της ΤΝ, όσο η αναβάθμισή τους και η δημιουργία νέων, με καινούριες ευθύνες.
«Οι περισσότεροι δήλωσαν δε ότι θα πρέπει να επενδύσουν οι εργαζόμενοι στα soft skills και ιδίως στις ηγετικές και κοινωνικές δεξιότητες, που είναι πράγματα τα οποία ένας υπολογιστής και καμία τεχνολογία δε θα μπορούσε να αντικαταστήσει. Σχετικά με τη λήψη αποφάσεων, θεωρούν ότι επιταχύνει και αυτοματοποιεί πάρα πολλές διαδικασίες, αλλά ωστόσο ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει πάντα βασικός και βοηθητικός» υπογράμμισε η κα Σαββίδου.
Οι επιχειρηματίες που συμμετείχαν στον κύκλο των συνεντεύξεων, απάντησαν ακόμη ότι μια στρατηγική για την καλύτερη διαχείριση της ενσωμάτωσης της ΤΝ είναι εξαρχής η εκπαίδευση και η εξοικείωση με την τεχνολογία: «η ενίσχυση της επικοινωνίας και της συνεργασίας ανθρώπου και μηχανής, το να παρέχουν οι επιχειρήσεις κίνητρα στους εργαζομένους τους, για να αγκαλιάσουν αυτήν την τεχνολογία και να μην την φοβηθούν» σημείωσε η ερευνήτρια και πρόσθεσε ότι οι μάνατζερ των επιχειρήσεων θα πρέπει να προάγουν μία ηγεσία αλλαγής, πόσο μάλλον μία μετασχηματιστική ηγεσία.
Ακολούθησε συζήτηση στην οποία συμμετείχαν οι δρ.Aνδρέας Γεωργίου, καθηγητής Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων ΠΑΜΑΚ, Δρ.Αλέξης Παπαδημητρίου, Managing Director της infoteam Hellas και Δημήτριος Μπλέρης, Managing Director της UTILIZE.
Ανοίγοντας νωρίτερα τις εργασίες της εκδήλωσης, ο πρόεδρος της ΑΖΚ, Παναγιώτης Κετικίδης, επισήμανε ότι «η ΤΝ είναι σαν ένα άλογο. Δεν φοβάσαι ότι θα σε ξεπεράσει, αλλά ξέρεις ότι με αυτό θα φτάσεις πιο μακριά πιο γρήγορα. Δεν είναι απειλή, αλλά καταλύτης μεταμόρφωσης». Χαιρετισμό απηύθυνε, εκ μέρους του Γραφείου του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, ο Γιάννης Παπαγεωργίου.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
www.ertnews.gr
