Τι συμβαίνει τελικά με το καλώδιο Great Sea Interconnector (GSI); Πόσο εφαρμόζεται τελικά και σε αυτό το ζήτημα, ένα θέμα συγκρουόμενων και όχι παράλληλων και σε σχέση με τρίτους συμφερόντων Αθηνών και Λευκωσίας, εκείνο το περιλάλητο νέο δόγμα της ειλικρίνειας αντί της προσποίησης ότι όλα πάνε περίφημα, το οποίο δόγμα υιοθέτησαν οι δύο ηγέτες λίγο μετά την εκλογή Χριστοδουλίδη τον Φεβρουάριο του 2023;
Η απάντηση είναι πως σε αυτή την ιστορία η ειλικρίνεια σίγουρα δεν είναι ο βασικός πρωταγωνιστής. Και η διαχείριση θυμίζει τις δεκαετίες των… ανείπωτων περισσότερο. Τότε που όσα προέκυπταν έπρεπε, στο όνομα της «εθνικής ενότητας», να συζητούνται εν κρυπτώ, ενώ στις πλείστες των περιπτώσεων δεν γινόταν καν αυτή η μορφή συζήτησης.
Η υπόθεση GSI έχει προκαλέσει ένταση στις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας και όσο κι αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης τόνιζε εμφαντικά τις προάλλες ότι το πρόβλημα είναι με τον ΑΔΜΗΕ και όχι με την κυβέρνηση στην Αθήνα, είναι ολοφάνερο ότι αυτό το πρόβλημα προκαλεί σίγουρα ζημιά στις σχέσεις των δύο κυβερνήσεων. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι, σχεδόν δύο 24ωρα μετά, την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν είχε υπάρξει καμία επικοινωνία Μητσοτάκη – Χριστοδουλίδη.
‘Οταν ρωτήσαμε αρμόδια πηγή για το εάν υπάρχει προγραμματισμός για να γίνει κάτι τέτοιο, η απάντηση που λάβαμε ήταν αρνητική. H δε απάντηση του Νίκου Χριστοδουλίδη όταν ερωτήθηκε το βράδυ της Τετάρτης εάν συζήτησε το θέμα με τον Πρωθυπουργό ήταν έξυπνα διπλωματική, καθώς η ερώτηση ακολουθούσε τις υποδείξεις του κύπριου προέδρου ότι ο ΑΔΜΗΕ οφείλει να κάνει αυτό που του αναλογεί. Ο πρόεδρος της Κύπρου είχε πει, λοιπόν, ότι το έχει συζητήσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και πως συμφωνούν για την ανάγκη υλοποίησης του συγκεκριμένου έργου που είναι και έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Η συζήτηση αυτή όμως δεν έγινε μετά τα γεγονότα της Τετάρτης αλλά πολύ πιο πριν.
Η μόνιμη επωδός στη Λευκωσία έπειτα από κάθε διατύπωση και επεξήγηση είναι πως «το πρόβλημα είναι ο ΑΔΜΗΕ» και όχι η Αθήνα. Ρωτήσαμε λοιπόν, ποιο είναι το πρόβλημα με τον ΑΔΜΗΕ; Εδώ και έντεκα μήνες, μας ελέχθη, ο ΑΔΜΗΕ παλινδρομεί συνεχώς. Τη μία θα βγάλει NAVTEX, την άλλη την αποσύρει, τώρα μιλάει για τον Σεπτέμβρη και τίποτα δεν γίνεται, κατά την έκφραση της πηγής αυτής.
Ο ΑΔΜΗΕ και οι έρευνες
Στη Λευκωσία επίσης υπάρχει η αίσθηση ότι η Αθήνα λειτουργεί ωσάν η ίδια να εκπροσωπεί τον ΑΔΜΗΕ. Ναι μεν, μας είπε η ίδια πάντα πηγή, το 51% του ΑΔΜΗΕ ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο, πλην όμως είναι ακατανόητη από κυπριακής πλευράς αυτή η ταύτιση. Ο ΑΔΜΗΕ, συνέχισε η ίδια πηγή, είναι αρμόδιος για την υλοποίηση του έργου και η Κυπριακή Δημοκρατία ξεκαθαρίζει πως εάν ο ΑΔΜΗΕ τηρήσει τα όσα του αναλογούν τότε όλα θα προχωρήσουν και στο επόμενο βήμα που είναι αυτό που ζητείται από την κυπριακή πλευρά. Σε ερώτηση εάν η δυσπιστία προς τον ΑΔΜΗΕ έχει να κάνει και με την έρευνα την οποία ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία – και η οποία τον αφορά – η απάντηση ήταν κατηγορηματικά αρνητική μαζί με τη διευκρίνιση ότι δεν πρόκειται για δυστοκία αλλά για απλή απαίτηση τήρησης των συμφωνηθέντων.
Ανάμεσα στις γραμμές, πάντως, διακρίνει κανείς και μια άλλη επιφύλαξης από κυπριακής πλευράς. Κρυμμένη και αυτή στην εκατέρωθεν πρακτική των μισολόγων των τελευταίων 24ωρων και την καθόλου εποικοδομητική ασάφεια των όσων δημοσίως δηλώνονται, η επιφύλαξη αυτή φαίνεται πως συνδέεται με την εκτίμηση ότι η Αθήνα, παρά τα όσα λέει δημοσίως, κάνει δεύτερες σκέψεις για το όλο πρότζεκτ μετά και τις τουρκικές αντιδράσεις. Κρίνοντας πως δεν θα ήθελε να ρισκάρει να τραβήξει στα άκρα τη σύγκρουση με την Τουρκία. Μαζί και η υποψία πως, ίσως, η ιδανική λύση να είναι το αδιέξοδο να φορτωθεί στην Κύπρο.
Ενοχλημένοι
Ενδεικτική είναι και η απορία η οποία εξ αρχής διατυπώθηκε, γιατί ενώ η συνέντευξη του κύπριου υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού δημοσιεύθηκε την Κυριακή – και ενώ δεν ειπώθηκε κάτι που δεν είχε ειπωθεί και παλαιότερα, πάντα αυτή ήταν η θέση Κεραυνού και αυτό είναι γεγονός -, τρεις ολόκληρες μέρες μετά υπήρξε μια επαναφορά της συνέντευξης την οποία ακολούθησε μία έντονη κριτική με υπονοούμενα ότι η Λευκωσία επιδιώκει να φορτώσει το κόστος στον έλληνα φορολογούμενο, όχι από ένα αλλά από περισσότερα κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα. Κάτι που η Λευκωσία δεν δείχνει να το θεωρεί τυχαίο και σίγουρα το ύφος και οι διατυπώσεις την έχουν ενοχλήσει. Ωστόσο, φαίνεται πως επιλέγει να κρατήσει χαμηλούς τόνους προκειμένου να μην προκληθεί κι άλλη ζημιά στις σχέσεις των δύο χωρών, εξού και «το πρόβλημα είναι ο ΑΔΜΗΕ» και όχι η Αθήνα.
Πέρα από τις υποψίες του ενός για τον άλλον πάντως και τις εκατέρωθεν μπηχτές, το δάσος που χάνεται για το δέντρο είναι πως το πρότζεκτ GSI είναι, πρώτον, ένα έργο πολύ σημαντικό για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία θα το χρηματοδοτήσει με 657 εκατομμύρια ευρώ, όπως είναι βέβαια και για το Ισραήλ και για την Ελλάδα. Περισσότερο όμως από όλους, η επιτυχής κατάληξη της προσπάθειας και της υλοποίησης του έργου, την Κύπρο είναι που ευνοεί, καθώς το νησί είναι απομονωμένο ενεργειακά, εξαρτάται από το πετρέλαιο για τον ηλεκτρισμό και το πληρώνει διπλά αφού η ΕΕ επιβάλλει στην Κύπρο υψηλά πρόστιμα για τους ρύπους.
Όπως είναι βέβαια και ένα ημικατεχόμενο νησί με την Τουρκία να το απειλεί και με την ενεργειακή ασφάλεια να είναι θέμα ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα. Μέρος κι αυτό του δάσους το οποίο χάνεται στις συζητήσεις των ημερών.
